Financiën herschrijft alle Cobol in Java

De Federale overheidsdienst van Financiën wil op termijn al haar mainframes vervangen door een serverarchitectuur. De nieuwe architectuur kadert in Coperfin, de informatisering van Financiën. Dat is een tienjarenplan, dat nu ongeveer in de helft zit.

“Vijf jaar geleden hadden we een zevental mainframes in onze productie- en disaster recovery-omgeving,” zegt Louis Collet, de CIO van de FOD Financiën, “men vroeg me toen om alles te integreren. We hielden uiteindelijk een Bull-, een Siemens- en een IBM-mainframe over. Als er een gemeenschappelijke vraag komt, dan worden er stukken van elke mainframe gehaald.”

Maar het behoud van de drie mainframes bleek al snel onhaalbaar. En het probleem lag niet bij de hardware. “De consolidatie gaf eigenlijk geen treffend antwoord op onze problemen. Het echt probleem was dat de toepassingen dertig tot veertig jaar oud waren. En het is geen intelligente oplossing om nog te investeren in toepassingen die niet meer beantwoorden aan de functionele noden van vandaag,” besluit Collet.

“We hebben beslist om van nul opnieuw te beginnen. We zijn toen met onze nieuwe architectuur Atlas gestart. Dat moest volgens de aanbesteding een Unix-machine zijn en het is uiteindelijk een Fujitsu Siemens computer geworden met een Solaris-besturingssysteem.”

Wie nu nog programmatuur voor Minfin wil ontwikkelen, weet dus welke basisarchitectuur gebruikt moet worden. “Ik heb enkele weken geleden zo’n 150 pagina’s op het internet gezet met interne standaarden. Elke firma die voor Minfin wil werken, moet volgens die standaarden werken. Geen discussie mogelijk,” aldus Louis Collet.

De mainframecontracten komen dit jaar aan hun einde. Financiën gaat maar één contract verlengen, namelijk dat van de Bull-mainframe. In de machines van Siemens en van IBM wordt niets meer geïnvesteerd. De hardware blijft nog wel draaien.
 

Niet migreren, maar opnieuw ontwikkelen

De FOD Financiën heeft al toepassingen in productie draaien op het nieuwe Atlas-platform. “Een van de bekendste is PLDA (papierloze douane, nvdr) die van nul herschreven is, rekening houdend met de richtlijnen van de Europese Unie. Binnenkort gaat ook de signaletiek BTW in productie.” Al moet daarbij wel vermeld worden dat de papierloze douane een moeilijke start heeft gekend, waarbij het systeem de werklast niet aankon. De problemen zijn ondertussen weggewerkt.

“Over twee weken komt de nieuwe berekeningssoftware voor de personenbelastingen,” zegt Collet, “dat Cobol-programma was typische spaghetticode van meer dan veertig jaar. Het was zo oud geworden dat het onmogelijk werd om aan te passen. We zijn dan volledig van nul herstart. Ons team heeft het wetboek erbij genomen en een volledig nieuwe analyse gemaakt. Het programma is in Java geschreven. Het filesysteem erachter is DB2.

Financiën heeft het plan om alles wat nu op de mainframes draait, systematisch te herontwikkelen op Atlas. Volgens Louis Collet hebben migraties van de oude Cobol-programma’s niet veel zin: “Er zijn ondertussen nieuwe processen. We hebben in het begin wel onderzocht of we toepassingen konden migreren, maar dat zou duurder uitkomen.”

"We zijn er gerust in"

“We hebben de berekenmodule van de personenbelasting ontwikkeld op basis van de regelgeving uit 2006. Iedere keer hebben we de berekening parallel getest met een miljoen oude waarden en ze vergeleken met de nieuwe. Tot de resultaten voor 99 procent gelijk waren, met af en toe een verschil van een halve euro. Dan hebben we de laatste aanpassingen voor 2008 aangebracht, die niet bestonden in Cobol. De tests daarvoor waren beperkter. We hebben een honderdduizend gevallen manueel berekend en vergeleken met de uitkomsten. We zijn er gerust in dat de berekening zal draaien en correct zal zijn,” aldus een geruste Collet.

De oude Cobol-toepassing was hopeloos achterhaald. Ze is nog gebaseerd op oude belastingssystemen. “De structuur was van toen de cumul tussen gehuwden nog gold. Drie jaar geleden is men koppels apart gaan belasten,” zegt Collet, “die scheiding is cruciaal en gaat heel diep tegen de unitaire logica. De aanpassing van het Cobol-programma werd een hopeloze zaak. Ieder jaar geraakten we later klaar met de rekeningmodule. Het was bijna de limiet om op tijd en correct te zijn. Het was dus tijd om opnieuw te investeren.”
Het probleem blijft de piek voor de uiterste datum om je belastingsaangifte in te dienen. “Pieken van één week per jaar zijn heel moeilijk om op te anticiperen,” legt Louis Collet uit, “we voorzien wel extra servers en load balancing software.”
 

Cobol-specialisten worden Java-programmeurs

Ik maak nu een inventaris van wat er op de mainframes draait. Ik verdeel alles in drie lijsten: Een lijst van wat al ontwikkeld is, een met wat nu ontwikkeld wordt. En dan is er nog een lijst met software waarover we moeten we beslissen: een opdracht uitschrijven of laten herontwikkelen door eigen mensen.

De FOD Financiën heeft zo’n 200 mensen gespecialiseerd in Cobol. 100 daarvan zijn begonnen aan een omscholing, waarvan er 86 het traject gaan volmaken. De andere honderd beginnen volgend jaar aan een omscholing. Collet wil deze mensen de Cobol-toepassingen laten omzetten in Java: “In het begin zullen ze niet zo’n snelle resultaten neerzetten, maar ze krijgen de gelegenheid om in Java te programmeren.”