ExoMars lijkt Marslanding niet overleefd te hebben

Slechts zeven keer landde een ruimtetuig succesvol op Mars. In 1976 beet NASA de spits af met de Viking-landers, die ons meteen ook de eerste kleurenkiekjes van de rode planeet terugstuurden. Sinds die landingen heeft NASA de smaak te pakken, met meest recent de spectaculaire aankomst van de Curiosity-rover met de hulp van een autonome raketkraan. Toch zijn het enkel de Amerikanen die er al in slaagden een tuigje levend neer te zetten op het Marsoppervlak.

Marslanding

Gisteren moest daar verandering in komen. Na de crash van de Europese Beagle 2 in 2003 kreeg de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA in samenwerking met het Russische Roscosmos een tweede kans. De kleine Schiaparelli-lander moest zich veilig een weg naar de begane grond banen met als hoofddoel het landen zelf. Schiaparelli is vooral een voorbode van de rover die ESA in 2020 op Mars wil plaatsen in de tweede fase van het ExoMars-project.

Spannende afdaling

Helaas lijkt het er steeds meer op dat het Marsoppervlak ook vandaag nog uitsluitend bewoond wordt door Amerikaanse robotjes. Aanvankelijk verliep de landing van Schiaparelli gesmeerd. In de laatste fases voor het eigenlijke neerkomen moest de lander een deel van zijn hitteschild afwerpen samen met de dan overbodig geworden parachute. Volgens de eerste gegevens liep het daar mis. De parachute zou te vroeg zijn afgeworpen, waarna de raketmotoren die Schiaparelli finaal moesten afremmen niet lang genoeg gewerkt lijken te hebben. Dat vermoedt ESA na een voorlopige analyse van de eerste gegevens. Als de analyse klopt, laat het resultaat zich raden. Schiaparelli is ontworpen om vanuit stilstand twee meter naar omlaag te vallen naar het oppervlak. Een val met een hogere snelheid of van grotere hoogte, zou nefast zijn.

Sinds de laatste fases van de landing heeft ESA geen contact meer met Schiaparelli. De hoop bestaat dat de communicatie-antenne zelf het probleem is. Die kan vanop afstand gereset worden. In combinatie met de andere vergaarde informatie, ziet het er echter niet goed uit.

Geen mislukking

Toch kan deze fase van ExoMars absoluut geen mislukking genoemd worden, en wel om twee redenen. De eerste is Schiaparelli zelf. Als de landing effectief mislukt is, zal de vergaarde data wetenschappers vertellen wat er is mis gelopen. Zo kunnen ze de problemen aanpakken voor de landing in 2020, waarbij de landingsmodule een waardevolle rover aan boord zal hebben.

De tweede reden is de Trace Gas Orbiter (TGO). Schiaparelli is of was slechts een klein onderdeel van ExoMars-fase 1. De lander reisde mee naar Mars als onderdeel van een veel grotere satelliet die de atmosfeer van Mars in detail moet analyseren. Die TGO kwam tijdens de landing van de kleinere sonde in een perfecte baan om Mars terecht. Die aanpak illustreert de werkwijze van ESA. Waar NASA vaak voor enorme projecten kiest, is de aanpak van ESA soms efficiënter. Zo was ook de crash van Beagle 2 geen mislukking. Die missie werd immers gecombineerd met de Mars Express-satelliet, die tot vandaag deel uitmaakt van de communicatie-infrastructuur rond de rode planeet.

Natuurlijk is het te vroeg om alle hoop te verliezen. Misschien kan ESA het contact met Schiaparelli alsnog herstellen. Indien niet kan ESA belangrijke lessen trekken, zodat het Amerikaanse Marsmonopolie in 2020 ten einde komt.