Smart contracts: Je verzekeringen of huis in de blockchain?
Een smart contract is een digitale overeenkomst die automatisch wordt uitgevoerd als er aan de vooraf opgestelde voorwaarden wordt voldaan. Je kan het zien als een zelfuitvoerend stuk code. Deze smart contracts bevinden zich op de blockchain, die lang niet alleen gebruikt wordt voor transacties met cryptomunten. Op dit moment bestaan smart contracts al, maar ze vallen niet onder juridische wetgeving. We willen dan ook vooral ingaan op de toekomstperspectieven voor deze slimme contracten op de blockchain. Smart contracts moeten een veilige(re) manier vormen om afspraken te maken.
De blockchain is namelijk gedecentraliseerd, wat betekent dat je geen gebruikmaakt van een tussenpersoon, zoals dat bij een verzekeraar of bank wel het geval is. Er is dus niet één centraal punt waar alle informatie wordt bijgehouden, maar er zijn heel veel computers die elk een exacte kopie bevatten van de database. Dat houdt in dat al die computers moeten controleren of de code juist is, alvorens de informatie kan worden opgeslagen in de database. Er moet dus een algehele consensus zijn binnen het netwerk. Het wordt daardoor erg lastig om de informatie op de blockchain te hacken of te vervalsen. Je zou daarom kunnen stellen dat de blockchain een stuk veiliger is om te gebruiken dan systemen die met een centrale databank werken.
De blockchain is een soort databank in een digitaal netwerk. Het gegevensbestand bestaat uit een aaneenschakeling van blokken. Iedere keer als er iets verandert, komt er een nieuw blok bij. De vorige blokken in de keten kunnen niet worden aangepast. Als informatie eenmaal in de blockchain staat, kan die dus nooit meer veranderd worden.
[einde kader]
Een veelgebruikte blockchain voor smart contracts is Ethereum, maar ook Bitcoin kan in theorie gebruikt worden voor het aangaan van smart contracts. Over het algemeen wordt Bitcoin gebruikt voor het overmaken van geld. Een smart contract op de Ethereum-blockchain wordt verricht door een betaling in Ether. Hoeveel je moet betalen is afhankelijk van de computerkracht die nodig is om het smart contract uit te voeren.
Toepassingen
Er zijn verschillende toepassingen te bedenken waarin smart contracts in de toekomst een rol kunnen gaan spelen. Het is mogelijk om in deze slimme digitale documenten afspraken te maken tussen bijvoorbeeld je verzekeraar en jou als klant. Dit heeft als voordeel voor de verzekeraar dat fraude zo goed als onmogelijk wordt. Omdat de blockchain decentraal is, kan iedereen de gebeurtenissen binnen de database inzien. Bovendien kan het tijd en kosten besparen, want afspraken worden automatisch nagekomen als er aan de vooraf afgesproken voorwaarden wordt voldaan. Naast de (zorg)verzekeraar is een smart contract in te zetten in de gezondheidszorg. Persoonsgegevens van patiënten worden soms ingekeken door medewerkers die de patiënt niet behandelen of zelfs door buitenstaanders. Een smart contract kan dit probleem verhelpen door enkel toegang te verlenen tot de informatie aan medewerkers die daadwerkelijk de medische gegevens van de patiënt moeten kunnen inzien, ten behoeve van de behandeling. De logistieksector kan gebruikmaken van smart contracts om automatisch de voorraad van magazijnen aan te laten vullen.
Een andere situatie waarin de blockchain fraude kan voorkomen is bij stembureaus. Momenteel worden stemmen bij verkiezingen nog altijd met de hand geteld. Dat is niet vreemd, aangezien een computer gevoelig is om gehackt te worden en er dus potentieel gesjoemeld kan worden met de stemmen. Maar, als de stemmen decentraal worden opgeslagen, kan in principe niemand de uitslag manipuleren. Aangezien de blockchain alle stemmen bijhoudt, kan er live worden meegekeken wat de tussentijdse stand is. Een oud-president als Donald Trump kan dan niet stellen dat er met de stemmen gesjoemeld is. Daarnaast kunnen smart contracts een grote rol gaan spelen bij prijzige aankopen, zoals een huis of auto. Het aankopen van een nieuwe woning kan soms behoorlijk wat tijd in beslag nemen. Omdat het met een smart contract mogelijk is om een digitaal eigendom te verkrijgen over een gebouw, kan de aankoop ervan worden geregeld binnen de blockchain. Ook auteursrechten kunnen worden opgeslagen in de blockchain. Zo krijgen auteurs, fotografen en muzikanten automatisch een vergoeding als er iemand gebruikmaakt van hun werk.
Zo worden instanties als Sabam in theorie overbodig. Ook op het gebied van transacties kunnen smart contracts een rol spelen. Dat kan handig zijn voor de dienstverleners, zoals je huurbaas. Wil je bijvoorbeeld een huis huren, dan kan dit huurcontract worden afgesloten door middel van een smart contract. De digitale slimme overeenkomst kan automatisch herinneringen sturen naar jou als huurder om de huursom over te maken. Mocht je niet betalen, dan zou het smart contract dat automatisch kunnen doorzetten naar een deurwaarder. Potentieel zou zelfs je huurwoning kunnen worden afgesloten, wanneer die bijvoorbeeld is uitgerust met een smart lock. Bij vakantiehuisjes en hotels kunnen zaken ook worden vergemakkelijkt. Als je het te betalen bedrag voor de huur van het huisje of kamer hebt betaald voor de vooraf bepaalde datum, krijg je als huurder automatisch een toegangscode waarmee je de vakantiebestemming kan betreden. Het is dan in principe niet meer nodig om langs de receptie van het hotel te gaan om in te checken.
Voordelen
Smart contracts zijn simpelweg snel, efficiënt en accuraat. Zonder smart contracts is er vaak een hoop papierwerk nodig bij het aangaan van overeenkomsten. Op het moment dat er aan de voorwaarden wordt voldaan en je gebruikmaakt van een smart contract, worden de afspraken die in het contract zijn vastgelegd uitgevoerd. Onmiddellijk. Daarnaast zijn er niet langer tussenpersonen nodig bij het afhandelen van afspraken. Dit bespaart tijd én kosten. Bovendien worden er minder fouten gemaakt: de overeenkomsten worden door computers beheerd en uitgevoerd, waardoor er korte metten wordt gemaakt met menselijke fouten. Omdat een smart contract op de blockchain staat en de inhoud ervan wordt geverifieerd door meerdere computers, kan het smart contract niet worden aangepast. Aangezien er geen externe partij bij betrokken is en de gegevens openbaar zijn (met uitzondering van privégegevens), is hetgeen wat er in een smart contract wordt afgesproken niet alleen betrouwbaar, maar ook transparant.
Alles wat er op de blockchain gebeurt is versleuteld, wat betekent dat het zeer lastig is om de databank te hacken. Hackers zouden bovendien de gehele database moeten hacken, in de plaats van één simpel document. De inhoud van een smart contract kan simpelweg niet gemanipuleerd worden. Het zorgt dus voor een extra beveiligingslaag. Bovendien kan een overeengekomen smart contract onmogelijk verloren raken, aangezien de computers in de blockchain allemaal een exacte kopie van de slimme overeenkomst hebben.
Nadelen
Smart contracts kennen niet alleen voordelen. Momenteel zijn de slimme contracten nog behoorlijk primitief. Zo werkt een smart contract nu enkel met een simpel patroon als ‘als dit, dan dat’. Een voorbeeld: als het drie dagen lang 30 graden of warmer is in Saint-Hubert, krijgt de boer een uitkering van zijn verzekeraar, omdat de kans aannemelijk is dat het graan door de strenge zomer niet geoogst kan worden en de boer een groot deel van zijn inkomsten verliest. Dat betekent ook dat er geen menselijke maatstaf is.
Als het slechts 70 van de vastgestelde 72 uur warmer is dan 30 graden, zal de verzekering in dit geval niet uitkeren. Een voordeel kan soms ook een nadeel zijn. Dat een smart contract niet kan worden aangepast (en daardoor betrouwbaar is) kan ook nadelig uitpakken. Als je een contract bent aangegaan, maar je op een later moment toch graag de voorwaarden wil veranderen, is dat simpelweg niet mogelijk. Daarnaast gaan milieuvriendelijkheid en de blockchain niet heel goed samen. Omdat er een grote hoeveelheid computers nodig is om ieder blok in de blockchain te controleren en toe te voegen aan de keten, loopt de totale rekenkracht al snel op. Alleen alle Bitcoin-transacties samen zorgen momenteel al voor meer stroomverbruik dan heel België en Nederland samen.
Er wordt echter hard gewerkt aan methodes om de blockchain energiezuiniger te maken. Als dat lukt, hebben alle toepassingen op de blockchain, waaronder smart contracts, een grotere kans op slagen. Als alles steeds meer geautomatiseerd wordt vanwege digitalisering, heeft dat invloed op de sociale contacten die we met elkaar hebben. We hoeven niet langer langs de incheckbalie van een hotel, hoeven niet meer naar een bank om een hypotheek te regelen en spreken op die manier dus steeds minder mensen in het dagelijks leven. Maar of dat nu zo’n groot nadeel is, zal iedereen wellicht anders ervaren.
