Cyberpesten : Wat kunnen scholen en leraren doen?

September 2019 – Vandaag maakt internet integraal deel uit van het dagelijkse leven van mensen en kinderen. Ondanks al zijn voordelen veroorzaakte of versterkte de technologische evolutie ook bepaalde problemen.

Cyberpesten is een van de meest voorkomende bedreigingen waarmee jongeren online geconfronteerd worden.

Als een kind op school het slachtoffer wordt van pesterijen, gaat de intimidatie meestal door op sociale netwerken, berichtenapps en elders op internet. Onderwijsinstellingen zijn soms geneigd te denken dat problemen met de digitale wereld niet bij scholing horen of dat ze het niet nauwkeurig hoeven te onderzoeken.

Nochtans hebben online misbruik en intimidatie vaak een grotere impact op de slachtoffers dan de intimidatie in persoon –  en toch kunnen ze genegeerd worden tot het te laat is. Het is echter belangrijk te weten dat op internet alles krachtiger kan worden. Een bericht op sociale media kan in enkele minuten honderden of zelfs duizenden mensen bereiken en voor men het weet, kunnen al deze mensen hun mening geven over de boodschap of de afbeelding.

De impact van beledigende inhoud op het slachtoffer wordt vergroot wanneer er een toename is van het aantal mensen die het zien, ‘liken’, delen of er commentaar op geven. Gaat de inhoud viraal, dan wordt het onmogelijk die te stoppen of te verwijderen zelfs als de aanvallers hun acties zouden betreuren. Door de verminderde remming die schermen en sociale netwerken bieden vanwege het gevoel van anonimiteit dat ze geven, kunnen veel kinderen zich op hun gemak voelen om in de digitale wereld zaken te zeggen en te doen die ze nooit in de reële wereld zouden doen.

In deze context en om een proactieve benadering in de strijd tegen cyberpesten en andere online intimidatie aan te moedigen, volgen hier vier principes die elke school en elke leraar kunnen toepassen om  dit probleem te bestrijden:

Leerlingen opvoeden om er goede digitale burgers van te maken

Daar de digitale wereld deel uitmaakt van het reële leven, zouden de regels die van toepassing zijn op internet dezelfde moeten zijn als deze die we reeds in de reële wereld kennen. Als men kinderen respect en sociale conventies aanleert, is het belangrijk dat de digitale wereld hierin opgenomen wordt en ervoor te zorgen dat ze ook aangeleerd worden hoe zich te gedragen en te communiceren via digitale media.

Onderwerpen als burgerzin en burgerrechten zouden de traditionele grenzen moeten overschrijden en het ook moeten hebben over  ethiek, moraal en respect in de digitale wereld. Oefeningen en groepsactiviteiten zijn een  andere krachtige manier om groepen te verenigen. Het doel van deze activiteiten is alle klasgenoten ertoe brengen samen te werken voor een gemeenschappelijk doel door gebruik te maken van al hun individuele sterke punten en de capaciteiten van elke persoon te waarderen bij het uitvoeren van een bepaalde taak.

De sensibilisering van verboden acties benadrukken

De bewustwording is zeer sterk, vooral omdat het sociale percepties wijzigt. In plaats van paniek te zaaien of misverstanden te verspreiden over het gebruik van technologie, zorgt bewustwording voor het ontstaan van een positieve sfeer.

Talloze scholen kiezen ervoor om het gebruik van technologie te verbieden, wat zich tegen de leerlingen en studenten kan keren die dan hun telefoon in het geniep gaan gebruiken. De jongeren identificeren zich met technologie en passen die aan hun dagelijks leven aan. Juist daarom is het van belang de leerlingen te laten zien dat ze technologie kunnen gebruiken voor het algemeen belang, om kennis te delen of om elkaar te helpen. Door technologie in de klas te introduceren kunnen de leerkrachten zich concentreren op het ethische gebruik ervan.

 Door collectieve solidariteit aan de dag te leggen bij het melden van cyberpesten

Een rapport van het Safe2Tell initiatief laat zien dat, in 81% van de gevallen van cyberpesten op school, een groep leerlingen zou ingelicht zijn over de agressie maar zou besloten hebben dit niet te melden. In de meeste gevallen is het zwijgen voornamelijk te wijten aan de schrik om zelf het volgende slachtoffer te zijn en door volwassenen gestraft te worden. In dit geval moeten de kinderen weten dat het probleem niet de technologie is maar wel zij die de technologie voor een slecht doel gebruiken.  Het promoten van een positieve dialoog en een luisterruimte dragen ertoe bij dat kinderen weten wie ze kunnen aanspreken als ze met een misbruik te maken krijgen.

Online misbruiken kunnen en zouden moeten gemeld worden op de platforms zelf. Alle sociale netwerken zijn in staat om berichten, commentaren en zelfs profielen die iemand kwetsen of lastigvallen, te melden. Dit is de enige manier om beledigende inhoud op sociale netwerken te verwijderen. Na een reeks rapporten wordt het bericht of het profiel verwijderd. Deze rapporten zijn helemaal anoniem, er is dus geen reden om represailles te vrezen.

 Een dialoog tot stand brengen: de  basis voor elke ondersteuning

De leerlingen moeten weten tot wie ze zich kunnen wenden vooraleer een probleem zich voordoet. Hier is het vertrouwen de sleutel tot een dialoog. Een recente peiling (in het Spaans) laat zien dat 25% van de kinderen en tieners denken dat ouderen minder weten over technologie dan zijzelf. Door deze perceptie krijgen ze de indruk dat hun online problemen geminimaliseerd en verkeerd begrepen worden. Wat op internet gebeurd, wordt door de kinderen gezien als zeer ernstig. Voor hen is hun digitale identiteit in wezen dezelfde als hun werkelijke identiteit. Als een leerling een online probleem heeft en zich tot een leerkracht of een andere verantwoordelijke richt, moet de leerkracht dit met evenveel ernst behandelen als een reëel probleem. Hij moet de nodige hulp zoek om ermee om te gaan.

Het is belangrijk te weten dat, zelfs indien jongeren heel wat weten over de wijze waarop technologie wordt gebruikt et hoe het werkt, de volwassenen meer ervaring hebben met het reële leven. In dit perspectief is het onderzoeken van onderwerpen als technologische risico’s, veiligheid op internet en gepast online gedrag, van kapitaal belang. Het is essentieel om de stilte te doorbreken rond intimidatie en cyberpesten door digitale misbruiken en hun oplossingen te bespreken. Leerkrachten moeten hier dus met duidelijkheid en empathie handelen terwijl ze openlijk met hun leerlinge communiceren.

Cecilia Pastorini, Security Researcher ESET

Voor het gratis e-book over gegevensbescherming, bezoek  https://www.eset.com/be-nl/zakelijk/data-protection-ebook/