Belgische bloggers voortaan beter beschermd

Wie zich online uitlaat krijgt voortaan dezelfde bescherming als de klassieke drukpers. Al heeft die garantie zowel positieve als negatieve gevolgen.

Wie zich in een krant schuldig maakt aan strafbare meningsuiting verschijnt daarvoor niet in de correctionele rechtbank maar gaat rechtstreeks naar het hof van assisen. De redenering hierachter is dat de auteur of het medium dan door een volksjury wordt veroordeeld voor zijn uitlatingen en niet door één rechter.

Maar in praktijk komt het nooit tot een rechtszaak omdat zulke zaken worden uitgesteld. Assisen houdt zich hoofdzakelijk bezig met zware misdrijven zoals moorden. Daardoor raken zaken voor laster of belediging doorgaans verjaard, of ze worden geseponeerd.

In De Juristenkrant en op Mediakritiek.be schrijft hoogleraar mediarecht Dirk Voorhoof dat het Hof van Cassatie in twee recente arresten twee bepalingen uit de Belgische grondwet heeft geactualiseerd. Hierdoor vallen websites en weblogs ook onder drukpers.

Wel stakingsbevel
In praktijk betekent dit volgens Voorhoof dat je lasterlijke, eerrovende, beledigende of andere onrechtmatige, kwetsende of privacyschendende uitingen op internet voortaan enkel via een dagvaarding en niet via een strafklacht kan aankaarten.

Daarbij krijgt de beschuldigde geen geldboete of gevangenisstraf. Al kan de rechter wel een schadevergoeding toewijzen. Uitzonderlijk kan er volgens Voorhoof ook een stakingsbevel komen in kort geding. In dat geval zal de uitlating waarschijnlijk offline moeten worden gehaald.

Weinig ethiek
Voorhoof heeft wel enkele kritische bedenkingen bij de wijziging. Zo schrijft hij dat individuele bloggers zich vaak weinig bekommeren om de journalistieke beroepsethiek. Je kan daarvoor terecht bij de Raad voor de Journalistiek, maar die staat volgens hem te zwak om de beroepsethiek te bewaken.

Daarom verwacht de hoogleraar een vraag naar meer en snellere vormen van rechtsbescherming. Zo kan er alsnog snel worden opgetreden tegen zaken als laster of privacyschending. Al zal het hier vermoedelijk meer gaan om het verwijderen van de inhoud dan om het bestraffen van de auteur.

Homo’s Vs. zwarten
Een belangrijke uitzondering in de wetgeving is het aanzetten tot haat of discriminatie wegens ras, afkomst, huidskleur of nationaliteit. Deze zaken verschijnen nog wel voor de correctionele rechtbank en worden dus wel behandeld.

Voorhoof merkt daarbij iets bijzonders op: zo valt het aanzetten tot haat of discriminatie op basis van geloof, levensovertuiging of seksuele geaardheid daar niet onder.

In praktijk komt het er dus op neer dat je kan veroordeeld worden wanneer je op internet aanzet tot het haten van zwarten of Spanjaarden, maar niet wanneer je hetzelfde doet tegenover homo’s of moslims.

Al lijkt het er op dat dat laatste ook op termijn zal veranderen. Zo verwijst Voorhoof naar een recente uitspraak van het Europees Mensenrechtenhof dat ook andere kwetsbare groepen moeten beschermd worden.

Facebook en fora
Hoewel de wetgeving in principe ook slaat op uitlatingen in fora, onder nieuwsartikels of op sociale media zoals Facebook, valt hier ook wel enige nuance toe te brengen.

Zo ben je als auteur wel beschermd, toch staat het een website vrij om je reactie  te verwijderen als die om bepaalde redenen ongepast is. Je bent dan immers niet actief op je eigen website maar wel op het platform van iemand anders.