Symbiotische dubbelster stevent af op dramatisch einde

Met behulp van de European Space Observatory’s (ESO) Very Large Telescope heeft een internationaal team van wetenschappers een stelsel van dubbelsterren ontdekt. Het stelsel, dat VFTS 352 werd gedoopt, bevindt zich op zo’n 160.000 lichtjaren van onze blauwe planeet in de zogenaamde Tarantulanevel. Deze nevel is extreem fel en behoort tot één van de actiefste stervormende regio’s in de Lokale Groep, een groep van sterrenstelsel waartoe onze eigen Melkweg behoort.

Groot, zwaar en heet

De middelpunten van de twee sterren liggen 12 miljoen kilometer van elkaar verwijderd. Dit klinkt misschien als een grote afstand, maar doordat beide sterren zo groot zijn, overlapt toch ongeveer 30 procent van hun materie elkaar. Hierdoor behoort VFTS 352 tot het zwaarste en heetste stelsel binnen de kleine groep van gekende symbiotische dubbelsterren. Bij elkaar zijn de twee sterren namelijk ongeveer 57 keer zo zwaar als de zon en hebben ze een oppervlaktetemperatuur van maar liefst 40.000 graden Celsius.

Zeldzaam

Het vinden van een dergelijke dubbelster is erg zeldzaam. Deze fase in hun leven is namelijk maar van korte duur, waardoor het niet gemakkelijk is een dubbelster te ontdekken. Ook VFTS 352 stevent momenteel op zijn einde af. Doordat de sterren zich zo dicht bij elkaar bevinden, zorgen getijdenkrachten er namelijk voor dat de inwendige materie van de sterren sterk vermengd worden.

“VFTS 352 is het beste geval dat tot nu toe is gevonden van een hete, zware dubbelster die deze mate van inwendige vermenging kan vertonen,” legt Leonardo A. Almeida van de Universiteit van São Paulo uit. “In dat opzicht is het een fascinerende en belangrijke ontdekking.”

Superster

De dubbelster is dus maar een erg kort leven gegund. De manier waarop het stelsel uit het leven zal stappen is echter momenteel nog niet bekend. Volgens de wetenschappers zijn er namelijk twee mogelijke scenario’s. Als eerste is het mogelijk dat beide sterren samensmelten tot een snel roterende en mogelijk magnetische reuzenster.

“Als deze snelle draaiing aanhoudt, zou de ster zijn leven kunnen eindigen met een van de meest energierijke explosies in het heelal: een zogeheten lange gammaflits,” gelooft Hugues Sana van de Universiteit van Leuven.

Zwarte gaten

Indien beide sterren goed genoeg vermengd worden, staat VFTS 352 echter een ander einde te wachten. “In dat geval blijven beide sterren compact en komt het wellicht niet tot een samensmelting,” legt Selma de Mink van de Universiteit van Amsterdam uit.

“Dit zou ertoe leiden dat de evolutie van de twee objecten een wending neemt die compleet verschilt van de klassieke voorspellingen voor de evolutie van sterren. Er zou namelijk een supernova-explosie kunnen ontstaan, waardoor VFTS 352 in een tweetal zwarte gaten zal veranderen. Zo’n bijzonder object zou een sterke bron van zwaartekrachtsgolven zijn.”