Arrogante mentaliteit en gesloten ecosysteem worden Apple fataal

Ergens in een groot kantoor nabij Cupertino:

“Tim, onze iPhone-verkoop gaat niet meer in stijgende lijn. Dat zou wel eens slecht nieuws kunnen berekenen voor onze inkomsten en aandelenkoers. Wat gaan we eraan doen?”

“Damn, leg Steve’s fotokader even plat, dan kunnen we een oplossing zoeken… Misschien moeten we third-party-ontwikkelaars toepassingen laten maken voor enkele van onze belangrijkste apps. Apps als Siri en iMessage. Daar valt nog wel wat aan de verdienen als we het goed aanpakken.”

“Goed idee, en dan brengen we iMessage uit op Android. Dat brengt nog meer op.”

“iMessage blijft veilig opgeborgen achter onze gesloten deuren! Niemand komt aan iMessage, laat dat duidelijk zijn. We brengen iMessage niet uit op Android.”

Angst

Apple is bang. Bang om marktaandeel de verliezen. In een vorig artikel legden we al uit waarom Apple iMessage niet naar Android wilde brengen. Officieel stelde het bedrijf dat er daar twee redenen voor zijn. Dat kwam Walt Mossberg, senior editor van The Verge te weten door een gesprek met een medewerker van Apple. De persoon in kwestie wilde anoniem blijven. De eerste reden luidt dat de user base van iOS groot genoeg is om voldoende app-ontwikkelaars aan te trekken die met iMessage aan de slag kunnen.

Hier klopt al iets niet. Kan een bedrijf ooit genoeg winst scoren? Nu iMessage met de verkoop van stickers veel geld zal opleveren, is een komst naar Android alleen nog maar interessanter. Apple zal sowieso een manier vinden om geld te slaan uit third-party-toepassingen. Anders zou het in de eerste plaats al geen third-party-toepassingen hebben toegestaan. Dat was een zet die al behoorlijk ‘niet-Apple’ was. Bovendien bracht het bedrijf Apple Music al eerder uit op Android. Dat deed het niet om Android-gebruikers blij te maken, maar om een extra centje bij te verdienen van het OS.

Eerste iPhone

Er zit dus iets anders achter. De man met wie Walt Mossberg sprak, legde uit: “Een superieur berichtenplatform bezitten dat alleen werkt op Apple-toestellen, helpt bij de verkoop van die toestellen.’’ De medewerker van Apple zegt het uiteraard niet met zoveel woorden, maar Apple is dus bang. Bang voor Android.

Hoe is het zo ver toch kunnen komen? Apple had goud in handen met de eerste iPhone. Het toestel was niet de allereerste smartphone die er ooit werd gelanceerd, maar wel de beste. De markt was anders toen. Naast Apples toestel was het voornamelijk Nokia en BlackBerry wat de klokt sloeg. Dan weet je al dat de tegenstand nog veel werk had. Steve Jobs vatte het probleem met de toenmalige smartphones vrij goed samen met bovenstaande foto.

Achter slot en deuren

Apple behaalde al zijn tweede voltreffer op rij. De eerste was de iPod natuurlijk. Die zorgde eerder al voor een groot commercieel succes. Het bedrijf wist ook dat wat ze gemaakt hadden echt goed was. Het was dan ook vanzelfsprekend dat het bedrijf met iPhone OS, zo heette het besturingssysteem nog, precies hetzelfde deed als wat het al jaren met de Mac gewend was. iPhone OS ging achter slot en grendel.

Initieel was dat nog niet zo’n slecht gedacht. Als je product zowel op het gebied van hardware als software beter is dan dat van de concurrentie, waarom zou je dan anderen hoeven toe te laten? Klanten moeten dan wel naar jou toekomen, en zo verdien je optimaal aan je hardware. Apple was bovendien altijd al van mening dat een goede fabrikant zowel hardware als software beheerst. Dat werkte het beste voor het bedrijf. Daarbij komt nog dat het idee van de iPad zelfs al klaarstond alvorens het idee van de iPhone is ontstaan. Na de eerste successen van de iPhone wist het bedrijf dus dat een volgend succes al in de maak was.

Android neemt over

Met de lancering van de iPad was er toch iets ernstig aan de hand. Een kleine speler bleek steeds groter te worden. Google had in 2004 het bedrijf achter het Android-besturingssysteem overgekocht. Sindsdien zette de zoektitaan zich achter de ontwikkeling van het mobiele OS. Eender welke fabrikant kon met het besturingssysteem aan de slag. Fabrikanten konden optioneel zich opgeven als ze graag apps van Google op hun apparaat wilden. Dat kostte wel geld. Denk vooral aan ondersteuning voor de applicatiewinkel zelf, de Android Market.

Googles concept sloeg aan. In het eerste kwartaal van 2010 had iOS volgens Statista een marktaandeel van 15,4% en Android er één van 9,6%. De marktleiders waren toen nog Nokia’s Symbian en RIM van BlackBerry, maar die twee waren toen al om ter snelste aan een duik bezig. In het tweede kwartaal van dat jaar liet Apple zijn iPad op de wereld los. Net dan kwam het keerpunt. iOS had in het tweede kwartaal een marktaandeel van 14,1% en Android groeide plots uit tot 17,2%.

iOS onder licentie verkocht

Wat als Apple op dat moment zijn oude gewoontes die het al vanaf de Mac toepaste, op zij had gezet? Wat als Apple op dat moment, of toch niet veel later, had ingezien dat een gesloten iOS misschien toch niet voor eeuwig the way to go was? Apple had gerust de Windows-strategie kunnen toepassen. Het had licenties van iOS kunnen verkopen aan andere fabrikanten. Dat sluit zelfs niet eens uit dat het zijn eigen telefoons kon blijven verkopen.

Als Apple op dat moment die stap had gezet, had Googles OS een enorme steek gekregen. Android werd rond die tijd steeds beter, dat staat vast, maar op veel punten stond Apples besturingssysteem nog veel verder. Fabrikanten hadden in rijen voor Infinite Loop gewacht om een iOS-toestel te mogen uitbrengen. Net als Apple-fans dat nog altijd doen met de lancering van de nieuwe iPhone voor de dichtstbijzijnde Apple Store. Natuurlijk had dat tegelijk de eigen verkoop van iOS-toestellen wel aangetast, maar het was te denken dat eens iedereen een degelijke smartphone heeft, die sowieso toch zou dalen. Kijk naar de PC-markt. Het echte slachtoffer had in ieder geval aan Googles kamp geweest.

Gebakken peren

En die verzadiging van de markt lijkt nu wel bereikt te zijn. De iPhone-verkoop daalt. Hoewel Apple nog steeds meer verdient aan iOS dan Google aan Android verdient, kan de situatie niet blijven duren. De verkoop van Android-telefoons blijft zelfs nog lichtjes verder stijgen. Apple zou wel eens met de gebakken peren kunnen zitten met zijn gesloten besturingssysteem. Android is namelijk niet alleen in aantallen toegenomen, het besturingssysteem is ook kwalitatief gezien een geduchte tegenstander voor iOS. Beide besturingssystemen hebben hun eigen gekende voor –en nadelen maar geen van beide schudt de ander nog vlotjes van zich af.

Apple heeft ook nog nooit zo’n gebrek aan innovatie getoond. De belangrijkste nieuwe iOS-aankondigingen die Apple tijdens en na WWDC dit jaar heeft getoond, leken eerder op inhaalbewegingen ten opzichte van Googles besturingssysteem. Wat hardware dit jaar brengt, valt nog te bekijken, maar zelfs wat het schrappen van de audiojack betreft is Apple alvast geklopt door een Chinese fabrikant gevolgd door een al even Chinese fabrikant.

Geen doodsteek

Op dit moment zou zelfs het verkopen van iOS-licenties vermoedelijk al niet meer de monsterzet kunnen zijn als die in 2010 had kunnen zijn. Toen lag de wereld aan Apples voeten. Android was in volle groei, maar was nog niet volwassen, en aan BlackBerry en Symbian hoeven we uiteraard geen woorden vuil te maken. Hetzelfde geldt voor het grote commerciële succes van Microsofts besturingssystemen de laatste jaren 16 jaren. Denk aan Pocket PC, Windows Mobile en Windows Phone. Dat commerciële succes bestaat dus niet.

Als Apple vandaag licenties verkocht, zou Android hoe dan ook niet de leegstroom kennen die rond 2010 had kunnen plaatsvinden. Veel gebruikers zijn Android gewoon, en iOS en Android hebben qua gelijkenissen nog nooit zo dicht bij elkaar gestaan als dat vandaag het geval is. Een interessante concurrentiestrijd, dat zou het zonder enige twijfel opleveren, maar de doodsteek had Apple jaren geleden al moeten uitdelen.

Geen aardverschuiving

Waar moet het nu met de gigant uit Cupertino naartoe? Waar is de uitweg? Apple durft niet eens iMessage op Android uit te brengen uit vrees voor een nog verder dalende iPhone-verkoop. En de iPhone-verkoop is op dit moment Apples grootste inkomstenbron.

De Apple Watch is een fraai toestel, maar je kan het nu niet meteen de heruitvinding van het warme water noemen. Wearables veroorzaken niet de aardverschuiving die gepland was. Ook onder meer op het gebied van het Internet of Things, zelfrijdende wagens, virtual reality of augmented reality blijft het voorlopig stil langs Apples kant. Heeft het bedrijf toch nog verrassingen in petto?

Midrange iPhone

Misschien bestaat er nog een mogelijkheid. Het bedrijf zou één van die andere hardnekkige bedrijfsprincipes kunnen laten vallen. Dat elk product hoe dan ook veel kostelijker is dan een product van de concurrentie. Ook al is daar niet bepaald een reden voor. Apple zou het verhaal van de iPhone SE verder kunnen uitdiepen. Daar bedoel ik allerminst mee dat het bedrijf iPhones moet maken die kleiner zijn dan 4 inch.

Nee, alstublieft niet. Een échte midrange iPhone, of zelfs een budgettoestel zou wel eens een juiste zet kunnen zijn. Neem nu een toestel van 200 of 300 euro. Vermoedelijk zullen de high-end vlaggenschepen hun aanhangers wel behouden, en die goedkopere varianten zouden Android-gebruikers wel eens twee keer kunnen doen nadenken. Als die toestellen een enorm commercieel succes zouden worden, zwengelt dat ineens de andere producten van Apple aan. De Apple Watch, Mac, MacBook en iPad.

Cupertino, laat toch je prijzen zakken, innoveer of wees niet zo asociaal.