Hackerspaces: buurthuizen van de toekomst
Ohm Sweet Ohm luidt de spreuk aan de muur van een onooglijke garage in Schaarbeek. Uit heel het land zijn er nieuwsgierige hobbyknutselaars verzameld voor een workshop van Mitch Altman, een 55-jarige technologie-enthousiasteling die de wereld afreist om mensen een liefde voor elektronica bij te brengen.
Op de erg koude eerste zondagmiddag in december is de Brusselse hackerspace een bedrijvig boeltje. Jurgen Gaeremyn heet de opgekomen groep Nederlands-, Frans- , Spaans- en Engelstaligen welkom in het Engels en voegt daar aan toe dat “wie iets wil drinken gewoon het juiste bedrag in de spaarpot op de ijskast steekt.”
Hackers vertrouwen elkaar dus, maar wat is nu eigenlijk een hackerspace? Alles begint met een ruimte waar mensen met eenzelfde interesse samenkomen. Vaak zijn die interesses computers, technologie, wetenschap en digitale kunst. En het woord hacken is hier in de meest positieve betekenis gebruikt: mensen die technologie bedenken, ontwerpen en uitwerken en tegelijk ook bestaande technologie op niet-orthodoxe manier aanpassen.
“Een voorbeeld van zo’n hack is een teddybeer met geluid. Daar zijn dove kindjes niets mee, maar als je die teddybeer hackt en lampjes laat flikkeren in de plaats van geluid af te spelen, dan is die beer waardevoller geworden”, zegt Jurgen Gaeremyn van de Brusselse Hackerspace.
De leden van een hackerspace komen wel op geregelde tijdstippen samen, maar ze werken niet echt aan een gemeenschappelijk project. Iedereen komt zijn eigen ding doen en kan daarbij rekenen op hulp van de anderen.
Trend om dingen te maken
Het bezoek van Mitch Altman is bijzonder, want de man heeft een van de grootste hackerspaces ter wereld opgericht: Noisebridge in San Francisco. In die space wordt niet alleen aan technologie gedaan, maar ook koken, ijzergieten, 3D-printen en zelfs ruimtevaart.
Mitch Altman in de Brusselse Hackerspace
“Hackerspaces passen in dezelfde trend als verschijnselen zoals coworking, Fablabs en incubators,” zegt Mitch Altman, “mensen komen er samen om een gemeenschap te vormen en om dingen te verwezenlijken. Bij coworking dient de community om niet in totaal isolement je bedrijfje te starten. Bij een fablab (Een fabrication laboratory met 3D-printers, frezen, draaibanken en lasersnijders, nvdr.) draait het minder om de gemeenschap, maar verzamelen mensen zich rond de werktuigen.”
Lokale business
Voor gemeentebesturen is het volgens Altman een goede zaak om hackerspaces aan te moedigen. Die van Schaarbeek krijgt zo bijvoorbeeld een pand van de stad om zijn ding in te doen. “De buurt leeft op, want er is meer leven. Bovendien verenig je mensen van een lokale gemeenschap en geef je hen een mogelijkheid om de lokale economie te helpen.
Een van de bekendste projecten die voortkwam uit een Hackerspace is Makerbot, fabrikant van 3D-printers waarmee je plastieken voorwerpen kan printen. Dat begon met één persoon die in de hackerspace NYC Resistor begon te werken aan een 3D-printer. Hij verkocht kits voor onderdelen van 3D-printers en op den duur had hij een hele kit voor een 3D-printer. Hij is van daaruit gegroeid en heeft ook andere hackers betrokken.
Altman leeft zelf trouwens van een bij elkaar gehackt project. Hij is de uitvinder van TV-B-Gone, een universele afstandsbediening met maar één functie: alle tv’s uitzetten. Het toestelletje gaat alle uit-codes van bestaande infrarood-afstandsbedieningen af. Hij verkoopt deze universele afstandsbedieningen aan 15 euro, wat meteen zijn belangrijkste bron van inkomsten is. Naar eigen zeggen heeft hij er al 400.000 verkocht.
Maar wie een TV-B-Gone wil namaken, kan dat ook. Alles wat Mitch Altman doet is immers openbron. En dat wil zeggen dat iedereen zijn spullen kan namaken, maar er ook verbeteringen aan mag aanbrengen. Geheel naar de geest van de hackersgemeenschap. Altman reist trouwens de wereld rond om mensen te leren solderen. (Voor wie hem gemist heeft, is er ook een strip die je leert solderen.)
Belgische hackerspaces
Er zijn enkele hackerspaces in Vlaanderen. Zo zijn er levendige gemeenschappen in Brussel, Gent en Antwerpen en zijn er spaces op komst in Leuven, Turnhout en Hasselt.
De Hasseltse hackerspace staat nog helemaal in zijn kinderschoenen. Bezieler is Wouter Vandenneucker die geïnspireerd raakte door een TED-presentatie van Mitch Altman. “Meteen na de TED-talk vond ik al 25 mensen die willen meedoen, maar nu zijn we al aan 40”, zegt Vandenneucker.
De moeilijkheid voor de Hasseltse hackerspace is om het initiatief van de grond te krijgen. Een locatie zou al een goed begin zijn. En dan is het de bedoeling om aan het hacken te slaan. Niet alleen met technologie, maar ook met design en media.
Makerbot laat zien dat er grote ideeën kunnen groeien uit een hackerspace. Maar dat is volledig afhankelijk van de creativiteit van de leden. De Hasseltse hackerspace heeft dus goede voorbeelden, maar moet het nog helemaal zelf doen.
