Transformation Thursday: Hedy LaMarr, uitvinder van de moderne wifi

LaMarr’s verhaal is dat van een briljante vrouw die continu onderschat werd omwille van de maatschappij waarin ze zich toen bevond, en haar imago als Hollywood-diva.

De meeste mensen die LaMarr nog kennen, zullen haar zich herinneren als een bombshell uit vele iconische Hollywood-films van de jaren veertig.

Toch had LaMarr veel meer in haar mars. Zelf verschanste ze zich naar verluidt veel liever in haar make-upruimte tussen opnames door, terwijl ze nadacht over de hedendaagse technologie waar we vandaag niet meer zonder kunnen; namelijk wifi.

Hollywood-actrice met tegenzin

Hoewel de als Hedy Kiesler geboren Hedy LaMarr steevast te vinden was op een high-profile filmset, bood acteren haar geen voldoening en zat ze met haar gedachten steeds bij het volgende innovatieve concept.

In de documentaire “Bombshell” vertelt LaMarr hoe ze tussen de takes door in haar trailer bezig was met uitvindingen, of hoe ze ’s avonds laat opbleef terwijl ze een nieuwe technologie uitwerkte. Het is opvallend hoe dat alles zonder enige inspanning leek te gebeuren. “Ik hoef niet aan ideeën te werken”, laat LaMarr zich ontvallen. “Ze komen gewoon zomaar in me op.”

De voorloper van wifi, GPS en Bluetooth

LaMarr’s wetenschappelijke geest werd vooral aangewakkerd door de piloot, vliegtuigbouwer en filmproducent Howard Hughes, waarmee ze een korte relatie had.

LaMarr en Hughes vonden elkaar vooral op het gebied van wetenschap en technologie; en Hughes gaf de uitvinder in LaMarr een duwtje in de rug door haar uit te leggen hoe vliegtuigen in elkaar zaten, en door haar voor te stellen aan de wetenschappers die achter het hele bouwproces zaten.

LaMarr’s meest succesvolle idee was oorspronkelijk bedoeld voor de Amerikaanse marine, maar wordt nu gebruikt voor moderne draadloze communicatie. Haar “geheime communicatiesysteem” maakte gebruik van frequentiesprongen om radio-gestuurde raketten onderwater op zo’n manier de weg te wijzen dat die niet te detecteren vielen door de vijand.

Frequentieverspringing is een techniek waarbij een radioverbinding schijnbaar willekeurig gekozen frequenties gebruikt binnen een vastgelegde frequentiebreedte. Omdat de frequentie op geregelde tijdstippen verwisselt (van enkele seconden per keer tot meer dan 1000 keer per seconde), komt interferentie of overlapping van frequenties amper voor. De technologie zorgt ervoor dat meer verbindingen gebruik kunnen maken van de beperkte frequenties en voorkomt externe inbreuken op de verbinding. Het idee kwam er als oplossing tegen vijandige storingen van radiografisch bestuurde torpedo’s.

De technologie werd uiteindelijk de voorloper van zowel wifi, GPS en bluetooth. LaMarr ontwikkelde het patent voor de baanbrekende technologie samen met een vriend, de componist George Antheil. Hoewel de twee even excentriek waren, hadden ze ook dezelfde onderzoekende geest, en waren ze beiden bezorgd om de oorlog in Europa, een thema dat LaMarr nauw aan het hart lag aangezien ze in 1937 nazistisch Europa was ontvlucht.

Het uitvinderskoppel diende in 1941 het patent in, en een jaar nadien, in 1942, werd het patent goedgekeurd door het Amerikaanse patentenbureau. LaMarr was toen 27, en in volle draaiperiode voor “Ziegfeld Girl”, een film die later als een van haar meest iconische prenten zou gehuldigd worden.

Erkenning

Het Amerikaanse leger nam LaMarr’s idee over en maakte er uiteindelijk ook gebruik van. Lamarr kreeg van het leger het advies dat ze een betere bijdrage kon leveren aan de oorlog als pin-up dan als uitvinder. Daar vonden ze namelijk dat ze nuttiger was bij het entertainen van de soldaten en het omhooghouden van de moraal.

LaMarr’s uitvinding raakte pas bekend naar het einde van haar leven toe, in de late jaren negentig. Er werd steeds meer ruchtbaarheid aan gegeven wanneer haar overlijdensberichten ter perse gingen. Pas vanaf dan raakte het nieuws bekend dat zij de grondlegger van de moderne wifi-technologie was. Hedy LaMarr werd in een klap een icoon voor vrouwen binnen het domein van wetenschap en technologie.

Zoals gezegd heeft LaMarr lang moeten wachten op die erkenning. Het patent dat ze in 1941 indiende met vriend en mede-uitvinder George Antheil had ervoor moeten zorgen dat hun uitvinding waarbij er moeiteloos van de ene naar de andere frequentie wordt overgesprongen zou beschermd blijven.

Tot op vandaag heeft noch LaMarr, noch haar nalatenschap een cent gezien van de miljardenindustrie waar ze de weg voor vrijgemaakt heeft. Dat hoewel het Amerikaanse leger haar patent voor frequentiesprongen en haar bijdragen aan de moderne technologie wel officieel erkend heeft.

Dat LaMarr wel degelijk haar afdruk heeft nagelaten op de moderne maatschappij mag duidelijk zijn. In Duitsland wordt vandaag de dag nog steeds op 9 november, de geboortedag van LaMarr, de dag van de uitvinders gevierd. In 2014 werd LaMarr opgenomen in de National Inventors Hall of Fame voor de ontwikkeling van haar frequentiesprongentheorie.