Schoonmaak-apps: Een gevaar voor je Android-apparaat

De Play Store wordt werkelijk overspoeld door allerhande schoonmaakprogramma’s en takenbeheerders. Apps die onnodig op de achtergrond draaien, worden platgelegd, en dat doet je telefoon vlotter werken. In feite zouden ze zelfs gunstig zijn voor je batterijleven. Wel, niet dus.

Misverstanden

De populariteit van schoonmaakprogramma’s, vaak ‘taskkillers’ genoemd, zit hem in verschillende dingen. Ten eerste is hun succes rechtstreeks te wijten aan de frustratie die gebruikers ervaren met hun telefoon. Hoewel budgettelefoons en midrange toestellen over het algemeen krachtiger worden, had je in het verleden veel meer telefoons die zo underpowered waren dat ze gewoon voor het zwaardere werk niet voldoende opgewassen waren, laat voor multi-tasking. In den beginne was Android ook nog lang niet zo slim wat het beheren van RAM betreft als het vandaag is. Dat alles leidde tot crashende apps en tonnen frustratie. Een ware magneet voor schoonmaak-apps.

Verder heerst er bij veel aanhangers van de taskkillers een zwaar misverstand. Er wordt nog al te vaak naar RAM gekeken van telefoons alsof dat op dezelfde manier werkt als met pc’s. Dat is een totaal foute benadering. In feite werkt RAM op Android totaal omgekeerd. Om tot te kunnen begrijpen, leg ik eerst uit hoe het met pc’s zit.

RAM in Windows

We nemen even Windows, het populairste OS voor pc’s, als voorbeeld. Het Random Acces Memory (RAM) werd destijds in pc’s gebruikt om je systeem vlotter te laten verlopen. Het RAM wordt in het Nederlands ‘werkgeheugen’ genoemd. Het is een ultrasnelle vorm van opslag van waaruit allerhande processen op je pc werken. Zonder RAM zouden toepassingen telkens opnieuw moeten laden als je van de ene naar de andere wilt overschakelen. Dankzij het RAM-geheugen blijft er zogenaamde cache over van een programma waardoor je wel makkelijk van het ene naar het andere kan overschakelen.

Swap-bestanden

Maar wat als je RAM-geheugen op je pc volledig bezet is? Natuurlijk is het de bedoeling dat je pc blijft draaien, dus Windows maakt een zogenaamd wisselbestand aan. In dat geval wordt een stukje van je harde schijf opgeofferd om als werkgeheugen te dienen. Dat klinkt allemaal goede en wel, maar eens je aan zo’n swap-bestand toe bent, blijft alles inderdaad werken, maar je systeem zal hoe dan ook trager werken. Je weet wel: “… reageert niet”.

Een swap-bestand op je HDD of SDD heeft namelijk een theoretische snelheid van 100 tot 600 megabyte per seconde. Vergeleken met de theoretische snelheid van RAM is dat 8 tot 50 gigabyte per seconde. Het is dus logisch dat je als pc-gebruiker soms onnodige processen laat stoppen, en je RAM-gebruik goed in het oog houdt.

RAM in Android

Je kan een Android-telefoon niet over dezelfde kam scheren als een Windows-pc. Android is zo gemaakt dat van bij het opstarten van je telefoon, meteen een hele hoop apps op de achtergrond beginnen te werken waarvan het OS denkt dat ze zinvol zijn. De nadruk ligt wel degelijk op denkt, maar daar komen we later op terug.

Apps moeten mee opstarten om dan semi-actief te blijven werken. Dat is heel normaal en erg nuttig. Je wilt namelijk bijvoorbeeld notificaties van apps ontvangen. Als een app meldingen wil tonen, moet hij op de achtergrond wakker blijven. Als je dus bijvoorbeeld  gebruik maakt van Facebook, Facebook Messenger, WhatsApp, Twitter, Google Keep, Hangouts, enzovoort. Weet dan dat ze van nature op de achtergrond zullen draaien, RAM zullen gebruiken en dat dat prima is.

Weg ermee

Nu komen we bij taskkillers, of nog erger automatische taskkillers. Wat zij doen is bruutweg een einde maken aan die processen om dan zogezegd RAM-geheugen te besparen. Maar dat is niet wat er in werkelijkheid gebeurt. Het zit simpelweg in de fundamenten van Android gebakken dat er processen op de achtergrond plaatsvinden. Als zo’n proces door een schoonmaakprogramma wordt afgebroken, zal de app helemaal opnieuw moeten opstarten en lopen er opnieuw processen op de achtergrond. Even later breekt de taskkiller de app dan opnieuw af, en zo beland je in een vicieuze cirkel.

Dat is nog niets, maar als gevolg vertragen schoonmaakprogramma’s je smartphone effectief. Telkens moeten apps onnodig opnieuw laden om terug achtergrondprocessen te beginnen. Dat is niet alleen nefast voor je prestaties, maar eveneens voor het batterijleven van je toestel. Het heeft dus weinig zin om erg gefocust te zijn op je RAM-verbruik, apps te sluiten in de multi-tasker van Android, of een schoonmaak-app te installeren. Android zal altijd zo’n 80 tot 90 procent van je RAM verbruiken met welke app dan ook dat het zinvol acht. Niet benutte RAM is verloren RAM.

Intelligent RAM-beheer

Wat gebeurt er als je geheugen dreigt te zijn opgebruikt? In dat geval is je OS perfect zelf in staat om verstandig het RAM-geheugen van je toestel te beheren. Als je bijvoorbeeld plots een zwaar spel opstart, en je hebt nog te weinig geheugen op overschot, bekijkt Android welke processen op dat moment het minst zinvol zijn. Vervolgens wordt zo’n proces door Android zelf bruut afgebroken, en de toestand wordt bewaard in een temp (temporary of tijdelijk)-bestand.

Als je de app dan weer start, zou die dus in de zelfde toestand moeten verschijnen als waarmee je geëindigd bent. In ieder geval, Android breekt dus zelf processen af, maar dan enkel als dat nog is. En alleen je OS weet wanneer de tijd rijp is.

Granaat versus mier

Toch zijn er altijd nog de die hard-aanhangers, zoals je die overal hebt, die beweren dat hun taskkiller toch betere prestaties oplevert op hun telefoon. Wel, ze kunnen zelfs gelijk hebben. In heel toevallige omstandigheden kan je een marginale winst behalen, maar voor het grootste deel van de tijd zal dat niet zo zijn.

Anderzijds is het ook mogelijk dat je een slechte app hebt opgelopen die nodeloos je CPU te hard doet werken, of te veel RAM verbruikt. Als dat zo is kan een schoonmaak-app inderdaad een prestatiewinst opleveren. Maar in dat geval kan je beter zo snel mogelijk de app verwijderen en een alternatief ervoor zoeken. Je taskkiller lijkt misschien dan zinvol te zijn, maar in feite is het alsof je een granaat naar een mier gooit. Het zal meer schade veroorzaken dan winst opbrengen.

Grijp zelf in

Als je ondanks het ingebouwde RAM-beheer van Android te maken zou hebben met een traag werkende telefoon is er toch iets wat je kan doen. Nu komen we terug op de apps waarvan Android dacht dat ze zinvol waren om op de achtergrond te blijven draaien. Bekijk hoeveel apps je hebt geïnstalleerd hebt. Als je toestel bomvol staat, en het begint er onder te lijden, snoei dan. Ongetwijfeld zijn niet alle apps broodnodig, en vertragen ze dus enkel maar je systeem.

Schat ook zelf de capaciteiten van je toestel in. Verwacht niet dat een toestel met 1GB aan RAM-geheugen dezelfde klussen zal klaren als een midrange of high-end telefoon. Gelukkig zijn smartphones vandaag een stuk volwassener geworden. Ze komen wet krachtigere processoren en zijn genereuzer wat de hoeveelheid aan RAM betreft. Ook hun software is een stuk slimmer geworden. Als je meer wilt te weten komen over hoeveel RAM een vlotwerkend Android-toestel nodig heeft, moet je zeker hier eens een kijkje nemen.

Cache wissen

Als je echt problemen blijft ondervinden, loont het de moeite om toch even de cache van je apps zelf op te schonen. Ga naar ‘Instellingen’, ‘Applicaties’, klik een app aan en klik onder ‘Cachegeheugen’ op ‘Cache wissen’. Voor alle duidelijkheid, doe dit niet te vaak. Hoogstens één maal per maand zou voldoende moeten zijn. Anders krijg je voor je het weet hetzelfde effect als wat schoonmaakprogramma’s veroorzaken.