De robot die blijft leven: twaalf jaar Opportunity

We schamen ons diep. Afgelopen maandag verjaarde Opportunity, en dat hebben we niet gevierd. Curiosity is dezer dagen de hipste bewoner van Mars, maar de nucleaire jeep zal nog veel rotsen mogen kapotlaseren voor hij zich kan meten aan de dapperste robot van het zonnestelsel.

Airbags

Opportunity, de tweelingbroer van Spirit, landde op 25 januari 2004 op de rode planeet. Die landing kon je toen niet live volgen op YouTube, de populaire videowebsite zou pas een jaar later losgelaten worden op het net. Opportunity, MER-B voor Mars Exploration Rover – B, op z’n officiële paspoort, vertrok het jaar daarvoor aan boord van een Delta II-raket, en landde in de Eagle-krater op de Meridiani Planum, een vlakte nabij de Martiaanse evenaar.

Waar Curiosity met een raketkraan werd neergelaten op het oppervlak, koos NASA voor een iets directere aanpak met Opportunity. De robot knalde omgeven door airbags op het oppervlak en stuiterde zo tot stilstand. Dat de Marswagen in de Eagle-krater terecht kwam was een gelukkig toeval: niemand wist af van het bestaan van de krater.

90 dagen

Zowel Opportunity als Spirit, die aan de andere kant van de planeet landde, moesten de geologie van Mars bestuderen op zoek naar tekenen van de aanwezigheid van water in het verleden van Mars. Beide wagentjes werden ontwikkeld met een operationele levensduur van 90 dagen in het achterhoofd.  Enkele maanden na de landing zouden de zonnepanelen bedekt zijn met Marsstof, zo redeneerden de onderzoekers van het Jet Propulsion Laboratory, en zou de Marsauto z’n laatste adem uitblazen.

Of niet dus. Midden vorig jaar, na meer dan elf jaar rijden en onderzoeken, kwam de ‘Terminator van Mars’ aan in wat nu Marathon Valley heet, 42 kilometer verwijderd van de Eagle-krater. Vandaag is de rover druk in de weer met de analyse van een stukje rots uit de vallei. Ondanks het beperkte zonlicht dat de Martiaanse winter met zich meebrengt is de auto energieker dan ooit. NASA hoopt om dit jaar nog klaar te zijn met het onderzoek van Marathon Valley, om vervolgens koers te zetten naar een nieuwe bestemming.

Ontdekkingen

In de twaalf jaar dat Opportunity rondrijdt op de rode planeet, deed de robot tal van ontdekkingen. Zo werd vrij snel duidelijk dat er waarschijnlijk vloeibaar water stroomde op Mars. Iets dat intussen meer dan bevestigd is. De rover ontdekte verder dat het water op Mars ooit vriendelijker gezind was voor leven, en dat er vlakke meren bestonden op de planeet. Natuurlijk leerden wetenschappers op aarde ook het één en ander bij over de geologie op Mars en werden stof- en windpatronen bestudeerd.

Betrouwbaar

De knapste verwezenlijking van Opportunity is misschien wel gewoon het feit dat de rover nog bestaat. De robot bevindt zich al naargelang de stand van de planeten tussen de 55 en de 400 miljoen kilometer van de aarde, zonder reserve-onderdelen of schoonmaakploegen in de buurt, en doet het na twaalf jaar toch nog uitstekend. Ook Spirit deed het trouwens beter dan de vooropgestelde 90 dagen. Die rover stopte in 2010 met functioneren. Waren onze eigen wagens maar net zo betrouwbaar.

Opportunity is voor alle duidelijkheid allerminst intact. Twee van de wetenschappelijke instrumenten van de rover hebben al de geest gegeven, manoeuvreren wordt steeds moeilijker en het interne geheugen van het autootje heeft de nodige kuren.

NASA krijgt tot het einde van dit jaar geld om zich bezig te houden met Opportunity. Het JPL zal wel een aanvraag tot verlenging van de missie indienen, en die naar alle waarschijnlijkheid ook krijgen.