Opinie: “Slimme apparaten maken ons dom en lui”

‘Domme’ apparaten maken plaats voor steeds slimmere, geavanceerdere technologieën. Er rijden tegenwoordig zelfrijdende auto’s rond, een drone kun je door middel van gebaren besturen en je smartphone beveelt apps aan die je regelmatig gebruikt op een bepaald tijdstip of een bepaalde locatie. Erg handig, want als apparaten slimmer worden, betekent dit dat wij zelf minder hoeven na te denken. Het maakt het leven een stuk makkelijker, maar op den duur mogelijk ook saaier. Word je van de toenemende hoeveelheid slimme apparaten in huis zelf niet juist dommer en luier?

Noem een apparaat op en de kans is groot dat er een slimme variant van bestaat. Een afvalbak, een stofzuiger, een grasmaaier; overal zijn slimme opties voor verkrijgbaar. De kans is zelfs groot dat je over een tijdje niet langer ‘domme’ versies van deze producten in de winkel ziet verschijnen.

Slimmer dan het slimme apparaat

Enerzijds is het een goede innovatie dat een tandenborstel je kan vertellen of je goed genoeg (en niet te hard) hebt gepoetst, maar het zorgt er ook voor dat je jouw gedrag verandert. Een slimme tandenborstel is wellicht een slimme uitvinding, maar dit wil niet zeggen dat je deze niet voor de gek kunt houden. Je krijgt op den duur door dat je jouw slimme tandenborstel tevreden houdt als je op een bepaalde manier poetst of het een bepaald aantal tellen volhoudt. Dat resulteert er mogelijk in dat je op de lange termijn juist minder goed gaat poetsen.

Wat is ‘Internet of Things’?

Internet of Things (IoT) is een containerbegrip voor alle apparaten die verbonden zijn met het internet. Apparaten die in het verleden ‘dom’ waren, kunnen nu verbinding maken met het internet. Via bluetooth, wifi of nfc kunnen ze communiceren met andere apparaten, bijvoorbeeld jouw smartphone. Bovendien kun je nog slimmer gebruik maken van deze slimme apparaten door ze te integreren in jouw smart home-netwerk (Google Assistant, Apple HomeKit, Amazon Alexa) en If This Then That (IFTTT).

Bovendien kun je jezelf afvragen of slimme producten wel altijd nodig zijn. Een robotmaaier die je gras om de zoveel tijd kortwiekt: handig. Een slimme lamp die aangaat als je volgens je geolocatie in de buurt van je huis bent: handig. Een koffiezetapparaat dat alvast een verse bak cappuccino voor je maakt, zodat je er direct van kunt genieten zodra je uit bed stapt: niet de meest noodzakelijke slimmigheid die er bestaat. Het is overigens de vraag hoeveel tijd je hier daadwerkelijk mee bespaart. Je zal alsnog zelf de avond van tevoren een koffiekopje klaar moeten zetten.

Liever lui dan moe

Het kan fijn zijn dat de lampen in jouw huis automatisch aangaan op een bepaald tijdstip of als het donker wordt. Nog fijner is het dat je robotstofzuiger voor jou de vloeren in huis stofvrij maakt. Wat dacht je ervan dat je gewoon aan Google vraagt of er een ander liedje kan worden gedraaid? Deze innovaties maken ons leven makkelijker, maar ook lui. Als een apparaat het werk voor jou doet, betekent dit logischerwijs dat jij minder hoeft te doen. Je hoeft niet meer van de bank te komen om alle lichten in de woonkamer een voor een aan (en uiteindelijk weer uit) te zetten. Je hoeft ook niet meer door het hele huis te wandelen met je stofzuiger in de hand. Er komen steeds meer slimme apparaten bij. Voor je het weet hoef je nooit meer uit bed of van de bank te komen. De technologie doet het wel voor jou.

In tijden van de coronapandemie gaan we minder vaak de deur uit en doen we massaal aan social distancing. Een lange tijd is een sportschool bezoeken geen optie geweest. Parken en bossen zijn op zonnige dagen overvol, en pretparken en dierentuinen, waar je een hele dag in rond kunt wandelen, hebben lange tijd de toegangspoorten gesloten gehouden. Dagelijks naar de lichtknoppen lopen om ze in te schakelen en het huis met de hand stofzuigen zijn misschien wel een van de weinige onderdelen van je dagelijkse beweging geworden.

Weersta de verleiding

We moeten innovaties zeker blijven omarmen, maar wellicht is het slim om af en toe stil te staan bij wat slimme producten voor invloed hebben op ons dagelijks leven. Zeg nu eerlijk, hoe erg is het om naar de lichtschakelaar te lopen of om zelf het rolgordijn omhoog te rollen? Deze dagelijkse handelingen horen bij ons bestaan. Ze maken ons menselijk. Als slimme technologie altijd alles voor jou doet, wordt het leven ook maar saai.

Natuurlijk is het wat voorbarig om te stellen dat deze innovaties ons daadwerkelijk dom en lui maken. Maar het is wellicht handig om bij het fenomeen stil te staan en je af te vragen of je al deze slimmigheden in huis wel écht nodig hebt. Wordt jouw leven er wel echt zo veel beter van? Zijn het de extra kosten voor de aanschaf van een ‘slim’ product waard? Laten we ons niet te veel verleiden door het woord ‘smart’ op een verpakking, en laten we er niet vanuit gaan dat een product een betere keuze is, enkel omdat je het kunt verbinden met je smartphone. Laten we ons niet verliezen in het gigantische aanbod aan slimme producten. Laten we menselijk blijven en zelf deze dagelijkse taken uitvoeren. Dat maakt ons leven pas écht gemakkelijker.