Is ACTA een gevaar voor het internet?

ACTA is een internationaal handelsverdrag dat de vrijheid van het internet aan banden kan leggen. ZDNet legt in tien vragen uit waar het over gaat.

Het Anti Counterfeiting Trade Agreement is een internationaal verdrag dat momenteel wordt goedgekeurd. Onder meer de VS en Japan hebben het verdrag al goedgekeurd. Deze week ondertekenden de EU en de meeste afzonderlijke lidstaten (maar Nederland niet) het verdrag, al wordt het pas bekrachtigd wanneer het Europees Parlement over de tekst stemt in juni.

Voor Europa valt de beslissing dus pas tegen de zomer. In afwachting daarvan geven we je graag een overzicht van de belangrijkste vragen en misvattingen rond ACTA.

[related_article id=”158578″]

1) Is ACTA een geheim verdrag?
De grootste misvatting rond ACTA is dat de tekst, met uitzondering van een gelekte Wikileaks-versie, geheim is. Het verdrag is al enkele maanden openbaar en kun je onder meer hier nalezen. Maar dat is niet het geval voor de onderhandelingsdocumenten, die kunnen meer nuancering geven bij de interpretatie van de tekst.

2) Wat staat er in ACTA?
Het grootste gevaar van ACTA is de vaagheid van het verdrag. Over de tekst werd onderhandeld achter gesloten deuren, de onderhandelingsdocumenten zijn niet publiek. Maar de tekst zelf is allesbehalve helder. Dat zorgt ervoor dat het moeilijk is om de exacte gevolgen ervan in te schatten.

Ook op lange termijn kan dit riskant zijn. Dingen die vandaag zijn opgenomen in het verdrag kunnen binnen enkele jaren anders worden geïnterpreteerd door beleidsmakers. Een voorbeeld uit de tekst is dat elke tekenende partij ervoor moet zorgen dat er procedures zijn om schending van intellectueel eigendom aan te pakken. Dat omvat ook afremmingsmethodes.

Enerzijds kan je stellen dat die bepalingen nu al aanwezig zijn in de Europese wetgeving. Anderzijds zou je dit kunnen interpreteren als de komst van een systeem waarbij rechtenhouders bepaalde webpagina’s naar keuze offline kunnen halen.

3) Wat weten we zeker van ACTA?
Burgerrechtenorganisatie EDRi waarschuwt in een pamflet dat het verdrag de oprichting van een ACTA-comité omvat. Maar de rol van die organisatie is nog zeer onduidelijk. Bijgevolg is het ook onduidelijk hoe transparant dit nieuwe instituut zal werken.

Verder waarschuwt EDRi dat de providers onder het verdrag mee verantwoordelijk zijn voor zaken op hun netwerk. In praktijk betekent dit dat ze moeten controleren wat hun klanten doen en ook zelf moeten ingrijpen. Providers zelf zijn hier geen fan van. Zij willen geen internetpolitie zijn.

4) Kan ACTA mijn internet afsluiten?
Neen. In een eerdere versie van het verdrag stond een variant op de zogenaamde threestrikeswet. Dat is de Franse Hadopi-wet waarbij je internetverbinding gedurende een jaar wordt afgesloten wanneer je voor de derde keer op illegaal downloaden wordt betrapt.

Maar dergelijke maatregelen zijn al meermaals bekritiseerd door Europa en zijn al een tijdje verdwenen uit het verdrag.

5) Is ACTA het Europese SOPA of PIPA?
Neen. ACTA is een wereldwijd verdrag en gaat dus veel breder dan de Amerikaanse censuurwet SOPA of een Europese wet. Bovendien gaat het verdrag niet alleen over internetpiraterij. Ook namaakproducten en zaken als generische medicijnen komen aan bod.

Verder eisen SOPA en PIPA zaken zoals het blokkeren van websites en het verwijderen uit zoekresultaten. Dat terwijl Europa heeft gezegd dat het door het verdrag geen wetswijzigingen moet doorvoeren.

6) Gaat dit verdrag onze wetten strenger maken?
Nee, tenminste als we Europa mogen geloven. In een reactie op de felle kritieken heeft een woordvoerder van de Europese handelscommissie gezegd dat ACTA niets wijzigt aan de Europese wetgeving. Het verdrag zou er juist voor zorgen dat regels die Europa al langer hanteert rond intellectueel eigendom ook elders in de wereld worden gehanteerd.

7) Zet dit de deur open voor gevangenisstraffen voor individuele downloaders?
Neen. In de tekst staat letterlijk: “Elke partij houdt rekening met de proportionaliteit tussen de ernst van de schending, het belang van externe partijen en de mogelijke maatregelen, remedies en straffen.” Er is dus geen vrijgeleide om iedere overtreder te vervolgen. Maar evenmin blijven ze volledig buiten schot.

8) Wanneer wordt er over ACTA gestemd?
De laatste stemming gebeurt tussen 11 en 14 juni 2012 door het Europees Parlement. Die zal op dat moment beslissen of Europa meedoet met het verdrag of niet. De handtekeningen die deze week zijn gezet door de EU en de meeste Europese lidstaten, zijn in dat op zicht enkel een intentieverklaring.

Ook INTA, het internationaal handelscomité van de EU, moet tussen april en mei stemmen over het verdrag.

9) Zijn er landen tegen ACTA?
Ja, verschillende, vooral niet-westerse landen doen niet mee met de onderhandelingen of hebben zich zelfs sterk verzet. De bekendste voorbeelden zijn Brazilië en India.

10) Is ACTA gevaarlijk of niet?
Hierop kunnen we helaas geen sluitend antwoord geven, maar we moeten er bijgevolg wel rekening mee houden. Vage en breed interpreteerbare bepalingen zijn een slechte zaak voor internationale verdragen, zelfs al zijn ze goed bedoeld.

In het slechtste geval zorgt ACTA er inderdaad voor dat internetproviders en gebruikers makkelijker kunnen worden bestraft voor het schenden van intellectueel eigendom.

Dat zal zorgen voor minder innovatie. Een videosite als YouTube had in zijn beginjaren onder een strenge toepassing van ACTA niet kunnen overleven omdat er regelmatig auteursrechten schendend materiaal op te vinden was.

In praktijk lijkt het erop dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen. Vooral omdat Europa zegt dat er aan de wetgeving niets wijzigt. Maar de geheime onderhandelingen, beperkte transparantie en de vage inhoud maken van ACTA terecht een te vrezen document. Hoofdzakelijk omdat we niet weten wat we moeten vrezen.