Beheer en analyseer je (thuis)netwerk

Heb je al eens meegekeken over de schouder van een netwerkbeheerder? Goeie kans dat die allerlei exotische commando’s met cryptische parameters aan het intikken was achter de opdrachtprompt. Met Axence NetTools bespaar je je dat commandogegoochel: je netwerk analyseren en troubleshooten doe je voortaan vanuit een fraaie grafische omgeving. In dit artikel stel ik je een aantal interessante invalshoeken en mogelijkheden van deze ‘netwerksuite’ voor. Je vindt het programma, samen met een Engelstalige handleiding in pdf-formaat, op www.axencesoftware.com/en/nettools. De tool is gratis, maar wil je ze langer dan 30 dagen gebruiken, dan sta je wel voor een registratie (al dan niet met ‘wegwerpadres’). Maak ook je firewall duidelijk dat het om bonafide software gaat.

STAP 1 / Lokale informatie opvragen (1)

Soms heb je specifieke technische gegevens over je pc of netwerk nodig. De helpdeskmedewerker (van je provider?) vraagt bijvoorbeeld welke DNS-servers je ingesteld hebt, of je beveiligt je draadloze router zo dat die alleen (MAC-adressen van) bepaalde toestellen aanvaardt. DNS-servers, MAC-adressen en andere informatie krijg je in één oogopslag wanneer je in de knoppenbalk van Axence NetTools op Local info klikt en vervolgens in het linkerpaneel Local IP info selecteert. In de rubriek Adapters lees je het MAC-adres van je netwerkkaart en wanneer je zo’n adres selecteert, zie je rechts daarvan het bijhorende IP-adres staan.

STAP 2 / Lokale informatie opvragen (2)

Op mijn toestel zijn er twee adapters aangesloten op het netwerk: één draadloze adapter (bij Type lees je dan IEEE80211) en één met kabel (Type Ethernet). Wordt het IP-adres dynamisch toegekend? Dan zie je in de kolom DHCP het IP-adres van je router staan – of althans van het toestel dat instaat voor de bedeling van de IP-adressen in je netwerk. Helemaal rechtsboven, bij Local network info, verneem je welke DNS-servers je toestel aanspreekt. Deze servers zorgen ervoor dat url’s netjes in IP-adressen omgezet worden, zodat je kan surfen. Op mijn toestel zijn dat de publieke servers van Google: 8.8.8.8 en 8.8.4.4.

STAP 3 / Actieve verbindingen bekijken

Stel, de leds van je switch of router flikkeren alsof het Kerstmis is. Vreemd, want je bent niet aan het surfen en zit ook niet op een andere manier online. Wie of wat zorgt er dan voor al dat netwerkverkeer? Dat vertelt de knop Local info jou, tenminste als je in het linkerpaneel NetStat kiest. Die knop lijst namelijk alle inkomende en uitgaande verbindingen van je pc op en vertelt je welke toepassingen erachter zitten. Wil je het scherm iets minder over en weer zien springen, verhoog dan de Refresh time van 1 seconde naar bijvoorbeeld 10 seconden. Bijzonder handig is de mogelijkheid om de verbindingen te groeperen. Wil ik bijvoorbeeld uitvissen wat mijn browser allemaal uitspookt, dan kies ik in het linkerpaneel bij Visualisation voor Group by Process Name en klik ik bovenaan het plusje aan bij IEXPLORE.EXE.

STAP 4 / Netwerk aftasten

Je wil best wel eens weten welke toestellen er allemaal actief zijn op je netwerk. Handig om al te gretige buren te ontmaskeren, of om dat IP-adres van je NAS of printer te weten te komen. Daarvoor kan je bij de knop Scan network terecht. Bij Address vul je een willekeurig IP-adres uit je netwerkbereik in. Is dat bijvoorbeeld 192.168.0.120, dan zal de tool automatisch het ganse bereik tussen 192.168.0.1 en 192.168.0.254 scannen. In de rubriek Options vul je (in eerste instantie) Hosts only in, waarna je de scanronde in gang zet met de Scan-knop. Wil je nagaan of er op een of meer toestellen bepaalde services actief zijn of bepaalde poorten open staan, dan volstaat het om Scan af te stemmen op Services of op Ports (range), waarbij je in het laatste geval zelf het poortbereik kan instellen.

STAP 5 / Toestel monitoren

Stel, een van die toestellen is je NAS en die wil je ten allen tijde in de lucht houden. Zo’n monitoringkarwei kan je rustig aan NetTools overlaten. Klik bij Scan Network (zie vorige stap) met de rechtermuisknop op het betreffende toestel en kies Tools, Add to NetWatch – of druk op de knop NetWatch, vul zelf het adres in, kies het gewenste type (PING of Service bijvoorbeeld, waarna je iets als http of ftp kan selecteren) en bevestig met Add. Je krijgt nu een mooi actueel én ‘historisch’ overzicht van de gevraagde verbinding(skwaliteit).

Via Set alerts is het vervolgens mogelijk om een alarm in te stellen! Je hoeft hier alleen (gecombineerde) criteria in te geven als: de host heeft al langer dan x minuten niet gereageerd of het verlies aan datapakketjes is hoger dan x% gedurende minstens y minuten. Zo’n ‘alarm’ kan dan een e-mailbericht, pop-upvenster, geluidje en/of pictogram zijn. Superhandig om op afstand een en ander in de gaten te houden!

STAP 6 / Gedetailleerde systeeminformatie

Je houdt wellicht ook graag (de gezondheidstoestand van) de toestellen van je gezinsleden in het oog. Liever dan je telkens ter plaatse te moeten begeven, laat je je ‘op afstand’ informeren. Voorwaarde is wel dat het om Windows-toestellen gaat en dat die deze functie ondersteunen. Veel handiger dan zelf aan die systemen te moeten priegelen draai je op zo’n toestel gewoon even het programma wmienable.exe – je vindt dit in je installatiemap van NetTools (C:Program Files (x86)AxenceNetTools5). Vervolgens druk je op je eigen toestel op de knop WinTools, vul je de gewenste hostnaam of IP-adres in en bevestig je met Connect. In de rubrieken General en Custom WMI Queries kan je nu naar believen de nodige informatie opvragen, zoals Free MB of RAM, Installed HotFixes, Laptop Batteries, Services enzovoort. Doe er je voordeel mee!