Windows 9: vier uitdagingen voor Microsoft

Volgens de laatste geruchten zal Microsoft de volgende grote versie van Windows, codenaam Threshold, eind september voorstellen. Een preview-versie voor het grote publiek zou kort daarna volgen.

We weten al iets over wat uiteindelijk waarschijnlijk Windows 9 zal gaan heten. Microsoft heeft officieel de terugkeer van het Start-menu aangekondigd, met een nieuw, modern ontwerp. Ook zullen mobiele, Metro-stijl apps in vensters kunnen draaien op de Windows-desktop. Recentere geruchten voegen daar het begin van virtuele desktops en het einde van het charms-menu van Windows 8 aan toe. Ook zou Cortana wel eens haar opwachting kunnen maken.

[related_article id=”161452″]

Ik heb al meer dan één artikel gelezen dat zich afvraagt of dit Microsofts laatste big bang-Windowsrelease wordt. Als je het mij vraagt, werd die vraag al twee jaar geleden beantwoord. Windows 8 verdient die titel, misschien zelfs als grootste big bang-release ooit: het introduceerde een volledig nieuw model voor apps en verliet allerlei gebruiksconventies die Windows-gebruikers gewoon geworden waren.

In een wereld vol big bang-releases zou de featureset van Windows 8 bevroren zijn geweest nadat het besturingssysteem uitkwam. De vele toevoegingen en aanpassingen die via updates werden doorgevoerd in de afgelopen 18 maanden zouden op hun beurt opgespaard zijn geweest voor Threshold, dat op zijn beurt weer statisch zou worden na z"n release.

Een betere metafoor voor deze lancering is misschien eerder de knal van een startschot, dat het begin van een nieuw onderdeel van een erg lange race aangeeft. Wat deze herfst zal worden vrijgegeven als een preview zal enkele maanden later uitkomen als een volwaardige release. Die zal vervolgens worden herzien en uitgebreid over een periode van een paar jaar, terwijl Microsoft z"n nieuwe, snellere updatepatroon voortzet.

Hoewel het interessant blijft om de specifieke features te belichten die deze update met zich meebrengt, is dat uiteindelijk maar een eenzijdig perspectief. Het is belangrijker om te bekijken hoe die release zal evolueren – en hopelijk verbeteren – in de volgende twee of drie jaar.

Daarom besloot ik om in dit artikel niet te concentreren op features, maar op de grote probleemgebieden die die nieuwe en aangepaste features zouden moeten helpen verbeteren. In de chaotische en veranderlijke wereld gedomineerd door mobiele toestellen en onlinediensten is dit wat ik hoop te zien als Windows 9 evolueert.

Een scherper onderscheid tussen Windows voor business en voor consumenten
Denk even terug aan 2001: toen bracht Microsoft de zakelijke en consumentenversie van Windows samen in Windows XP.

Dat was op dat moment een slimme zet. In het tijdperk voor tablets en smartphones was er inderdaad geen verschil tussen de hardware in een zakelijke pc en in eentje voor de gewone consument.

Vandaag zijn er daarentegen wél sterke verschillen tussen toestellen voor bedrijven en voor consumenten, en de spanningen tussen die twee markten verklaren voor een deel de storm rond Windows 8, nu bijna twee jaar geleden.

Je kunt de zakelijke markt niet negeren, maar je moet er ook niet veel innovatie uit verwachten. Veel bedrijven kopen desktop-pc"s als toestellen voor één doel, bijvoorbeeld in callcenters en fabrieken. De meeste gebruikelijke zakelijke laptops draaien Office en een browser en niet veel meer. Wanneer zag jij voor het laatst een splinternieuw desktopprogramma of een nieuwe soort aansluitapparatuur voor conventionele pc"s? De grote brok van de innovatie gebeurt vandaag op mobiele toestellen, waar software de vorm heeft van apps en webdiensten.

En daar ligt het probleem: zakelijke klanten, die flink betalen voor de nodige Windows-licenties, willen zo min mogelijk veranderingen. Consumenten, voor wie Windows in verhouding tot de aankoop van hun mobiele toestellen steeds goedkoper wordt, willen de nieuwste features en apps zonder elk aspect van hun computer te moeten managen.

Ik vermoed dat Microsoft deze twee takken van Windows weer uit elkaar zal laten groeien. Dat kan wel eens de enige manier zijn waarop het bedrijf conservatieve IT"ers gelukkig kan houden, zonder de innovatie voor consumententoestellen die Windows draaien te vertragen.

Verbeter de desktopervaring
Meer dan een jaar voor de uiteindelijke release van Windows 8 merkte de toenmalige Windowsbaas Steven Sinofsky op dat "de desktop in de nabije toekomst een belangrijke rol zal blijven spelen in het leven van vele mensen." En daarom", beloofde hij, "gaan we hem verbeteren."

Bijna twee jaar later is er nog steeds veel ruimte voor verbetering, ondanks de toevoeging van een aantal desktop-gerichte features.

Daarmee doel ik niet op een grote investering in nieuwe features of utilities voor de desktop. Ook moeten de echte verbeteringen uit Windows niet buitengekieperd worden en vervangen worden door een Windows 7-achtige interface op het Windows 8-framework. Wel zal moeten gewerkt worden aan het verfijnen van de managementtools en van de transities tussen klassieke desktopelementen en de nieuwe, moderne stukken van de totaalervaring.

Het uiteindelijke doel? Het percentage van de installed base van Windows die de huidige versie installeren en willen blijven updaten, vergroten. Om dat tot stand te brengen moet Microsoft de consumenten overtuigen die anders aan Windows 7 zullen blijven vasthouden, zelfs als wordt dat OS binnen vijf jaar niet langer ondersteund.

En dan zijn er nog twee grote uitdagingen: de kopzorgen rond Internet Explorer en Googles plannen om het hard te spelen. Internet Explorer krijgt op dit moment totaal geen respect van ervaren Windows-gebruikers en web-ontwikkelaars.

Die reputatie gaat jaren terug, toen Microsoft in het midden van het vorige decennium leek te besluiten om zijn vlaggenschipbrowser en Windows Media Player op te geven – nadat het bedrijf een aantal rechtszaken rond mededingingsrecht zwaar had verloren, op twee continenten, omdat het die twee producten aan elkaar verbonden had. In 2009 overwoog het bedrijf zelfs kort om Windows 7 te lanceren zonder Internet Explorer aan boord, hoewel het daar uiteindelijk op terugkwam.

In een recente chat op Reddit grapten een aantal IE-ontwikkelaars dat ze al hadden overwogen de naam van de browser te veranderen, om zo van z"n zwakke reputatie af te raken.

Het probleem schuilt echter niet achter de naam. Het probleem is het web zelf. Microsoft blijft IE 8 en 9 maar ondersteunen, browsers die een onaanvaardbare hoeveelheid gepruts nodig hebben om gewoon normale websites te renderen. Internet Explorer 11 is veel beter, maar sommige ontwikkelaars – ofwel uit nalatigheid, ofwel door agressieve "val dood, Microsoft"-tactieken – maken pagina"s die niet normaal werken in IE 11. In veel gevallen zouden die problemen verdwijnen als diezelfde ontwikkelaars die webpagina"s zouden opbouwen op een browserneutrale manier.

Het helpt ook niet bepaald dat je vandaag, meer dan een jaar na de lancering van IE 11, nog steeds onderstaande foutmelding te zien krijgt als je op Microsofts eigen website voor geregistreerde partners komt.

Bezoekers moeten Microsoft.com manueel toevoegen aan een Compatibility View-lijst? Als Redmonds marketers er niet eens in slagen om hun eigen website voor zakelijke partners up-to-date te brengen met hun eigen browser, hoe kunnen ze dan verwachten dat externe webontwikkelaars dat wel doen?

Ik kan je uit persoonlijke ervaring melden dat je een erg goed resultaat krijgt met Internet Explorer 11 op Windows 8.1. Maar er zijn nog steeds genoeg ruwe kantjes en compatibiliteitsproblemen om gebruikers in de armen van externe alternatieven te drijven.

Microsoft kan die problemen langzaamaan aanpakken en verkleinen om van Internet Explorer een betere browser te maken. Of het ooit de nu ingebakken vooroordelen van developers en powerusers te boven komt, is een open vraag. En als het dat niet kan, wat is dan plan B?

Neutraliseer Google
Ik heb de grootste uitdaging voor het einde bewaard. Google is de succesvolste uitgever van mobiele apps ter wereld. Het bedrijf bezit vijf van de tien populairste mobiele apps (volgens data van Comscore), waaronder YouTube, Google Search, Google Maps en Gmail.

Van die apps is alleen Google Search beschikbaar voor Windows, zowel op Windows Phone als in de Windows Store voor pc’s die Windows 8.1 draaien.

Dat is een groot probleem voor Windows 8.1, want gebruikers en reviewers klagen vaak en luid over het gebrek aan native apps voor Gmail, YouTube en andere populaire Google-diensten. Op mobiele toestellen – tablets en laptops die gedreven worden door Windows, inclusief Microsofts eigen Surface-lijn – zal iedereen die ingewerkt is in de Google-diensten waarschijnlijk gefrustreerd raken.

Uiteindelijk zal die frustratie ertoe leiden dat ze Google Chrome installeren op hun Windowsmachine. Wat natuurlijk precies de reden is dat Google dwarsligt.

Google heeft geen enkele reden of wens om samen te werken met Microsoft. Het tegendeel is waar: kort na de release van Windows 8 verwijderde Google bewust features uit de gratis versie van Gmail, waardoor Gmail-ondersteuning in de Windows Mail-client en in Outlook 2013 niet langer functioneerde.

Google publiceert API’s voor ontwikkelaars om interactie met zijn diensten toe te staan, maar verbiedt het gebruik van die API’s om een app te bouwen voor “volledige toegang tot de e-mailclient.” En Microsoft is het specifiek niet toegestaan om via de omgekeerde weg first-party apps te bouwen voor Googles services, zoals het merkte toen het bedrijf vorig jaar zelf een YouTube-app voor Windows Phone wilde bouwen.

Ik weet ook niet wat het antwoord op dit probleem is. Een Windows-specifieke versie van Chromium, zonder Googles tracking? Een virtual machine die het Android Open Source Project draait, vol met Google-apps?

Ironisch genoeg is, aangezien Google min of meer een monopolie op internetzoeken (en zoekgerelateerde advertenties) heeft en Microsoft de underdog is op mobiele platformen, het antwoord wel te vinden bij datzelfde mededingingsrecht? Nee, dat gaat gewoon niet gebeuren.

Dat is dan een behoorlijk zware lijst uitdagingen voor Windows 9. Ik kijk er naar uit te zien hoe Microsoft ze gaat aanpakken.