Rage against the machine

De automatische piloot bestuurt uw vliegtuig, Facebook herinnert u aan verjaardagen en Google beantwoordt al uw vragen. We besteden meer en meer denktaken uit aan onze computer. Met opmerkelijke neveneffecten tot gevolg, zo lezen we in ‘De glazen kooi’ van auteur Nicolas Carr.

Cockpitgedrag 

Het boek begint met een safety alert, die de Federal Aviation Administration (FAA) recent verstuurde naar alle vliegmaatschappijen. Hiermee wilde ze het gebruik van handmatige bediening van vliegtuigen zoveel mogelijk stimuleren.

De FAA verwees naar crashes, kleine ongevallen en cockpitgedrag die aantoonden dat piloten al te afhankelijk waren geworden van technologie, en zelfs hun verantwoordelijkheid er op afschoven.

Veel piloten zijn computermedewerkers die nog enkel bij opstijgen en landen – amper 2 à 3 minuten – zelf het vliegtuig bedienden. “Maar handmatige vliegvaardigheid daalt zienderogen als je niet regelmatig oefent”, schrijft de auteur.

Slinger

Toch lijkt de IT-impact in economie en maatschappij eerder toe te nemen. Denk maar aan de zelfrijdende auto van Google, waarvan het concept door andere autofabrikanten wordt gekopieerd. Of aan de drones van Amazon om pakjes te bezorgen aan klanten. Onlangs stelde een vooraanstaande directeur bij Boeing dat de pilotenloze luchtvaartmaatschappij enkel een kwestie van tijd zou zijn.

Volgens Carr gaat de slinger in de verkeerde richting. Computers maken ons lui. Hoe nauwkeuriger bijvoorbeeld de zoekmachine van Google de voorbije jaren is geworden, hoe slordiger de vragen.

Technologie geeft bovendien een vals gevoel van veiligheid. Denk aan iedereen die ondanks GPS al hopeloos verloren reed. Of aan architecten en artsen die door een blind IT-geloof vervreemd raakten van hun klanten en patiënten. “Wat als een arts binnenkort meer op medische software vertrouwt dan op zijn eigen gezond verstand?”, schrijft Carr.

Weerstand

Carr staat met zijn oordeel niet alleen. Ook in andere sectoren, zoals de aandelenhandel en de zorg, botst de doorgedreven automatisering op weerstand. In 2005 becijferde onderzoeksbureau RAND nog dat automatisering de Amerikaanse zorgsector met 81 miljard dollar kon doen besparen.

Maar acht jaar later, en na heel wat IT-investeringen, gaf RAND toe dat de kosten eerder stegen. Projecten liepen stroef, computersystemen waren vaak niet compatibel en erger nog: de gezondheidszorg ging er niet altijd op vooruit. Al te vaak kopieerde medisch personeel bevindingen van de ene patiënt naar de andere, waardoor de nuance verloren ging.

Tijdens deze evolutie heeft de mens afgehaakt. Want terwijl computers zich razendsnel ontwikkelen via de Wet van Moore, volgen onze aangeboren vermogens het slakkentempo van de Wet van Darwin. Tijd om het evenwicht te herstellen.

De Glazen Kooi – Wat automatisering met ons doet, Nicolas Carr, Maven Publishing, ISBN: 9789491845345, 2014, 334 pagina’s

Op 19 maart organiseren we een gratis seminar over HR in het digitale tijdperk. Meer info op: www.businessmeetsit.be