5 vragen over het afschaffen van roamingkosten in Europa

Vanaf juni volgend jaar is het zover en zullen roamingkosten binnen de Europese Unie eindelijk tot het verleden behoren. “Roam like at Home” moet toelaten om in het buitenland mobiel te surfen, bellen en sms’en aan de tarieven die je in eigen land betaalt.

De beslissing om de roamingkosten af te schaffen heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Pas na jarenlang onderhandelen werd in juni vorig jaar een akkoord bereikt tussen de verschillende lidstaten, en zelfs dan was er nog onduidelijkheid over de precieze invulling ervan. Een eerste wetsvoorstel om de gratis roaming te beperken tot 90 dagen per jaar werd snel afgeschoten en vervangen door een nieuw voorstel zonder tijdbeperking.

Waarom duurde het zo lang om tot een akkoord te komen en wat moet er nog gebeuren voor de afschaffing in juni 2017 een feit is? We beantwoorden de belangrijkste vragen in deze Q&A.

1. Hoe werkt roaming?

Om te begrijpen waarom het afschaffen van de roamingkosten zo lang op zich liet wachten, moet je eerst weten hoe roaming precies werkt.

Wanneer je in het buitenland je mobiele telefoon gebruikt, werken de operator in je thuisland en de operator in je reisland samen om het voor jou mogelijk te maken om te bellen, sms’en en surfen. De operator in je thuisland betaalt de operator in je reisland, zodat jij van diens netwerk gebruik kan maken. Die roamingkosten worden uiteindelijk doorgerekend naar de klant.

De telecomprijzen en netwerkkosten verschillen echter per land, wat een overeenkomst over het afschaffen van de roamingtarieven flink bemoeilijkte. In het oosten van Europa liggen de telecomprijzen laag. De operatoren in deze landen willen zich niet blauw betalen aan roamingkosten die ze niet kunnen recupereren met hun binnenlandse omzet. De zuiderse vakantielanden halen er dan weer voordeel uit om hogere tarieven aan te rekenen voor het roaminggebruik op hun netwerken, vanwege het grote aantal toeristen. Er moest dus een balans gevonden worden.

2. Wat betekent ‘Roam like at Home?’

‘Roam like at Home’ betekent kortweg dat je in alle Europese lidstaten belt, sms’t en surft aan de tarieven die je in je thuisland betaalt. Dat betekent ook dat eventuele bundels waar je van geniet in het buitenland geldig zijn. Betaal je bijvoorbeeld een bepaald bedrag voor een datavolume van 2 GB, dan gaat elke surfsessie die je in het buitenland uitvoert af van dit volume, zonder meerkost.

Vanaf 15 juni 2017 hoef je dus niet langer een buitenlandse simkaart of een speciaal roamingpakket aan te schaffen om voordelig te bellen, sms’en en surfen in een ander land binnen Europa.

3. Welke maatregelen zijn nodig?

Om van gratis roaming een haalbare kaart te maken, heeft de Europese Commissie de opdracht gekregen een aantal noodzakelijke voorbereidingen te treffen. De belangrijkste daarvan is het verlagen van de wholesale tarieven voor roaming die operatoren aan elkaar mogen aanrekenen.

Europa heeft deze tarieven sinds 2007 al elk jaar verlaagd, waardoor roaming op negen jaar tijd meer dan 90 procent goedkoper is geworden voor de eindgebruiker. Om roaming gratis te maken, zullen de tarieven nog verder worden verlaagd. Vanaf 2017 mogen operatoren elkaar maximaal 4 cent per belminuut, 1 cent per sms en 0,85 cent per megabyte aanrekenen voor roamende gebruikers.

Daarnaast zal ook een fair use policy in voege treden, die misbruik moet voorkomen. Zo mag je niet zomaar een simkaart in het buitenland aanschaffen – bijvoorbeeld in Letland, waar de tarieven een stuk lager liggen – om die systematisch in eigen land te gebruiken. Voor grensarbeiders, expats en Erasmus-studenten kan wel een uitzondering worden gemaakt. Een Belg die in Nederland werkt, kan er zo voor kiezen om permanent een Nederlandse simkaart te gebruiken als hem dat voordeliger uitkomt.

Een andere vorm van misbruik is bijvoorbeeld iemand die thuis nauwelijks mobiele data verbruikt, maar in het buitenland plots heel veel. Ook wanneer blijkt dat gratis roaming in een bepaald land leidt tot een prijsstijging voor binnenlandse klanten, kunnen de operatoren van hun nationale regulator toestemming krijgen om toch (tijdelijk) roamingkosten in rekening te brengen.

De kosten die in geval van misbruik mogen worden aangerekend, komen overeen met de wholesale tarieven die operatoren moeten betalen: 4 cent per belminuut, 1 cent per sms of 0,85 cent per megabyte. Er mag vanaf 2017 dus geen winst op roaming worden gemaakt en klanten moeten de mogelijkheid krijgen om deze beslissing aan te vechten.

4. Moet de eindgebruiker iets doen?

Als eindgebruiker hoef je geen actie te ondernemen om van “Roam like at Home” te profiteren. Vanaf 15 juni 2017 moet gratis roaming binnen de Europese Unie standaard inbegrepen zijn in alle mobiele contracten. Het is wel mogelijk dat een bewijs van woonplaats wordt gevraagd om te verifiëren dat je burger bent in het land van de provider, maar in veel gevallen beschikt de operator reeds over deze informatie.

Expats, grensarbeiders en Erasmus-studenten zullen moeten aantonen dat ze een stabiele link hebben met het land van de mobiele operator, bijvoorbeeld in de vorm van een arbeidscontract of inschrijvingsbewijs van een universiteit.

5. Zullen de binnenlandse tarieven nu duurder worden?

Een belangrijke vraag die nog rest is of het afschaffen van de roamingkosten er niet toe zal leiden dat de binnenlandse tarieven omhoog gaan. De EU verwacht echter het tegenovergestelde. Sinds Europa is beginnen snijden in de roamingkosten, zijn ook de binnenlandse tarieven over het algemeen mee gedaald. De verwachting is dat die trend zich zal verder zetten.

Een transitieperiode van 30 april 2016 tot 15 juni 2017 moet ervoor zorgen dat de operatoren zich voldoende kunnen voorbereiden op het verdwijnen van de roamingkosten. Bovendien heeft de Europese Commissie maatregelen uitgewerkt om operatoren te wapenen tegen eventueel misbruik van gratis roaming, zodat het geen negatief effect mag hebben op de binnenlandse prijzen.