Automatiseer je leven met kant-en-klare toestellen

Ook jij kan je huis automatiseren. Vandaag bestaan er tal van oplossingen met verschillende doelen, zoals beveiliging, verlichting of verwarming, die mooi in tandem kunnen werken. De meeste toestellen zijn draadloos, zodat je geen breek-ervaring nodig hebt. Wat je wel nodig hebt, is een budget. Je kan vrijwel alles in je huis automatisch laten verlopen, maar je zal heel wat materiaal nodig hebben. Natuurlijk is het perfect mogelijk om enkele slimme toestellen in je huis te steken en de rest te laten voor wat het is. Ik probeer je een praktisch beeld te geven van wat jij allemaal zelf kan doen.

Verwarming en verlichting

De twee eenvoudigst te automatiseren systemen in je huis zijn ongetwijfeld de verlichting van je kamers en de verwarming ervan. Ze hebben meteen ook de grootste impact op het functioneren van je thuis.

Om verlichting en verwarming een brein te geven, bestaan er tal van kant-en-klare oplossingen. De verwarming is in dat opzicht het eenvoudigst. In onze koopgids gaat Dorien verder in op de mogelijkheden en uitdagingen van een slimme verwarming, maar ik geef je hier al de essentie mee.

Router

In haar eenvoudigste vorm vervangt een slimme verwarming je bestaande thermostaat door een exemplaar dat met je router verbonden is. Zo kan je via je smartphone aan je verwarming, waar in de wereld je ook bent. De thermostaat praat op zijn beurt met de ketel via een klein kastje dat je ermee verbindt. Om dat kastje vast te maken, moet je enkele draadjes versteken, maar je moet nergens permanente aanpassingen maken. Het hele systeem werkt dus draadloos.

Regelen per kamer

Een echte verwarming met een 21ste-eeuws brein kan echter meer. Denk dan aan verwarmen per ‘zone’ of kamer. Zo zorg je ervoor dat de juiste kamers te allen tijde op de juiste temperatuur zijn en er geen energie wordt verspild aan bijvoorbeeld je badkamer wanneer je daar toch niet bent. Zo’n systeem is misschien enigszins verrassend compatibel met je bestaande verwarming.

Naast een centrale thermostaat-hub, die slimmer maar ook duurder is dan de instapmodellen, heb je individuele sensoren aan je radiatoren nodig. Die schroef je in de plaats van de bestaande radiatorkranen; de ronde regelaars aan je verwarming. Zij beslissen zo per kamer of een verwarming wel of niet geactiveerd wordt. Systemen met radiatorkranen, in kamers onder te verdelen en te bedienen via een app, zijn vandaag al te koop. Je hoeft bovendien geen expert te zijn: de hele installatie is kinderspel.

Belangrijke beslissing

Denk aanvankelijk wel goed na over de fabrikant waarmee je je huis van een automatische, slimme verwarming wilt voorzien. Er zijn heel wat producten op de markt, van het uitgebreide aanbod van Honeywell over de thermostaat van Nest tot de simpele kraanoplossing van Devolo. Ga je voor één van de merken, dan ben je (wat verwarming betreft) aan dat merk gebonden voor eventuele toekomstige upgrades.

Als dit dan dat

Verwarming is natuurlijk maar één deel van je huis-brein. Verder in de tekst bespreek ik andere delen, maar zonder een beetje hulp praten die niet met elkaar. Idealiter doen ze dat wel, zodat je verlichting bijvoorbeeld kan rekening houden met je verwarming, die op haar beurt informatie krijgt van een weerstation. De eenvoudigste standaard waarmee vrijwel alle slimme-huis-gadgets werken, heet IFTTT wat staat voor If This Then That. Vraag voordat je een product koopt na of het compatibel is met de gratis IFTTT-dienst. In het kaderstukje verderop, of in de Workshop van Nina, lees je meer.

Lampjes

Ik vermoed dat iedere kamer in je huis verwarmd is, en ga er ook van uit dat je overal tenminste één lampje hebt hangen. Ook die lampen kunnen allemaal met elkaar praten. Een dergelijk systeem kan je op verschillende manieren implementeren, de ene al duurder dan de andere. De eenvoudigste maar ook duurste manier om voor een geautomatiseerd verlichtingssysteem te gaan, is om voor intelligente lampen te gaan.

Dergelijke lampen schroef je in je bestaande armatuur, je hoeft er dus niets voor aan te passen. In de lamp zelf zit een dimmer verwerkt, die regelt of ze wel dan niet brandt. In de regel communiceren de lampen met een basisstation, dat op zijn beurt via het net verbonden is aan een app. Net zoals bij de verwarming kan je via zo’n app lampen per kamer indelen. Vervolgens is het mogelijk om timers in te stellen, zodat je verlichting op vooraf ingestelde tijdstippen aan en uit gaat.

Licht als decoratie

Mag het iets kosten, dan kan je voor veelzijdige ledlampen zoals die van Philips Hue kiezen. Die hebben een immens kleurbereik. Je beslist met andere woorden niet alleen wanneer de verlichting werkt, maar ook welke kleur ze heeft. Zo opteer je ’s ochtends bijvoorbeeld voor een heldere daglichtsimulatie, terwijl je ’s avonds voor het slapengaan een warme gloed selecteert die zo van een ouderwetse gloeilamp lijkt te komen.

Prijzig

Een dergelijk systeem is briljant. Ik had het genoegen om het al uit te testen en kan zo meteen ook enkele bedenkingen met je delen. Slimme lampen met kleurverandering maken je portemonnee snel lichter, met zo’n 60 euro per stuk. De led-lampen zelf gaan in theorie gemakkelijk 40 jaar mee, wat de investering in perspectief zet, maar de vraag is of ook de achterliggende elektronica het zo lang uithoudt. Daar staat tegenover dat slimme verlichting niet alleen handig is, de lampen staan je toe om met kleuren te schilderen en je kamers erg dynamische vibes mee te geven. Mooi dus, maar duur. Je kan natuurlijk van tijd tot tijd een slimme lamp kopen en de intelligentie van je verlichting zo jaar na jaar uitbreiden.

Alziend oog

Een gezonde dosis intelligentie verheft je alarmsysteem tot iets meer dan een lawaaimaker. Gecombineerd met de juiste camera’s geniet ook jij van hightech security, eventueel op een budget.

Er is weinig dat niet beter wordt na toevoeging van een internetverbinding en zo is het ook met een alarmsysteem. Er zijn twee manieren waarop een verbonden systeem je kan helpen. De eerste en de duurste methode is een investering in een kant-en-klare oplossing, eventueel met abonnementskosten. Met zo’n systeem wordt niet alleen jij verwittigd wanneer er iets mis is, maar meteen ook een beveiligingsfirma. Enkele nummers geleden las je nog mijn review van het Verisure-alarmsysteem, dat aan deze beschrijving voldoet. Zo’n alarmsysteem is zonder twijfel het veiligst, maar het is erg duur en bovendien niet meteen compatibel met de rest van je huis.

Doe-het-zelf

Doe-het-zelf-oplossingen zijn niet alleen goedkoper, ze zijn ook flexibeler. Met een beetje moeite kan je een zelf te installeren alarmsysteem zelfs integreren met je lampen of je verwarming. Concreet denk ik aan pakketten met sensoren die je zelf kan installeren en die via een centrale hub aan een app gekoppeld zijn. Onder andere Devolo en Eminent bieden zo’n oplossingen aan, maar er zijn heel wat andere fabrikanten.

Hub en sensoren

Het systeem is doorgaans altijd min of meer hetzelfde. In een starterskit vind je een hub, die je met je router verbindt, en enkele sensoren, zoals een raam/deurcontactsensor en een bewegingssensor. Vervolgens kan je het systeem naar believen uitbreiden met andere detectoren. Het is aan jou om ramen en deuren uit te rusten met de nodige sensoren. Die sensoren zelf zijn erg energiezuinig en werken op batterijen.

In de regel plak je ze gewoon op hun plaats: geen ervaring met een boormachine nodig. Vervolgens bedien je alles met een centrale app, die je meteen ook waarschuwt wanneer er een inbraak wordt gedetecteerd. Iets duurdere systemen hebben een basisstation met batterij en een simkaartje. Zo blijft je systeem werken, ook wanneer de stroom uitvalt, en krijg je bij het wegvallen van het internet meldingen per sms.

Camerabewaking

Wil je echt weten wat thuis gebeurt wanneer de kat van huis is? Dan overweeg je best enkele netwerkcamera’s. Die camera’s werken gelijkaardig aan een alarmsysteem en ze worden vaak als onderdeel ervan verkocht. Eens verbonden met het net zenden ze je meldingen wanneer ze iets detecteren. Je kan echter ook op eigen initiatief beslissen om een kijkje te nemen door het alziend oog van je camerabeveiliging, meestal via een app of via een webclient.

Lokaal of cloud

Zo’n camera doet dubbel dienst als bewegingsdetector. Voor de aanschaf moet je enkele keuzes maken. Er bestaan exemplaren die, gekoppeld aan een maandelijks abonnement, beelden bijhouden op de cloud, maar je kan er ook voor kiezen om voor een eenmalige investering te gaan. Zonder maandelijkse bijdrage krijg je vaak toegang tot een beperkte opslag in de cloud, maar blijft het grote merendeel van de opnames lokaal bewaard.

Dat kan op de camera zelf zijn middels een geheugenkaartje, of op externe opslag zoals een NAS. Synology-NAS’en zijn specifiek goed uitgerust om eenvoudig overweg te kunnen met camera’s van de voornaamste fabrikanten. Enkele voorbeelden van merken zijn ook hier weer Devolo en Eminent, maar zeker ook D-Link, Sitecom, Belkin, Foscam en vele anderen.

Gezichtsherkenning

De Welcome-camera van Netatmo verdient een speciale vermelding. Dat toestel is uitgerust met gezichtsherkenning en een app die er gebruik van kan maken. Zo kan je de camera aanleren om jouw wel of net niet te filmen en zal de app alleen meldingen geven wanneer bijvoorbeeld onbekenden in beeld komen. Ook hier gebeurt de opslag lokaal, maar van ieder opgenomen videoclipje wordt een screenshot met het gezicht van de gedetecteerde persoon in de cloud bewaard. Zo kan een dief die je Netatmo steelt toch herkend worden.

De Welcome is compatibel met IFTTT, zodat je de camera met andere zaken kan koppelen. Denk ook hier aan verlichting die in een bepaalde kleur opspringt wanneer een bepaalde persoon wordt gedetecteerd, maar bijvoorbeeld ook aan een mail die gestuurd wordt wanneer een andere persoon in beeld komt. Er zijn heel wat mogelijkheden, experimenteren is de boodschap.

Luchtkwaliteit

Om in het monitoren van je huis nog een stapje verder te gaan, heb je sensoren nodig die zich niet richten op mensen. Gelukkig bestaan er ook rookmelders en zelfs CO2-detectoren die je aan het net kan koppelen. Ook hier bieden sommige fabrikanten ze aan als onderdeel van een alarmsuite, maar afzonderlijk kopen, gaat natuurlijk ook. Geavanceerde detectoren geven je informatie over de luchtkwaliteit in je huis, zodat je die kan monitoren en eventueel actie kan ondernemen.

Netatmo krijgt hier dankzij de IFTTT-integratie opnieuw een vermelding: hun weerstation meet verschillende variabelen en dankzij IFTTT kunnen andere compatibele toestellen daar op inspelen. Denk daarbij niet meteen aan veranderende verlichting, maar bijvoorbeeld een automatische mail wanneer er in een kamer te veel lawaai is. Voor een geavanceerder veiligheidssysteem kan je een Nest-detector bijvoorbeeld koppelen aan je Honeywell-thermostaat, zodat de ketel wordt uitgeschakeld wanneer de koolstofmonoxidewaarden te hoog zijn. Koppel daar nog knipperende lampen aan, en een mail die wordt uitgestuurd wanneer er geen actie wordt ondernomen, en je hebt plotsklaps een erg intelligent huis dat je over jouw welzijn ontfermt.

Alles automatisch

Met de juiste hardware maak je alles automatisch, van je televisie tot je koffiezetapparaat. Grote investeringen zijn niet altijd nodig.

De kracht van de smartplug of slimme stekker spreekt voor zich. Sinds jaar en dag bestaan er analoge timers voor het stopcontact. Digitale versies kwamen iets later en het zal je niet verbazen dat er vandaag slimme stekkers met internetconnectiviteit bestaan. Je huis uitrusten met dergelijke stekkers is misschien nog de eenvoudigste manier om zaken te automatiseren. Het grote voordeel hier is immers dat je niet hoeft te investeren in bijkomende hardware.

Domme toestellen slim

Een set slimme stekkers verbind je, net zoals alle bovenstaande automatiseringssystemen, met het net en met een app. Vervolgens kies je wanneer wat achter de stekker zit, aan- en uit gaat. Een voordehandliggende toepassing is de verlichting: met een aantal verstandig geplaatste smartplugs gaan je lampen automatisch (en eventueel vanop afstand) aan en uit. De mogelijkheden zijn uiteraard beperkter dan met pakweg Hue, maar de investering is dat ook. Ook hier zijn er heel wat fabrikanten. AVM, D-Link, Edimax en Belkin, om er enkele te noemen, hebben allemaal stekkers met een brein voor ongeveer 45 euro.

Ingebouwd brein

Sommige toestellen blijven echter dom, of je ze nu achter een slim stopcontact steekt of niet. Gelukkig kost een beetje computerkracht nauwelijks nog geld, waardoor fabrikanten erin slagen om zowat alles van een eigen brein te voorzien. Mr Coffee geeft meteen het goede voorbeeld: die koffiemachine bezit zelf de nodige intelligentie, zodat je, wederom via je smartphone, programma’s kan instellen. Mr Coffee zet je koffie klaar wanneer jij uit bed stapt, maar laat je ook weten wanneer een verse pot aan het afkoelen is.

Uiteraard pasten fabrikanten die techniek niet alleen toe op koffiemachines. Dezer dagen vind je alles, van slimme ovens tot slimme koelkasten. Ik neem aan dat je je huidige koelkast niet meteen gaat buitenkieperen, maar als je ooit nog eens aan het koelkastshoppen bent, onthoud dan dat er slimme exemplaren bestaan.

Smartphonesleutel

Zelfs je deur kan slim op slot. Daarvoor moet je voor de eerste keer in dit artikel je gereedschapskist wel kort bovenhalen. Zo’n slim slot komt immers in de plaats van het oude slotmechanisme. Het gemechaniseerde systeem kan een deur automatisch sluiten, meldingen geven wanneer ze openstaat, maar je kan het slot ook vanop afstand bedienen. Handig wanneer je zelf op vakantie bent, maar iemand wilt binnenlaten. Samsung heeft enkele slimme sloten op de markt, alsook Danalock en vele anderen.

Intussen moet je je lampen en je verwarming niet meer bedienen, je koffie wordt gezet, via een gezichtsherkenningssysteem zie je wie er voor de deur staat zodat je de gast vanop je smartphone kan binnenlaten, maar je moet nog steeds het één en ander zelf doen. Zelfs een geautomatiseerd huis wordt stoffig en het gras in de tuin buiten blijft groeien, of je nu smartplugs hebt of niet.

Robotslaven

Tijd dus voor wat robothulp: voor ongeveer 400 euro haal je een uitstekende robotstofzuiger in huis, zoals een exemplaar van Neato of iRobot. Die dingen hebben ergens in een hoekje een basisstation nodig, vanwaar ze zich vervolgens ontfermen over de hygiëne van je vloer. Je kan stofzuigerrobots zo programmeren dat ze een hele verdieping kuisen op door jouw bepaalde tijdstippen, wanneer jij weg bent bijvoorbeeld.

De slimste onder hen banen zich niet alleen zonder kleerscheuren een weg door je living, ze leren de omgeving ook kennen voor steeds betere prestaties. Helaas moet je zelfs met een geautomatiseerde stofzuiger af en toe nog dweilen, dus waarom koop je geen geautomatiseerde dweil? De Scooba, eveneens van iRobot, kwam pas op de markt en dat ding neemt je hele vloer volledig voor z’n rekening.

Buiten geldt hetzelfde: houd je van een vers afgereden grasveld, maar niet van het werk dat daar inkruipt? Overweeg dan een robotslaaf voor je tuin. Robotgrasmaaiers zijn een stuk duurder dan klassieke exemplaren, maar doordat ze het gras iedere dag maaien, heb je niet te maken met afval. Initieel zal je wel een koperdraad moeten steken aan de randen van je grasveld. Die hoeft absoluut niet diep te liggen, integendeel, dus dat werk valt wel mee.

Apps, apps en apps

Zowat alle automatiseringstoepassingen komen met hun eigen app en zo wordt dat nogal snel veel. Een geünificeerd system bouwen, is niet zo eenvoudig.

Alle bovenstaande toepassingen brengen knappe automatisering op een eenvoudige manier naar je woonst, en dankzij IFTTT kunnen de verschillende apparaten van verschillende fabrikanten een beetje met elkaar praten. Toch kan je de bediening van een volledig op een dergelijke manier geautomatiseerd huis niet meteen praktisch noemen.

Meer is niet beter

Wil je alles, van verlichting over je alarmsysteem tot camera’s en verwarming, een internetbrein geven, dan zorg je best voor genoeg vrije ruimte op je smartphone: je zal immers met heel wat apps moeten werken. Om bepaalde aspecten van je woonst uit te rusten met internetconnectiviteit en bijhorende automatisering, ben je erg vrij in je keuze van fabrikant. Een tweetal apps door elkaar gebruiken, zal nog wel lukken en de voordelen van een eengemaakt systeem wegen niet noodzakelijk op tegen het gemak van een vrije keuze.

Eengemaakt systeem

Wanneer je zoveel mogelijk aspecten van je huis van draadloze automatisering wilt voorzien, kijk je toch best uit naar pakketten die verschillende aspecten onder één dak combineren. Zo is niet alleen de bediening (via een centrale app) eenvoudiger, ook de connectiviteit tussen verschillende toestellen verloopt vlotter. IFTTT ondersteunt immers lang niet alle toestellen of alle mogelijkheden.

Consortia troef

Gelukkig beseffen fabrikanten zelf ook dat de markt wat eenheid nodig heeft. Daartoe scharen ze zich samen achter enkele initiatieven. De Z-Wave Alliance is een eerste groepering van fabrikanten. Op hun website, z-wavealliance.org, vind je een overzicht van alle fabrikanten en producten. Onder de alliantie zit verlichting, sloten, thermostaten, meters en sensors en veel meer. Het grote voordeel: alle toestellen maken gebruik van dezelfde Z-Wave-communicatiestandaard. Ze zijn dus onderling compatibel, ook naar de toekomst toe, en je kan ze bedienen via een enkel dashboard.

Smart Home

Een groot alternatief voor de Z-Wave Alliance is het Open Interconnect Consortium. In zijn opzet is het OIC net hetzelfde als de Z-Wave Alliance. Op de website openinternconnect.org vind je een overzicht van alle leden, maar een snelle link naar compatibele producten is helaas niet beschikbaar. Samsung is de grootste speler in het OIC dankzij de overname van Smart Things. Dat bedrijf heeft internationaal al een groot portfolio van onderling-compatibele automatiseringshardware op de markt.

Bij ons komen die producten onder de merknaam Smart Home op de markt. Voor de volledigheid telt ook de Allseen Alliance heel wat leden en probeert ook Google z’n eigen standaard te pushen. Het ene consortium is niet beter dan het andere, onderzoek zelf welke producten je het meeste aanspreken en kies op basis daarvan.