Dyson Award beloont Parkinson-toetsenbord en slimme waterkwaliteitssensor
James Dyson – ja, die van de stofzuigers – richtte via zijn Foundation twintig jaar geleden een prijsuitreiking in die jonge uitvinders moet belonen. In die tijd ontvingen al meer dan 400 winnaars van de James Dyson Award samen £1,5 miljoen aan prijzengeld. Studenten of recent afgestudeerden kunnen hun uitvindingen insturen. Die moeten een oplossing bieden op een echt probleem en een tastbaar verschil maken voor mens en milieu. Er zijn dan ook twee categorieën: medisch en duurzaamheid. Dit jaar stuurden jonge ontwerpers en ingenieurs uit 28 landen en regio’s meer dan 2.100 projecten in. De medische winnaar OnCue helpt mensen met Parkinson makkelijker en nauwkeuriger typen dankzij een slim toetsenbord. De duurzaamheidsprijs gaat naar WaterSense, een autonoom toestel dat met artificiële intelligentie de waterkwaliteit van rivieren en meren continu opvolgt. Beide winnaars ontvangen een prijs van zo’n 36.000 euro om hun idee verder te ontwikkelen.
Parkinson-toetsenbord
In België leven ongeveer 50.000 mensen met de ziekte van Parkinson. Trillen, traag bewegen en aarzelen maken elke handeling vermoeiend en frustrerend. Ook typen is moeilijk. Dat leidde de Italiaanse productdesigner Alessandra Galli, die afstudeerde aan de Nederlandse universiteit TU Delft, OnCue. Dat is een slim toetsenbord met bijbehorende polsbanden dat Parkinsonpatiënten helpt om vlotter en nauwkeuriger te typen. Bij elke aanslag op het toetsenbord geeft OnCue een subtiele trilling via dat toetsenbord en de polsbanden. Blijft een toets te lang ingedrukt, dan wordt de trilling harder, wat dient als signaal om verder te typen. Dankzij artificiële intelligentie voorspelt OnCue de volgende letters en laat die oplichten. Daardoor zouden gebruikers minder aarzelen en minder fouten maken.
Het compacte ontwerp maakt typen minder belastend voor de handen en armen. OnCue werkt draadloos via Bluetooth, heeft een batterij die tot een week meegaat en stemt zich volledig af op de gebruiker. Alessandra werkt momenteel samen met artsen en mensen met Parkinson om OnCue verder te verbeteren. Ze wil het toetsenbord op de markt brengen en later ook inzetten bij andere neurologische aandoeningen, zoals Alzheimer of dystonie.
Slimme sensor meet waterkwaliteit
Volgens recente studies is maar liefst meer dan 40% van het oppervlaktewater wereldwijd vervuild en België doet het daarbij verre van uitstekend. Daarbij zijn rivieren en meren extra kwetsbaar omdat ze traag stromen, minder oppervlakte bestrijken dan zeeën en daardoor sneller vervuiling opvangen uit landbouw, rioolwater en industrie. Om te kunnen reageren op vervuiling is snelle detectie noodzakelijk. Als er al controles gebeuren, zijn die in veel landen nog handmatig, waardoor vervuiling veel te laat wordt opgemerkt.
De Poolse onderzoeker Filip Budny, doctoraatsstudent nanotechnologie aan de Technische Universiteit van Warschau, wil dat aanpakken met zijn WaterSense. Dat meet autonoom en continu de waterkwaliteit van rivieren en meren en stuurt de resultaten automatisch door. Ook aan een energiebron is gedacht. Een ingebouwde hydrogenerator wekt energie op uit de natuurlijke stroming van het water. Het toestel gebruikt recycleerbare papieren sensoren die meer dan twintig parameters meten, zoals pH, zuurstof en nitraten. De metingen gebeuren op verschillende dieptes, zodat ook vervuiling onder het wateroppervlak aan het licht komt.
De metingen gaan via mobiele netwerken naar een AI-platform dat de waterkwaliteit analyseert en op basis van eerdere data vervuiling tot 72 uur op voorhand kan voorspellen. De resultaten zijn openbaar, zodat overheden en gemeenschappen snel kunnen reageren en hun water beter beschermen. Momenteel test Filip zijn prototypes op twintig locaties in Polen. Na het winnen van de James Dyson Award wil hij de technologie verder verfijnen en uitbreiden naar andere landen.
Dyson: “Slimme ideeën met een missie”
James Dyson licht de winnaars zelf toe: “Alessandra en Filip tonen hoe design en technologie samen praktische oplossingen kunnen bieden voor grote uitdagingen. OnCue geeft mensen met Parkinson meer zelfstandigheid in hun dagelijks leven, terwijl WaterSense helpt om onze waterkwaliteit beter te beschermen. Hun projecten tonen hoe slimme ideeën met een duidelijke missie echt verschil kunnen maken. Dat is precies de geest die deze wedstrijd al twintig jaar wil stimuleren.”
