Moderne vertaaltechniek kraakt eeuwenoude code

Zweedse en Amerikaanse wetenschappers hebben moderne vertaaltechnieken toegepast op een 250 jaar oude, gecodeerde tekst. Met succes.

Het originele document, de Copiale Cipher, werd geschreven op het einde van de achttiende eeuw en werd na de Koude Oorlog ontdekt in de Oost-Berlijnse academie. Sindsdien werd het in een privécollectie bewaard.

Maar dit jaar spoorden computerwetenschapper Kevin Knight van de University of Southern California Viterbi School of Engineering – een expert in vertalingen, niet zozeer in cryptografie – en zijn collega’s Beáta Megyesi en Christiane Schaefer van de Uppsala-universiteit in Zweden het document op. Ze maakten een versie die leesbaar was voor een machine en gingen aan het werk om de eeuwenoude code te kraken.

[related_article id=”158901″]

Abstracte symbolen
De pagina’s van het boek, gebonden in goud en groen brokaatpapier, bevatten ongeveer 75.000 letters. Afgezien van twee woorden – een eigenaarsmerk ("Philipp 1866") en een nota aan het einde van de laatste pagina ("Copiales 3") – was alles geëncrypteerd.

Sommige letters waren overduidelijk Romaans en andere Grieks, terwijl de rest bestond uit abstracte symbolen en kleine tekeningen.

Eerst isoleerden Knight en zijn team de Romaanse en Griekse karakters om te kijken of ze een boodschap bevatten, en gingen aan de slag met een zelfgemaakt vertalingsproject. Vele uren en tachtig verschillende talen later: geen resultaat. “Het duurde zeer lang en mislukte compleet”, zegt Knight.

Net als Google Translate
Het team ontdekte dat de bekendere letters enkel voor misleiding moesten zorgen. Met alleen de symbolen gingen ze opnieuw aan de slag. Symbolen met dezelfde vorm zouden wel eens dezelfde letter of lettergroep kunnen zijn, dachten ze. Knight en zijn team testten deze theorie met verschillende talen. Wanneer ze Duits gebruikten, kwamen enkele betekenisvolle woorden tevoorschijn: "inwijdingsceremonieën", gevolgd door "geheime sectie".

Wat computerkracht later was een groot deel van het boek gedecodeerd en vertaald. Het document onthult de rituele en politieke standpunten van een Duits geheim genootschap; een clubje vrienden dat bezig was met oogballen, het epileren van wenkbrauwen, oogchirurgie en oogheelkunde. Je kunt het volledige manifesto hier in het Engels lezen.

Gestuurd door dit succes wil Knight nu andere, bekende codes ontcijferen zoals die van de Zodiac Killer. Ook Kryptos, een gecodeerde boodschap in een granieten beeldhouwwerk op het domein van het CIA-hoofdkwartier en het Voynichmanuscript komen onder de loep van Knight en zijn team te liggen.