"Voor Italië is Mechelen een offshorecentrum"

De IT-dienstenleveranciers verdienen goed geld tegenwoordig en ze recruteren voor het eerst in jaren weer fors. Maar aan de andere kant kreeg outsourcing – en dan vooral de offshorevariant – de jongste maanden een kwade roep.

Yvan Morel de Westgaver (46), is managing director van EDS België – het bedrijf waar hij al in 1987 zijn carrière begon – en voorzitter van Agoria IT Solutions. Vanuit beide posities pleit hij graag voor meer overleg: tussen outsourcers en vakbonden, tussen IT-bedrijven onderling en tussen overheid en IT-sector.

Er bestaat bij Belgische informatici momenteel heel wat onrust over outsourcing. Begrijpt u dat?

Ik begrijp waarom er onrust is. Als je iets niet kent, dan is dat menselijk. Je gaat naar een nieuwe werkgever, een nieuwe cultuur. Outsourcing is heel gereguleerd in België, bijvoorbeeld met CAO 32bis. Daar kun je gewoon niet omheen.

Maar als je niet weet dat er een wetgeving bestaat, dan is het menselijk dat je als werknemer argwaan hebt. Terwijl outsourcing vijf jaar geleden misschien nog taboe was in België, is vandaag elk directiecomité of board room verplicht om te overwegen of outsourcing een mogelijkheid is voor hen.

Ik denk dat wij bij EDS een rol hebben te spelen om de markt op te voeden. Wij komen meer en meer naar buiten om te vertellen over wat outsourcing kan en niet kan, wat de voordelen en de nadelen zijn voor de bedrijven en de mensen. Ook marktanalisten, Morgan Chambers, Gartner, IDC praten over outsourcing en dat is een goede zaak.

Nu, Belgen zijn altijd heel pragmatisch tewerk gegaan, we kijken altijd heel goed naar wat de fouten zijn die onze buren en de Angelsaksische wereld maken, en we zorgen ervoor dat wij die fouten niet maken.

In een aantal opgemerkte gevallen heeft het plan om te outsourcen gezorgd voor sociale onrust, vooral omdat het personeel de indruk had dat ze in het ongewisse werden gelaten. Zo werd er onlangs betoogd bij de algemene vergadering van Mobistar. Is zo’n outsourcingsituatie dan nog te redden of is het dan te laat?

Over het specifieke geval van Mobistar kan ik niets zeggen, ik ken de details niet. Ik ben er voorstander van om al vroeg in het traject met de vakbonden en de ondernemingsraad te gaan praten, heel duidelijk te maken wat de doelstellingen zijn en hoe het gaat gebeuren, zodat de mensen zo snel mogelijk op de hoogte worden gebracht. Want als mensen onzeker zijn, dan reageren ze op onverwachte manier. Open, eerlijke communicatie is voor mij de sleutel.

Is er vandaag open, eerlijke communicatie met de bonden?

Ik denk dat we van beide kanten meer moeten doen. Om duidelijk te maken wat outsourcing allemaal biedt. Ik denk bijvoorbeeld aan de betere carrièremogelijkheden voor IT-mensen, wat toch één van de voordelen is. En ik denk bijvoorbeeld aan de garanties die CAO 32bis biedt.

Terzelfdertijd zijn er zaken die niét gegarandeerd worden. Werkzekerheid ad vitam aeternam, dat heb je niet bij je huidige werkgever en ook niet bij je nieuwe werkgever. Wij moeten meer naar elkaar luisteren en met elkaar praten, ik ben er zeker voorstander van om eens rustig te gaan luisteren naar wat de bonden te zeggen hebben, op een kalme manier.

U zegt dat outsourcing in België strikt geregeld is. Te strikt? Tenslotte zien we wel dat in Nederland de outsourcingmarkt een veel grotere bloei kent.
Nee. Ik denk trouwens niet dat CAO 32bis de reden is dat wij minder outsourcen dan de Nederlanders. Absoluut niet. Mentaliteit, cultuur, misschien ook dat de Nederlanders wat meer entrepreneurial zijn op dit vlak, maar niet de wetgeving. Die maakt het voor ons zelfs gemakkelijker. Nu weet je wat de regels zijn, en al wat je moet doen is handelen volgens die regels.

Is die achterstand op landen als Nederland tijdelijk?

Ik denk dat we nog maar aan het begin staan van de mogelijkheden van outsourcing in België. Een van de zaken waar we rekening mee zullen moeten houden is dat België een KMO-land is. Hoe zal outsourcing zich aanpassen aan die KMO-markt? Het businessmodel van bepaalde bedrijven zal zich moeten aanpassen om een juiste oplossing te kunnen brengen. Want vroeg of laat gaan kleine KMO’s ook outsourcen.

Wij horen bij de grote IT-dienstenbedrijven nochtans de laatste tijd niet veel meer over de KMO-markt. Is de belangstelling weggeëbd, nu de banken en andere grote organisaties weer budget hebben?

Wel ik zou bijna durven zeggen: om een kleine deal binnen te halen of een grote, dat is bijna dezelfde inspanning. Als je grote deals hebt, waarom zou je dan naar die kleine gaan kijken?
We zien dat bij grote IT-contracten steeds vaker als vanzelfsprekend een offshorecomponent zit. Wie niet minstens een deel van het werk offshore kan doen, kan niet meer prijscompetitief zijn, horen we.

Dat hangt van de deal af. Je kunt niet alles offshoren. En het heeft niet alleen met het prijskaartje te maken: als specifieke expertise nodig is die niet in het eigen land aanwezig is, dan moet je gewoon die expertise vinden. En dan moet je naar Hongarije, of naar Zuid-Amerika. Of naar Mechelen.

Want wij hebben hier een contactcenter met zo’n 200 agenten die klanten over heel Europa behandelen. Voor Spanje en voor Italië is Mechelen een offshorecentrum. En waarom? Omdat wij hier een enorme talenkennis hebben. Dat is ons concept best shoring.

De loonlast in België is niet één van de goedkoopste in Europa, toch kunnen wij werk uit heel Europa naar hier halen, omdat er expertise is. Natuurlijk is prijs ook een element, dat ga ik niet wegstoppen. Of het nu geprogrammeerd wordt in India, Polen of Mechelen, het eindresultaat zal toch hetzelfde zijn als ze dezelfde opleiding hebben.

Tezelfdertijd zou ik zeggen: we praten vandaag over offshoring, maar desondanks hebben we sinds januari 106 mensen aangenomen en we plannen er nog 100 aan te werven. En we vinden ze niet. Met Agoria hebben we nu vastgesteld dat er 13.000 banen vrijkomen, netto zoeken we 2000 mensen. Die mensen zijn er niet.

Stel je voor dat offshoring niet mogelijk zou zijn, dat we alles lokaal moesten doen, hoeveel mensen zouden we dán te kort hebben. Gelukkig dus dat we offshore hebben.

Bestaat het risico dat u hier in mechelen binnen enkele jaren alleen nog project managers en architects overhoudt – en een meertalig callcenter – en dat al het echte werk in India gebeurt?

Nee, dat ís juist het echte werk.

Oké dan, dat al het handwerk in India gebeurt?

Nee. Een lokale verankering is absoluut nodig. Ik zeg altijd: wij zitten in een business die draait rond een relatie. En eens je die relatie hebt, rond vertrouwen. Want het gaat hier over mensen en over cruciale aspecten van het bedrijf zoals IT. Dus ik geloof niet dat je alles elders kunt doen.

Outsourcingrelaties worden complexer: vaak hebt u niet alleen meer te maken met de klant, maar ook met de andere outsourcingleveranciers van die klant. Maakt dat het leven moeilijker?

Nee, het is gewoon een fact of life. Toen ik 20 jaar geleden bij EDS kwam, was het motto: wij kunnen alles op ons eentje. Ik ben sinds 5 jaar heel sterk bezig met onze partners aan het kijken wie wat het beste doet, waar de competenties zitten.

Wij hebben een integratierol die we moeten behouden, maar we moeten ook de markt gaan screenen naar nichecompetenties of sterke partners. Het beste voorbeeld is ons consortium met Telindus (voor de Vlaamse Gemeenschap, n.v.d.r.): een groot Amerikaans bedrijf met een kleinere Leuvense speler. Dat vind ik fantastisch, dat twee op het eerste zicht zo verschillende bedrijven elkaar kunnen vinden.
EDS en de meeste van jullie concurrenten zijn volop aan het rekruteren. Gebeurt de groei nu meer doordacht dan in de ‘zotte periode’?

Absoluut. Die zotte periode willen we absoluut niet meer herhalen. Er zijn natuurlijk mensen die denken dat ze ervan kunnen profiteren, jobhoppers. Wij als bedrijf zijn veel meer op de lange termijn aan het kijken, en we zijn selectiever in het aanwerven van kandidaten. Retentie is erg belangrijk. En we moeten niet meer de resources bij elkaar gaan stelen, ik denk dat die tijd voorbij is.

Jullie proberen te vermijden om elkaars mensen weg te kapen?

We weten van elkaar dat het niets opbrengt. Ik ben al vijf jaar grote voorstander om de sector samen te brengen, want die was heel versnipperd, onder Agoria.

Daar hebben we nu het IT Solutions comité gecreëerd, en daar zijn alle CEO’s van de Belgische spelers aanwezig. We kijken hoe we het imago van de markt kunnen verbeteren. En hoe we ervoor kunnen zorgen dat er meer informatici in hogescholen en universiteiten komen, en dat de curriculums verbeteren.
Gemeenschappelijke doelen bekijken, dus.

De wereldspelers in IT en consulting gaan steeds meer op elkaar lijken. Vroeger waren er outsourcers als EDS, consultants als Ernst&Young en IT-integratoren als IBM Global Services. Nu doen al die groepen ongeveer hetzelfde, zelfs offshorebedrijven als Tata of Infosys stellen zich gelijkaardig op.

In de jaren ’80 en ’90 hebben alle IT-spelers geprobeerd om een consultingbedrijf over te nemen, zoals EDS deed met AT Kearney. IBM heeft PWC overgenomen, wat HP ook had geprobeerd. Maar die tendens is nu voorbij.

Wij denken dat AT Kearney op zichzelf een veel groter potentieel heeft en dat hebben wij nu verwezenlijkt via een management buy-out. Je ziet dat IBM nog altijd PWC heeft, al weet ik niet hoe succesvol dat nog is.

Je moet je businessmodel constant aanpassen aan de vraag van de markt, en de markt vraagt die combinatie niet meer. Wij hebben 40 jaar geleden de outsourcingmarkt gecreëerd, wij gaan nu naar de volgende stap: outsourcen van bedrijfsprocessen, op HR-gebied, financieel gebied, procurement.

Op Belgisch niveau hebben wij een joint venture aangegaan met KBC voor het outsourcen van payments, en er is Finodis, een joint venture die wij gecreëerd hebben met Fortis voor debiteurenbehandeling. Ik denk dat we daar de nieuwe trend zetten die door de anderen gevolgd zal worden. Outsourcen van andere bedrijfsprocessen waar ook een IT-gedeelte bij is.