Hoe gevaarlijk is de duistere kant van sociale media?

We zijn er met z’n allen al jaren over bezig: ooit keren de sociale media zich tegen ons. Iedereen kent ons, weet hoe we ons voelen, waar we wonen, hoe we eruitzien. Het was een kwestie van tijd voor er nare dingen zouden gebeuren, en die tijd lijkt gekomen. Meteen steken enkele vragen de kop op: hoe veilig zijn apps als Tinder, hoe ver kunnen we gaan met Periscope en vanaf wanneer overtreden we de wet?

Wanneer iemand waarschuwt voor gevaarlijke situaties, die voortkomen uit een obsessief gedrag rond sociale media, betreft de inhoud bijna altijd Facebook. Privacyzaken daargelaten, is het medium nochtans tamelijk onschuldig. Recent is namelijk gebleken dat we ons veel meer zorgen moeten maken over wat apps als Tinder, Twitch en Periscope kunnen.

Online daten

Tinder is bijvoorbeeld voor vele mensen een erg leuk tijdverdrijf: mensen beoordelen, in contact komen met nieuwe mensen en af en toe misschien eens afspreken met een man of vrouw die er wel leuk uitziet. Vroeger kregen vrouwen en jonge meisjes de raad om nooit zomaar af te spreken met een vreemde, laat staan dat alleen te doen. Rond Tinder lijken echter veel minder zorgen te bestaan, voorzorgen al evenmin. Nochtans heb je geen flauw idee of je wel degelijk afspreekt met de persoon op de foto.

[related_article id=”176373″]Onlangs deed Koppen de test, met Phara de Aguirre in de rol van tienerjongen die probeerde af te spreken met een tiental meisjes via Facebook (reportage integraal te bekijken via de link). Ruim de helft ging akkoord, terwijl zowat elke ouder van de meisjes beweerde de kinderen al te hebben verboden ooit af te spreken met mensen die ze niet kennen. Rond Facebook groeit dan ook hoe langer hoe meer het besef dat het geen nut heeft om zoveel mogelijk mensen te accepteren als vriend, ook al zijn er dus geregeld nog incidenten.

Valse beloften

Kijken we naar datingapps als Tinder, gericht op de iets volwassenere medemens, dan merken we echter dat er van voorlichting helemaal geen sprake is. Niemand lijkt graten te zien in de gevaren van afspreken met onbekenden. Deze week nog kwam het verhaal naar buiten van een Amerikaanse studente die zich ook van geen kwaad bewust was: ze sprak voor de tweede keer af met iemand uit de buurt. De man had echter het vermoeden dat de jonge vrouw ook aan het flirten was met zijn vrienden, en ontvoerde haar.

Hij verklaart zelf dat het zijn bedoeling was haar vast te houden tot de ergste blauwe plekken in haar gezicht, die hij haar zelf gegeven had, verdwenen waren. Toen hij haar weer naar haar studentenhuis bracht, moest ze hem beloven niet naar de politie te stappen. Momenteel zit de man natuurlijk in de gevangenis, met een straf die kan oplopen tot 32 jaar.

Iedereen kent vast wel iemand die al eens afgesproken heeft met een Tinderomeo of Tinderella. Het lijkt dan ook iets vanzelfsprekend te zijn. Voorzorgen zijn hier nochtans snel genomen: op voorhand eens videochatten met de persoon, of enkel afspreken in een drukke omgeving of in het bijzijn van een of meerdere vrienden. Maar wat kunnen we doen tegen de gevaren die Periscope stelt?

Live voor iedereen

Midden april was er het geval van de verkrachting van een minderjarige vrouw door een man, terwijl de 18-jarige vriendin van het slachtoffer er niet sbeter op vond dan de hele lijdensweg live uit te zenden via Periscope op Twitter. Een andere vriendin van het slachtoffer zag de beelden en verwittigde de politie. Beide aanvallers kijken aan tegen gevangenisstraffen tot 40 jaar.

Vorige week was er nog zo’n geval van aanranding van een vrouw door haar man, die gestreamd werd via Twitch. Hier ging het om audio zonder beelden, wat doet vermoeden dat de man dacht dat zijn stream al gestopt was. Nog deze week was er nog een incident van een jonge vrouw die zelfmoord pleegde door op een spoorovergang te gaan staan nabij Parijs.

Het probleem met deze diensten is dat ze toestaan om dingen te doen in een ‘spur of the moment’. Terwijl er bij apps als Tinder en Facebook nog een heel stukje social engineering aan voorafgaat, staan Periscope en Twitch gebruikers toe om heel impulsief beelden uit te zenden, zonder er erg bij na te denken. Het helpt bovendien niet dat de gebruikersovereenkomsten van zo’n diensten nog erg onvolledig zijn, omdat ze nog zo jong zijn.

Regelvrij

Zo is het voor ordediensten bijvoorbeeld erg moeilijk om beelden te bemachtigen van de incidenten, omdat de gebruiksovereenkomsten niets zeggen over zelfdoding, noch geven ze richtlijnen om foute situaties te rapporteren.

Op slechts een maand tijd is zo duidelijk geworden dat de duistere kant van het internet, en sociale media, vandaag meer dan ooit tegenwoordig is. Sensibilisering lijkt nog niet ver genoeg te gaan, net omdat er geregeld nieuwe technologische ontwikkelingen zijn. Komt er een nieuwe dienst, dan moet die haast automatisch gekoppeld worden aan een sensibiliseringsactie, of er moet beter nagedacht worden over het format. Een ‘veilig’ internet lijkt alvast nog even veraf als enkele jaren geleden.