Netbooks bieden weinig marge, en de consument verwacht er vaak te veel van. Het is aan de IT-reseller om ervoor te zorgen dat de klant om de juiste redenen met het juiste product naar buiten stapt: netbook of notebook.
Uit marktonderzoek van GfK blijkt dat netbooks vandaag goed zijn voor vijftien procent van de verkoop van alle mobiele computers bij resellers en retailketens. Voor de goede orde: onder resellers verstaat GfK bedrijven die IT-materiaal verkopen aan zakelijke klanten. De computerwinkel om de hoek die zich in de eerste plaats op de consument richt, is dus niet in het onderzoek opgenomen. Het aandeel van de netbook bij de B2B-reseller bedraagt maar zeven à acht procent van de verkoop van mobiele computers. Daaruit mogen we afleiden dat het zwaartepunt van de verkoop zich in de consumentenmarkt bevindt. Dat marktaandeel van vijftien procent bleef de voorbije negen maanden trouwens stabiel, met uitzondering van een piekperiode in mei. Men verwacht dat er in december opnieuw zo’n piek volgt. “We gaan ervan uit dat het marktaandeel van de netbooks nog iets kan stijgen, tot zowat achttien procent.” zegt Alain Brys, business unit manager IT-Photo-Retail bij GfK Retail & Technology. Andere onderzoekbureaus, zoals Gartner, denken aan twintig procent.
“Het onderzoek toont aan dat de netbookmarkt in de eerste plaats voor additionele business zorgt.” meent Alain Brys. “De netbook verdringt de notebook niet, want ook de verkoop van notebooks blijft lichtjes stijgen.” De verkoop van netbooks zou als volgt verdeeld zijn: één derde voor eigen gebruik – puur als toestel om te mailen en te surfen, één derde als geschenk, en één derde als instapmodel voor studenten. De bewering dat consumenten naar de netbook grijpen omwille van de crisis wijst Brys echter van de hand. “De klant kiest voor een netbook omdat die klein, compact en licht is.” Voor mobiel gebruik – bijvoorbeeld op de trein – valt een notebook soms wat groot uit. Tegelijk is het handiger surfen en mailen met een netbook dan met een smartphone. “De netbook is in dat opzicht gewoon een extra toestel om makkelijk online te zijn. Dat is ook het correcte doelpubliek van de netbook: mensen die willen mailen en surfen, onder meer om actief te zijn op sociale netwerken.” De netbook heeft dan wel het uitzicht en de vorm van een kleine notebook; op het vlak van gebruik en functionaliteit bevindt de netbook zich eerder op het actieterrein van de geavanceerde smartphone. Dat valt onder meer af te leiden uit het feit dat Nokia onlangs een netbook met ingebouwde 3G-kaart lanceerde. Dat toestel is voorlopig echter niet in België verkrijgbaar.
Bijgestuurde verwachtingen
Wanneer we de netbook ter sprake brengen bij de resellers, klinken die vaak niet enthousiast. De consument is in de war, zo blijkt. Met name de grote retailketens zouden zich bij de introductie van de netbooks – goed een jaar geleden – enigszins vergaloppeerd hebben. In die beginfase hebben verschillende ketens de netbook onomwonden gepositioneerd als een goedkope notebook. Later hebben ze die communicatie bijgestuurd, maar intussen leven er bij nogal wat consumenten verkeerde verwachtingen.
Begrijpelijk? Voor een stuk wel. De leek ziet op het eerste gezicht geen verschil tussen een netbook en een notebook, behalve de afmetingen. Hij ziet vooral het verschil tussen 299 euro en 1299 euro. “Zolang je een netbook gebruikt waarvoor het toestel bedoeld is, werkt het goed.” zegt Danny Wullaert van Alfa Solution uit Waregem. “En dat is mailen en surfen, meer niet. De rol van de reseller bestaat erin de klant uit te leggen waarom een netbook zo veel goedkoper is dan een notebook: omdat het toestel zo veel beperkter is. We zullen een netbook dan ook nooit verkopen als vervangtoestel voor een notebook. De netbook is een extra toestel.”
Wullaert betreurt verder dat in de grote retailketens – waar de klant meestal niet op persoonlijk advies kan rekenen – de capaciteit en performantie van de toestellen niet altijd duidelijk is aangegeven. Hij pleit voor een betere normering op dat vlak. “Vergelijk het met de automarkt. Niemand verwacht dat een klein autootje met een lichte motor grote topsnelheden haalt. Bij de netbooks ontbreekt dat inzicht vaak.” Maar dat neemt niet weg dat de netbook op zich zeker zijn waarde heeft. “Er zijn kleine toestellen die heel degelijk hun job doen, ook al zijn ze niet performant en mogen we ze niet beschouwen als volwaardige notebooks. Voor mensen die vaak reizen of die thuis vanuit hun luie zetel willen mailen en surfen, is een netbook een goede oplossing.”
“Wij leggen de klant altijd duidelijk uit wat de beperkingen van een netbook zijn.” zegt ook Raphaël Neijens van PC-Call uit Luik. “We willen absoluut vermijden dat de klant achteraf teleurgesteld is omdat de netbook niet aan de verwachtingen voldoet.” Ook Neijens meent dat er voor netbooks een plaats in de markt, zij het dan vooral als extra toestel, naast de notebook. “De netbook is een handig toestel voor pendelaars, bijvoorbeeld. Wie iedere dag met de trein naar het werk reist, heeft aan zo’n klein toestel in wezen genoeg om te surfen en te mailen. Ook studenten kiezen vaak voor een netbook. Het toestel is compact genoeg om mee te nemen naar de les, zodat ze er hun aantekeningen op kunnen maken. Bij de nieuwste toestellen blijft de batterij zes tot acht uur actief, zodat ze de netbook een hele lesdag kunnen gebruiken.”
Omzet uit upselling
Het is duidelijk dat de reseller eigenlijk niet echt op netbooks zat te wachten. “De bereidheid om netbooks in het gamma op te nemen is gegroeid naarmate de vraag vanuit de markt toenam.” oppert Jan Vinckier, zaakvoerder van Jasa, dat onlangs een eigen netbook lanceerde. “De meeste resellers zien netbooks als een noodzakelijk kwaad. Ze verkopen ze nog altijd niet graag, maar tegelijk missen ze natuurlijk niet graag een verkoop. De meeste resellers weten intussen dat een netbook als extra toestel fungeert, en hopen op die manier later ook een desktop of notebook te kunnen verkopen.” Van de omzet van netbooks alleen moet de reseller het alvast niet hebben. De toestellen zijn erg laag geprijsd, waardoor de reseller er ook weinig aan kan verdienen. Daarom verkoopt de reseller uiteraard nog altijd liever een notebook. Naast de marge, liggen de technologische argumenten daarbij voor de hand: groter scherm, sneller, mogelijkheden tot uitbreiding, meer gebruiksgemak, enzovoort. Sluit de netbook toch het best aan bij de behoeften van de klant, dan kan de reseller er alsnog iets extra bij verkopen. “De reseller moet aandacht hebben voor upselling.” stelt Jan Vinckier. “Bijkomende hardware is bij de netbook niet echt aan de orde, maar er zijn wel een aantal mogelijkheden om net iets meer te verdienen: via de verkoop van een antiviruspakket, een draagtas, enzovoort.”
“De marge op de netbook ligt inderdaad lager.” zegt Douwe Klomp, verantwoordelijk voor notebookmarketing bij Asus Computer Benelux. “Maar daar staat tegenover dat de netbook een extra product is in het gamma. De reseller moet de netbook dus als een extra verkoop beschouwen.” Klomp benadrukt dat de reseller de netbook niet als het eerste toestel van de klant mag positioneren, omdat de performantie van de netbook beduidend lager ligt. “Dat verklaart meteen voor een groot stuk de lagere prijs.” De reseller die in het mobiele marktsegment toch een mooi resultaat wil behalen, kan de netbook uiteraard ook als een vorm van upselling bij de snellere notebook beschouwen. “We merken dat heel wat klanten naast hun desktop ook een performante notebook hebben aangeschaft. Daar zijn ze op zich heel tevreden mee, maar ze stellen vast dat zo’n toestel met een scherm van zeventien inch soms toch wat groot uitvalt om mee te nemen. Dat is het type klant dat ervoor openstaat om een netbook als extra toestel aan te kopen.”
De netbook leent zich kortom uitstekend voor ultramobiel gebruik, en vormt dus een mooi meegenomen extra verkoop voor de reseller. Maar wat als het toestel stuk gaat? Haalt de reseller zich voor die kleine marge dan niet een hoop extra werk op de hals? “Bij ons speelt dat alvast niet mee.” meent Douwe Klomp. “Gaat een toestel kapot, dan pikken wij het op bij de klant en brengen we het na herstelling terug. De reseller komt d