Dossier fintech: van cashloos naar kaartloos

Intussen heb je het waarschijnlijk wel al door: cashloos betalen wordt de toekomst. Bijna 90 procent van de Belgen betaalt liever digitaal met zijn smartphone, smartwatch of met de kaart. Maar uit een enquête bij Febelfin blijkt dat 63 procent van de aankopen in onze handelszaken met contant geld betaald wordt. Conclusie? We willen wel, maar het aanbod wil niet. Nog te vaak loop je frituren, bakkers, slagers of restaurants buiten om achter de hoek snel geld af te halen.

Nu proberen banken en de overheid samen kleinere ondernemers aan te zetten om over te stappen naar bancontact of om zelfs geen contant geld meer aan te nemen. Maar eigenlijk is ook dat verhaal al achterhaald. Steeds meer mensen laten hun bank- of kredietkaart in hun portefeuille zitten en willen betalen met hun smartphone. Want waarom zou je je portefeuille nog meezeulen? We gaan dus stilaan van cashloos naar de kaart, maar evolueren nogal snel naar kaartloos. Het is die kaartloze behoefte die een nieuwe markt openbreekt. FinTech is hot en trending, maar wat is het nu juist, wat doen ze en vooral: is het veilig?

Fintech & disruptie

Voor ik je meetrek in de wondere wereld van ‘fintech’ geef ik je eerst een korte definitie mee. FinTech is een samentrekking van financieel en technologie. Concreet omvat het begrip alle innovatieve financiële producten en diensten die de manier waarop we betalen of met geld omgaan versnelt, moderniseert en vereenvoudigt.

FinTech heeft een redelijk grote impact op de manier waarop wij als klant of gebruiker omgaan met geld. Maar ook banken ondergaan hierdoor hevige veranderingen. Vaak wordt FinTech aangedreven door jonge start-ups die met zeer innovatieve ideeën naar buiten komen. Zo zijn ondertussen Bunq of N26 twee volledig digitale banken. Vaak liggen de kosten van dit soort formules ook een stuk lager dan bij een reguliere bank. Vooral die laatste moet dus op zoek naar moderne manieren om relevant te blijven in de disruptieve markt die de financiële sector nu is geworden. Banken zoals KBC zijn daar in ons land meteen opgesprongen en bieden ondertussen knappe applicaties aan waarmee je bijna alles kan regelen. Van verzekeringen, tot leningen en zelfs maaltijdcheques of parkeerticketjes. De verankerde banksector is dus wel in actie geschoten. Toch is er nog een hele weg te gaan.

Plastic als argument

Jaarlijks verdwijnt zo’n 12,7 miljoen ton plastic afval in onze oceanen. Dat heeft catastrofale consequenties voor het milieu en het leven in zee. Plastic kruipt overal, tot in de kleinste deeltjes, hoekjes en kantjes. Plastic krediet- en bankkaarten dragen hier bij tot een deel van de vervuiling. Toegegeven, het gaat maar om een klein deeltje. Momenteel worden onze bankkaarten om de X-aantal jaar vervangen. Je gooit je oude in de vuilbak en daar heb je alweer de nieuwe. Erg milieuvriendelijk is het dus allemaal niet.

Maar we zijn goed op weg. Intussen nemen betalingen met smart-toestellen de overhand. De dagen van kredietkaarten lijken geteld. Met de komst van PayPal, Apple Pay, Android Pay of Payconiq betalen we steeds vaker met onze smartphone. Maar volgens een studie van Juniper verkiest 90 procent van de Europeanen nog steeds contactloos betalen – met kaart – boven een digitale portefeuille. Dat komt omdat banken zelf nog steeds het gebruik van een kaart blijven promoten. Tegenwoordig worden ze bij veel rekeningen gratis meegeleverd. Ben je je kaart kwijt? Dan krijg je vaak nog eens gratis een vervanging. Klanten worden dus niet genoeg aangezet om een digitale portefeuille op te bouwen.

Radicale aanpak

Apple of Payconiq zijn twee mooie voorbeelden van organisaties die het radicaal anders aanpakken. Apple heeft als voordeel zowel hard- als software aan te bieden en kan zo een ecosysteem rond één toestel bouwen: de iPhone. Met Apple Pay kunnen gebruikers nu al betalen aan elke Bancontact-terminal of in webshops zoals Coolblue. Ontwikkelaars van start-ups zijn volop bezig met het ontwikkelen van nieuwe betaalapps en bedrijven als Google, Amazon, Bunq willen allemaal een graantje meepikken van deze disruptie. De uitbouw van een degelijke ICT-infrastructuur draagt bij aan de integrering van een goed digitaal platform voor betalingen. En daar komt Payconiq aan. Ook op lokaal vlak is disruptie een sleutelwoord.

Payconiq is het antwoord van de Belgische banksector op die FinTechstart-ups. Een samenwerking van de grootste banken leidde tot een platform voor iOS en Android waarmee iedereen gemakkelijk zijn bankaccount kan koppelen. Payconiq werd gepromoot bij kleine ondernemers maar breidt nu ook uit naar online webshops en wil doorbreken over heel Europa. De bankensector kan dus heel wat leren uit FinTech. Helaas zien we platformen als Payconiq of Apple Pay nog te vaak als een aanvulling op onze reguliere bankkaart. Waarom niet gewoon overstappen en vaarwel zeggen tegen het verouderde principe van een plastieken kaart?

Dilemma

Zowel contactloos betalen als betalen met een smartphone of smartwatch neemt één groot dilemma mee; veiligheid. We lezen soms verhalen van mensen die beroofd zijn door criminelen die met speciale toestellen zomaar geld van je contactloze kaart kunnen afhalen. Gelukkig komen dit soort situaties zelden voor en zijn de meldingen vaak niet eens juist. Toch is veiligheid een geldig argument om even bij stil te staan. Onze smartphones hebben tegenwoordig minstens één manier om biometrische gegevens op te slaan. Dat kunnen gezichtsherkenning of vingerafdrukherkenning zijn. Die biometrische gegevens vormen een nieuwe uitdaging om betalingen veilig te doen verlopen. Maar daarmee maak je jezelf ook kwetsbaar voor mensen met slechte bedoelingen.

FinTech start-ups krijgen dus te maken met drie grote uitdagingen: gegevensbescherming, cyberbeveiliging en concurrentie. Op vlak van concurrentie zijn er al heel wat spelers op de markt. FinTech is echter geen nieuw gegeven. Sinds de laatste bankencrisis en de val van heel wat grootbanken heeft geleid tot innovatieve organisaties die een crisis van die omvang willen vermijden. Cyberbeveiliging en gegevensbescherming zijn vrijwel de belangrijkste factoren die bedrijven en gebruikers in achting moeten nemen. Banken zoals Bunq of Monzo die aan internetbankieren doen, gebruiken de cloud als mogelijkheid om cross-platform hun betaaltoepassingen aan te bieden. Die toepassingen moeten veilig genoeg zijn om mensen over de streep te trekken en ze zo mee te krijgen in het digitale betaalverhaal.

Om te proberen

Sinds dit jaar zijn de investeringen in FinTech start-ups radicaal gezakt. In het laatste half jaar zakte het aantal investeringen zelfs met 29 procent. Volgens Julian Skan van Accenture is deze daling te wijten aan het feit dat de sector volwassen genoeg wordt om op eigen benen te kunnen staan. Er is nog steeds een hele grote vraag naar digitale betaalmogelijkheden, maar we komen stilaan aan een verzadigingspunt qua investeringen.

Welke digitale betaalmogelijkheden kan jij nu al gebruiken? Hieronder een klein overzicht.

Apple Pay

Sinds november 2018 is de digitale betaaldienst van Apple ook in ons land beschikbaar. Ben je eigenaar van een iPhone en heb je een bankaccount bij BNP Paribas Fortis, Bunq, Fintro, Monese, N26 of Revolut? Dan kan je vandaag al aan de slag met Apple Pay. Vrijwel elke Bancontact-terminal ondersteund het mobiel betalen al.

Payconiq by Bancontact

Sinds 2015 is Payconiq beschikbaar in de Benelux en Duitsland. Voornamelijk bij kleinere ondernemers als bakkers, slagers, frituren, cafés en restaurants kan je met de mobiele app van Payconiq betalen. De applicatie is gekoppeld aan je bankaccount (het maakt niet uit bij welke bank je bent).

Google Pay

Ook Google heeft een eigen betaaldienst. KBC, Fintro, Hello Bank, Belfius en BNP Paribas Fortis ondersteunen de betaaldienst. Het concept is hetzelfde als bij Apple. Met je Android smartphone of smartwatch kan je mobiel betalen in winkels met een nieuwe Bancontact-betaalterminal.

Bunq

Bunq is een Nederlandse digitale bank die in 2012 werd opgericht. Intussen is ze ook bij ons actief en kan je een account afsluiten als Belg. Bunq biedt snelle support, innoveert voortdurend en is ook beschikbaar via Apple Pay. De bank biedt een applicatie die zeer uitgebreid is en waarbij je gemakkelijk een overzicht over je in- en uitgaven kan behouden.

Tot slot, en niet te vergeten, Cardstop voor je smartphone. Iedereen kent het nummer van Cardstop ondertussen wel (070 344 344). Wanneer je dit nummer belt wordt je bankkaart meteen geblokkeerd. Dat kan handig zijn wanneer je je portefeuille kwijtspeelt. Maar met de komst van mobiele betaalmogelijkheden is het noodzakelijk dat je bij het verliezen van je smartphone ook naar Cardstop belt. Zo kan niemand proberen om toegang te krijgen tot je smartphone en zo alsnog betalingen doen. Je gsm is goed beveiligd, maar niets is waterdicht.