Europees Hof: wetgeving tegen versleuteling druist in tegen mensenrechten
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft een beslissing gepubliceerd die grote gevolgen kan hebben voor toekomstige wetgeving. Wetten die erom vragen dat gegevens lang bijgehouden worden of die voorzien in achterdeuren voor encryptie druisen in tegen het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Die beslissing komt er in het kader van de zaak-Podchasov tegen Rusland. De zaak begon al in 2017, toen de Russische veiligheidsdienst FSB assistentie vroeg aan Telegram. De geheime dienst wilde dat de berichtendienst hielp om de versleuteling op berichten te kraken. In Rusland werd een zaak aangespannen tegen het beleid van de FSB. Daar werd de zaak in eerste instantie verworpen. Daarna stapte Anton Valeryevich Podchasov naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Dat was in 2019. Ondertussen veranderde het een en ander in de organisatie. Rusland trok in maart 2022, kort na de illegale invasie van Oekraïne, zijn lidmaatschap van de Europese Raad in. Daardoor heeft het Europese Hof in principe niets meer te zeggen over Rusland. De zaak loopt echter al sinds 2019, toen Rusland nog wel lid was van de Europese Raad. Dat verklaart ook meteen waarom het Hof de zaak nog steeds behandelt.
Versleuteling is belangrijk
Het Hof is vrij duidelijk in zijn beslissing. De wet die stelde dat Telegram eind-tot-eind versleutelde berichten moest helpen ontcijferen, zou ervoor kunnen zorgen dat het bedrijf minder sterke versleuteling toepast. De vraag van de FSB zou dan invloed hebben op álle gebruikers, wat de berichtendienst mogelijk minder secuur maakt. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens stelt dan ook dat de Russische wet niet proportioneel is voor de handhaving van wetten. Bijgevolg maken soortgelijke wetten inbreuk op de mensenrechten.
Rusland zal zich wellicht niets aantrekken van de beslissing. Toch heeft ze grote gevolgen voor de wetgevende macht in Europa. De zogenaamde ‘Chat Control’-wet, waarmee Europa berichten wil scannen voor terroristische inhoud en sporen van kindermisbruik, komt erdoor op losse schroeven te staan. Dat scannen zou gebeuren door ISP’s, maar die moeten daarvoor evengoed voorbij de versleuteling van berichten kijken. De beslissing van het Europese Hof stelt nu al dat zo’n aanpak tegen de mensenrechten indruist. Daardoor zal de Chat Control-wet er in zijn huidige vorm niet komen.
