Trends in 2017: artificiële intelligentie
Het jaar 2016 loopt op haar laatste benen. Dat het een tumultueuze twaalf maanden zijn geweest, zal waarschijnlijk niemand ontkennen. Zoomen we specifiek in op evoluties in IT, dan is het resulterende beeld een stuk kalmer. Wereldschokkende veranderingen hebben zich niet laten voelen, al blijft de digitalisering van de maatschappij in haar geheel wel stilletjes op de achtergrond doorgaan en een steeds grotere impact hebben op het dagelijkse leven.
Kijken we naar individuele gebeurtenissen, dan kunnen we de officiële lancering van hoogstaande virtual reality met voorsprong als een van de meest tot de verbeelding sprekende technologieën van 2016 beschouwen. Dergelijke vernieuwende producten zijn eerder een zeldzaamheid – het overgrote deel van innovatie in IT bestaat uit incrementele verbeteringen van bestaande technologie. Of het zijn gewoon de dingen die je weglaat, zoals wat Apple stoutmoedig probeert te doen door de audio-ingang te verwijderen in de iPhone 7 en zich op usb-C te gooien met zijn smartphone en computers.
Het is moeilijk om uitspraken te doen over de toestellen die in 2017 gegarandeerd potten zullen breken, maar er zijn wel duidelijk trends af te bakenen die nu al zichtbaar zijn en hun vruchten zullen afwerpen in de komende twaalf maanden. We zetten de belangrijkste evoluties op een rij.
Kunstmatige intelligentie
Ook al is de geboorte van een artificieel intelligent systeem van het type Jarvis of HAL zeker nog niet aan de orde, er zijn het afgelopen jaar serieuze stappen gezet in het ontwikkelen van geavanceerde taalverwerking en neurale netwerken die via machine learning zichzelf versterken. Integratie van dit type intelligentie in software zal het komende jaar schering en inslag worden.
Intelligentie is hip
Gewoon “slim” zijn heeft afgedaan. Wil een apparaat in 2017 mee met de tijd, dan moet het op zijn minst intelligentie kunnen simuleren. Het is het verschil tussen je apparaat met een app kunnen aansturen, of gebruikmaken van een app (of toestel) die na een tijdje dingen kan leren op basis van algoritmes en als uitloper daarvan ook eventueel naar eigen neuraal inzicht beslissingen kan nemen.
Er bestaan momenteel al enkele toepassingen die we als intelligent bestempelen. Google Foto’s, bijvoorbeeld, of de digitale assistenten die de grote technologiereuzen als Apple en Microsoft aanbieden. Allemaal software die steunt op AI: vrij rudimentair computerverstand dat voornamelijk zijn voordeel doet door enorme bergen data te verwerken. Op een hoger niveau heb je entiteiten als IBM Watson, een supercomputer die op basis van die grote hoeveelheden data accurate voorspellingen kan doen. En die voorspellingen zijn niet onbelangrijk: in België zal Watson bijvoorbeeld het komende jaar onder andere ingezet worden door de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB), die de software zal aanwenden om werkzoekende jongeren te koppelen aan de hulpmiddelen die hen de meeste kans op een baan opleveren.
Om maar te zeggen: kunstmatige intelligentie is aan een opmars bezig, en die evolutie zal in 2017 zeer zichtbaar worden. Ook gebruikers die technologie niet op de voet volgen, zullen te maken krijgen met intelligentie in allerlei vormen. De digitale assistenten en chatbots zullen daarbij waarschijnlijk het vaandel dragen.
Google’s middelpunt
Technologiebedrijven als Google en Microsoft zetten hoog in op hun digitale assistenten. Google heeft de zijne onlangs nog een grondige make-over gegeven en een nieuwe naam: Google Assistant, beschikbaar op Android 7.0 Nougat en in een beperktere versie via de chat-app Google Allo. Geavanceerde spraaktechnologie, een bodemloze databank en de capaciteiten van Google’s zoekmachine moeten van de Assistant de meest efficiënte digitale butler op de markt maken, die in staat is om vloeiend op je vragen te beantwoorden en ook online taken zoals reserveringen voor zijn rekening kan nemen. Het belang van de Assistant voor Google is niet te onderschatten; uiteindelijk moet de butler de verpersoonlijking van het bedrijf worden die je op al je toestellen kan terugvinden en wordt het het middelpunt waar al Google’s diensten samenvloeien.
Het toestel voorbij
De inzet is dan ook hoog: volgens Google CEO Sundar Pichai zal kunstmatige intelligentie op een gegeven moment computers en smartphones opslorpen en gewoonweg tot behuizingen maken voor een slimme AI die via de cloud overal beschikbaar zal zijn. “In de toekomst zal het concept van een ‘toestel’ langzaam verdwijnen,” aldus Pichai. Die kentering staat echter niet voor 2017 gepland. Je zal het tot dan met de Google Assistant moeten doen, die in zijn huidige incarnatie niet alle critici weet te overtuigen van een grote vooruitgang.
Microsoft heeft een gelijkaardige carrière voor ogen voor Cortana als Google met zijn Google Assistant. De twee grote updates die het bedrijf het afgelopen jaar uitrolde voor besturingssysteem Windows 10, bevatten beiden een uitgebreid luik met nieuwe vaardigheden voor diens digitale assistent. Daarbij zien we dat Microsoft bewust een brug probeert te bouwen tussen de desktopvariant en de mobiele poot van het besturingssysteem, door Cortana bijvoorbeeld de mogelijkheid te geven om notificaties op je smartphone ook te ontvangen op je computer, of sms’en te versturen vanop je desktop.
Taalprobleem
Die digitale assistenten gaan dus niet meer weg. Voor wie er tot nu toe nog geen aandacht aan had besteed, zou dat in het komende jaar kunnen veranderen. Samsung heeft al aangekondigd dat het ook een digitale persoonlijkheid op zijn smartphones zal introduceren in 2017. Het heeft daarvoor het bedrijf aangekocht dat enkele jaren geleden Siri ontwikkelde voor Apple.
Belangrijke stemmen in de industrie lijken dus klaar voor de intelligentie-evolutie. Kijken we naar de praktische ontwikkelingen, dan zijn er nog wel wat belangrijke kanttekeningen te maken over hoe snel de omschakeling zal verlopen. De grootste en meest zichtbare belemmering: digitale assistenten begrijpen steeds beter wat je vraagt, maar alleen als je je wensen in het Engels kenbaar maakt. Het Nederlands zijn de programma’s niet machtig, en die taal staat ook niet hoog op de prioriteitenlijst van Amerikaanse technologiebedrijven. Daarnaast kunnen gebruikers met recht ook vragen stellen over wat er precies met hun data gebeurt en hoe die door de bedrijven in kwestie verwerkt worden.
Digitale butlers
Nog een andere verschijningsvorm van kunstmatige intelligentie zijn chatbots, een variant van slimme assistenten die zich enkel bedienen van geschreven tekst – hoewel die definitie niet honderd procent waterdicht is. Ook van hen zal je meer horen in het komende jaar, al is het maar omdat Facebook heel wat gewicht achter de ontwikkeling van de software gooit. Ben je nog niet op de hoogte van het fenomeen: chatbots zijn te vinden binnen apps, waar ze je kunnen helpen met vragen. Het verschil met een digitale assistent is dat chatbots vaak toegespitst zijn op een specifiek thema of bedrijf. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een chatbot die je helpt om recente nieuwsberichten over een bepaald onderwerp te vinden, of eentje die je assisteert bij het boeken van een vliegtuigvlucht of hotelkamer.
De ideale habitat voor deze bots zijn de chatapplicaties die je vandaag al veelvuldig gebruikt, zoals Facebook Messenger, Skype of WhatsApp. Hun aanwezigheid daar maakt dat je sneller in contact komt met bedrijven, en dus zelfs niet hun apps moet downloaden om van de diensten gebruik te maken. Als je die gedachte naar zijn logische conclusie volgt, zou dat er weleens toe kunnen leiden dat onze online activiteit zich voornamelijk zal gaan afspelen binnen een handvol chat-apps. Dat is bijvoorbeeld al realiteit in China, waar Facebook-alternatief WeChat de plak zwaait over de sociale media en waar het voorzien van een chatbot bijna even vitaal is voor een bedrijf als een Facebook-pagina bezitten. Of we daar in onze regio effectief naar toe evolueren, zal 2017 duidelijk moeten maken. Bots zijn het afgelopen jaar al druppelsgewijs in ons taalgebied actief geworden, maar het aanbod blijft beperkt in aantal en in capaciteit.
