De invloed van technologie op hate crimes

Hoe 8chan racisme een nieuw kleurtje geeft

In het afgelopen halfjaar werd de wereld regelmatig opgeschrikt door racistische misdrijven. De meest markante was daarbij het bloedbad in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij er 51 moslims om het leven kwamen. De verdachte van de misdaden zou naar verluidt nationalistische uitspraken gedeeld hebben op Facebook, en zou tevens op Facebook een link gepost hebben naar 8chan, een extreemrechts internetplatform.  

In het afgelopen jaar werd de wereld opgeschrikt door drie racistische moorden, en alle drie werden ze aangekondigd op 8chan.  

Hij was niet de enige: de verdachten van een schietpartij op de synagoge in Poway, Californië waarbij één persoon om het leven kwam, en verschillende mensen gewond raakten, hadden samen een antisemitische open brief gedeeld op het platform. En de verdachte van de schietpartij in El Paso, Texas, waarbij 20 mensen het leven lieten, kondigde zijn plannen ook aan op – je raadt het al – 8chan. Drie haatmoorden; de eerste nam moslims in het vizier, de tweede moord was voornamelijk op joden gericht, en de derde dader leek het gemunt te hebben op de latinobevolking in El Paso. Alle drie waren het moorden met een racistisch motief, en alle drie werden ze aangekondigd op 8chan.  

Wat is 8chan?  

Wat is 8chan dan toch, en waarom kan een website die zoveel haat zaait online en offline toch bestaan op het wereldwijde web? Is de link tussen het platform en de haatmoorden nog niet voldoende aangetoond? En waar ligt de lijn tussen online vrije meningsuiting en ronduit racistische plannen? 

8chan draait op user-generated content, en net dat is het probleem.

In se is 8chan een website die draait op user-generated content. Gebruikers kunnen hun eigen berichtenprikborden aanmaken, en kunnen die ook zelf modereren. De onderwerpen gaan van anime en cryptomunten tot politiek en gaming. Vrijwel elke gebruiker op 8chan heeft een anoniem profiel, en de enige vuistregel op het platform is dat gebruikers geen content mogen publiceren die verboden is in de Verenigde Staten, zoals bijvoorbeeld kinderporno.

Op het eerste zicht lijkt er dus niets mis te zijn met 8chan. Toch maakt extremisme al sinds dag en gouden dageraad deel uit van de identiteit van het platform. Het platform werd opgericht in 2013 door computerprogrammeur en zelfverklaarde eugenetica-fanaat Frederick Brennan. Ondertussen heeft Brennan zijn oude overtuigingen afgezworen en heeft hij alle banden met de website verbroken.

Brennan baseerde zijn platform op vrije meningsuiting, hoe aanstootgevend sommige meningen ook waren.

De website werd geboetseerd naar het evenbeeld van een ander, gelijkaardig berichtenplatform genaamd 4chan. Het belangrijkste verschil met 4chan was echter dat de oprichter wel de macht had om individuele berichten van de website te verbannen, terwijl Brennan 8chan veroordeelde tot ongebreidelde ‘vrije meningsuiting’, als in; iedereen mocht posten wat die maar wou, hoe aanstootgevend dat soms ook was. Sindsdien is 8chan een kweekvijver voor rassenhaat en discriminatie. In navolging van de aanslagen die aan de site werden gelinkt, sprak Brennan zich weer uit over zijn duivelse geesteskind. “Die website moet van het internet gehaald worden; hij doet de wereld absoluut geen goed.”

Hoe blijft zo’n website online?

Het haatplatform 8chan zou waarschijnlijk niet kunnen blijven verder bestaan zonder steun van een bedrijf genaamd Cloudflare. Cloudflare is een Amerikaans bedrijf dat internetinfrastructuur aanlevert aan bedrijven, waaronder ook beveiliging tegen DDoS-aanvallen. Die aanvallen worden vaak gebruikt door internetstrijders die extremistische websites aanvallen.

Cloudflare vindt dat het zich neutraal moet opstellen tegenover de content van zijn gehostete websites.

Volgens Cloudflare is daar niets mis mee; het bedrijf vindt namelijk dat het zich neutraal moet opstellen ten opzichte van de content van de websites die het host, aangezien het zelf ook niet verantwoordelijk is voor die content.

Cloudflare piepte kort daarna wel wat anders. In 2017, ietsjes na de dodelijke rally in Charlottsville, Virginia, besloot Matthew Prince, de CEO van Cloudflare om hun diensten aan de extreemrechtse en neo-nazistische website ‘The Daily Stormer’ stop te zetten. Die beslissing dwong de website van het open internet, een katapulteerde het naar “the dark web’, delen van het internet die niet zomaar met een normale browser bekeken kunnen worden. The Daily Stormer heeft ondertussen wel al zijn terugkeer gemaakt naar het reguliere internet.

Vrije meningsuiting op het internet; a whole new bullet game?

Cloudflare kreeg het de afgelopen maanden weer hard te verduren omwille van hun hosting voor 8chan. CEO Prince nam na publieke tegenstand wederom de beslissing om hun diensten aan 8chan stop te zetten. In het officiële persbericht van Cloudflare staat overigens te lezen dat “”8chan een haatdragende omgeving had gecreëerd”. Reden genoeg om hen van het net te bombarderen dus.

Het is een discussie die zo oud is als de straat. Betekent het recht op vrije meningsuiting dat je zomaar alles mag zeggen wat je vindt, denkt of voelt? Cloudflare leek in eerste instantie met die stelling akkoord te gaan. Na heel wat publieke druk, beslisten ze echter om zowel The Daily Stormer als 8chan uit hun portfolio te schrappen. Want is vrije meningsuiting zo vrij dat het mag aanzetten tot haatmoorden?

De fiere Vlaamse leeuw

Ook in eigen land gedijt extremisme nog het best op sociale media. Denk maar aan de recente verkiezingsoverwinning van het Vlaams Belang; ook die werd mede mogelijk gemaakt door Facebook. De Morgen lichtte dat treffend toe in een interview met communicatie-expert Reinout Van Zandycke: “hoe groot de impact van hun onlinestrategie was, is niet te meten, maar zeker is wel dat sociale media een belangrijke rol hebben gespeeld in hun overwinning.”

De Facebookpagina van Vlaams Belang is de meest populaire onder alle politieke partijen.

Wie de Facebookpagina van Vlaams Belang even bekijkt, ziet al snel dat het veruit de populairste politieke partij op Facebook is in Vlaanderen. Zo heeft hun Facebookpagina 430.000 likes, terwijl hun belangrijkste tegenstander, de NV-A, op minder dan de helft van die likes strandt, met namelijk ‘maar’ 212.000 likes.

Bart Claes, verantwoordelijk voor de socialemediastrategie van Vlaams Belang, licht toe; “In 2014 was Vlaams Belang nergens aanwezig. Niet in de media, evenmin in de hoofden van de mensen. Daarom hebben we hard ingezet op het uitbouwen van een community, een digitale gemeenschap.”

Dat Vlaams Belang zo populair is op Facebook, heeft ook te maken met de budgetten die de partij tegen hun digitale strategie aansmijt. Zo geeft de partij zo’n 617.000 euro uit aan politieke advertentiecampagnes op Facebook, en gaf het Belang in de week voor de verkiezingen zelfs een totaal van 125.000 euro uit aan Facebook-advertenties.

Ook qua targeting steekt Vlaams Belang met kop en schouders boven andere politieke partijen uit. “In plaats van grote, algemene campagneboodschappen in de markt te zetten, spreidde Vlaams Belang een erg precies tapijtbombardement uit”, vertelt digitaal strateeg Sven De Coninck aan De Morgen. De Coninck was een tijd aan de slag bij het Centrum Ronde van Vlaanderen. Niet toevallig kreeg hij toen een video van Vlaams Belang te zien over de Vlaamse wielercultuur, die zo opgesteld was dat hij bij liefhebbers van de Ronde Van Vlaanderen zou opduiken.

Het mag duidelijk zijn dat Facebook een cruciaal communicatiemiddel is voor het Vlaams Belang, al valt er niet meteen zoals bij 8chan een directe link te leggen tussen haatmoorden in Vlaanderen en de Facebookpagina van het Vlaams Belang. Toch blijft het principe hetzelfde; digitale communicatie die polariseert in plaats van samenbrengt, hoewel dat zeker voor Facebook steeds wel de bedoeling was. Om mensen bij elkaar te brengen. Alleen wordt soms pijnlijk duidelijk dat het vaak mensen uit elkaar drijft.