Philae en Rosetta: één jaar later

Vorig jaar stuurde de Europese komeetjager Rosetta een kleine lander naar het oppervlak van komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko, Chury voor de vrienden. Dat Rosetta na een trip van een decennium in een mooie baan rond de ruimterots geraakte was al een half mirakel, en de landing van lander Philae moest het sluitstuk van de succesvolle expeditie worden.

Stuiteren

De landing liep echter niet helemaal zoals gepland: Philae raakte niet verankerd op Chury, botste terug de ruimte in, en kwam vervolgens twee uur later in een ongunstige positie op een minder goede landingsplaats terecht. Het resultaat: Philae kon maar even werken totdat de batterij leeg was, en het beperkte zonlicht volstond niet om de accu’s terug op te laden.

Onderzoekers van ESA reconstrueerden nu wat er precies gebeurd is met de lander. In bovenstaande video zie je het traject dat de kleine sonde heeft afgelegd na de initiële bots. Die bots kwam er nadat een aantal mechanismen aan boord van Philae hun werk niet deden. “Er waren drie systemen die de sonde op hun plaats moesten houden na de landing”, aldus ESA. “IJsschroeven, harpoenen en een kleine thruster.”

Drie keer pech

De schroeven zouden Philae vastzetten in de komeet als het oppervlak daarvan zacht genoeg was. Chury bleek echter harder dan verwacht, dus dat systeem werkte al niet. Vervolgens zou de lander drie harpoenen in het oppervlak schieten om zich te verankeren. Terzelfdertijd moest de thruster de weerbots daarvan tegengaan. Bij de landing bleven de harpoenen echter stil. ESA vermoedt dat de explosieven voor het afvuren na verloop van tijd zijn slecht geworden. Tot slot faalde ook de thruster. Bij het neerkomen was er dus niets op Philae om de grond te houden, met alle gevolgen van dien.

80 procent van het eerste onderzoek dat de lander moest uitvoeren raakte afgewerkt voor de batterij het begaf. Vervolgens hoopte ESA dat Philae na een winterslaap terug tot leven zou komen wanneer de komeet dichter bij de zon kwam. Dat lijkt inderdaad gebeurd te zijn, maar ook de Chury zelf schoot wakker met de nodige toename aan activiteit zoals het ontsnappen van gassen. Rosetta moest zich uit veiligheidsoverwegingen terugtrekken, zodat er geen verder contact met Philae mogelijk was.

Hoop

Intussen detecteerden analisten dat twee ontvangers en één zender aan boord van Philae kapot zijn, met een tweede zender die kuren vertoont. Het team achter de missie hoopt in de toekomst nog contact te kunnen leggen om onder andere nog een poging te ondernemen om de harpoenen af te vuren. Die harpoenen hebben sensoren aan boord die de temperatuur onder de oppervlakte van de komeet kunnen doorspelen.

Dodelijk einde

Veel tijd hebben de wetenschappers niet: eind januari zal 67P te ver van de zon zijn. Philae kan niet werken als de interne temperatuur onder de -51 graden Celsius zakt. Ook voor Rosetta komt de missie dan stilaan op z’n einde. Een half jaar geleden opperde het team het plan om Rosetta gecontroleerd te laten neerstorten op Chury. Vandaag kijken de onderzoekers naar de preciese manier waarop dat zal gebeuren. Voor de georganiseerde crash moet Rosetta enkele gewaagde passages maken, sommige tot op één kilometer van het oppervlak of lager. In augustus moet de sonde dan zachtjes crashen op de komeet. “Een gepaste finale voor een ongelooflijke missie”, aldus Rosetta-manager Patrick Martin.