Ruzie, depressie en zelfmoordprotocols: hoe zwaar is een reis naar Mars?

Het menselijk lichaam ondergaat redelijk wat veranderingen tijdens een lang verblijf in de ruimte. De dichtheid van botten vermindert, er treden cardiovasculaire problemen op aangezien het bloed zonder zwaartekracht continu naar de torso zweeft, en de evenwichtsorganen geraken in de war. Het zijn slechts enkele van de bevindingen van de man die recent een jaar doorbracht in de ruimte.

[related_article id=”177815″]De Amerikaanse astronaut Scott Kelly kwam in maart van dit jaar terug van zijn 340 dagen durende missie in het ISS. Kelly moest zichzelf dagelijks onderzoeken om na te gaan wat de effecten zijn van langdurige ruimtereizen, zodat NASA beter kan inschatten hoe het zijn astronauten moet voorbereiden op een reis naar Mars; zo’n reis duurt immers twee à drie jaar. Om het onderzoek te staven werd ook Kelly’s identieke tweelingbroer geregeld onderzocht.

Stress en slecht humeur

De fysieke beslommeringen zijn vaak onaangenaam, maar daar doen de astronauten in het ISS dagelijks sportoefeningen voor. Om het mentale aspect te accomoderen is die luxe er niet. “Toen ik bijna een jaar daarboven zat, had ik vaak het gevoel dat ik er al mijn hele leven doorbracht,” zegt Kelly wanneer hij zijn zwartgallige gemoed moet illustreren.

De gewichtloosheid alleen al kan zorgen voor stress en frustratie. Probeer jezelf maar eens voort te bewegen zonder afzetpunt. Het gebrek aan zwaartekracht zorgt er volgens ruimtepsycholoog Nick Kanas tevens voor dat mensen er vaak opgezwollen en kwaad gaan uitzien. Een ruimte gevuld met boze blikken kan je gemoed enkel verder de dieperik induwen.

Depressie en zelfmoord

Er is tot op vandaag maar één astronaut die openlijk heeft toegegeven dat hij depressief werd van zijn verblijf in de ruimte: de Amerikaan John Blaha die verbleef in het Russische deel van het ISS. Hij wist zijn zes maanden toch uit te doen door elke avond naar een fotoalbum van zijn familie te turen. Daarnaast ontwikkelen de meeste astronauten ook slaapproblemen aangezien gewichtloos slapen in een luidruchtige omgeving niet erg aangenaam is. Ook het dagritme van zon en maan ontbreekt, wat het lichaam in de war brengt. Vergelijk het met een constante jetlag.

Nasa houdt hier rekening mee en voorziet enkele noodprocedures indien zo’n geval te erg wordt. Als iemand een paniekaanval krijgt, of zich paranoïde of suïcidaal begint te gedragen, zijn er protocols die gevolgd moeten worden. In het geval van zelfmoordneigingen moet er bijvoorbeeld tape rond de polsen van het slachtoffer worden gebonden. In extreme gevallen moeten ze zelfs worden vastgebonden. Zo’n procedure werd gelukkig nog nooit in gang gezet, en NASA zegt geen weet te hebben van dergelijke situaties.

Ook met ruzies moet rekening worden gehouden. Het is bijna onmogelijk om op zo’n kleine oppervlakte even afzondering te zoeken na een conflict, wat betekent dat onopgeloste discussie kunnen blijven sluimeren. De ergste ruzies komen echter voor tussen de astronauten en het controlecentrum op aarde. Zo is er het geval van de ‘ruimtestaking’ in 1973 waarbij de astronauten één dag lang alle contact met NASA verbraken en elke oproep negeerden.

Ten slotte kan zware stress ook veroorzaakt worden door een nare droom. Een Russisch astronaut kreeg bijvoorbeeld eens ingebeelde tandpijn na een nachtmerrie over een pijnlijke tand. Dat zorgde bij hem voor de vrees dat dergelijke fysieke ongemakken niet verholpen konden worden in de ruimte, waardoor hij last kreeg van ingebeelde symptomen. Psychosomatische pijnen, volgens Kanas.

Verbonden met de aarde

Opgesloten zitten in het ISS is klein bier bij grotere ondernemingen als een reis naar Mars. Astronauten in het ruimtestation krijgen geregeld telefoon van geliefden of van hun favoriete beroemdheden. Tel daarbij nog de regelmatige geschenkjes die NASA opstuurt, zoals snoepjes, fruit en groenten, en vele ISS-bezoekers zullen je vertellen dat het dan best nog meevalt.

Elke astronaut voelt zich nog steeds verbonden met de planeet waar hij vandaan komt. Naar het blauwe oppervlak turen blijkt dan ook een van de favoriete bezigheden te zijn voor astronauten die even niets te doen hebben. Wie naar Mars zou reizen, zou al die voordelen niet kunnen krijgen. Telefoneren met de aarde zou immers met een vertraging van 20 tot 40 minuten zijn. De aarde is ginds ook maar een zandkorreltje aan het firmament, wat betekent dat astronauten zich volledig verlaten zullen voelen.