Review 8-core Haswell E: recordprestaties, maar niet altijd

Na lang wachten lanceert Intel de nieuwste versie van zijn processor voor enthousiastelingen: de Haswell-E.

De Haswell-E is een processor met acht kernen, Intels eerste voor de desktop. Samen met het vlaggenschip brengt Intel nog twee andere i7-processors op de markt, waarvan de goedkoopste net geen 400 euro kost. Hoewel die andere twee processors (de i7 5930K en de i7 5920K) slechts zes kernen tellen, zijn ze ook erg interessant. Vandaag nemen we echter de krachtige extreme edition onder de loep: de i7 5960X.

De i7 5960X heeft acht rekenkernen en zestien threads. De kloksnelheid bedraagt 3 GHz met een turbofrequentie van 3,5 GHz. Verder bezit de 2,6 miljard transistor tellende chip een enorme 20 MB L3 Cache.

De nieuwe lijn van processors brengt een nieuwe chipset met zich mee. De X99-chipset is een upgrade van X79. Die laatste kon slechts overweg met twee SATA 6G-poorten, terwijl X99 er wel tien aankan. Verder had X79 geen ingebouwde USB 3.0-ondersteuning terwijl X99 zes USB 3.0-poorten heeft, en acht USB 2.0-poorten.

Snelle RAM
De belangrijkste upgrade is de DDR4-2133-ondersteuning. Die sprong is echter minder groot dan Intel doet uitschijnen: X79 ondersteunde op papier slechts DDR3 1600, maar in de praktijk werkte het moederbord ook met DDR 2133 en zelfs DDR 2400-RAM. Op X99-borden zet die trend zich echter door: in de praktijk moet DDR4-2800 RAM er zonder problemen in klikken. Ondersteuning voor die hoge standaarden is helaas momenteel eerder beperkt. Omdat DDR4 nog zo nieuw is, zit er voorlopig nog een stevig prijskaartje aan verbonden: het geheugen kost ongeveer dubbel zoveel als DDR3.

De X99-chipset is Thunderbolt Ready, wat wil zeggen dat Thunderbolt 2-functionaliteit toe te voegen is met een add-in kaartje. Als kers op de taart kan het geheel overweg met 40 PCI-Express lanes.

We testten de Core i7-5960X op een X99-Deluxe-moederbord van Asus. Het RAM-geheugen werd voorzien door Corsair, dat ons een DDR4-2667 bundel opstuurde. De koeling kwam van Nuctua, in de vorm van een DH15 koelelement. Voor onze test vergelijken we de i7-5860X met de laatste generaties van Intels producten voor enthousiastelingen. Voor de benchmarks focussen we op testen waar het verschil erg duidelijk zal zijn.

Devil"s Canyon
Games komen dus niet aan bod. Voor een spel is kloksnelheid immers belangrijker dan het aantal rekenkernen. Hoewel de i7-5960X records breekt wat cores betreft, ligt de kloksnelheid van de chip met 3.0 GHz relatief laag. De i7-4790K Devils Canyon heeft maar vier kernen, maar met een kloksnelheid van 4.0 GHz zal deze chip in vele gevallen beter presteren dan Haswell-E. Spellen zijn immers niet ontwikkeld voor acht kernen. Veelal volstaan twee zelfs, en meer dan vier heb je buiten een semiprofessionele setting amper nodig.

De Haswell E kan wel voordeel halen uit de 40 PCIe-lanes voor wie wil inzetten op grafisch geweld. Een configuratie met meerdere grafische kaarten testten we echter niet voor deze review.

Benchmarks
In de multicore benchmarktest van Cinebench zien we zoals verwacht dat de Core i7 5960X alle andere CPU’s voorbijraast. De score van 15,09 ligt een stuk hoger dan de 11,13 van de Core i7-4960X en ook Devil’s Canyon kan met 9,23 niet aan de processor tippen. Wanneer we kijken naar de prestaties in de single-threaded-test gaat de Core i7-4790K echter met de hoofdprijs lopen.  Hier zien we waarom games, waar de hoeveelheid kernen minder belangrijk is, meer zullen hebben aan een processor met eventueel minder kernen, maar een hogere kloksnelheid. Puur op kloksnelheid is de Devil"s Canyon immers niet te verslaan.

TrueCrypt wordt niet meer verder ontwikkeld, maar het programma blijft populair en het geeft een uitstekende maatstaaf voor de prestaties van een processor. De tool, die bestanden versleutelt naar Serpent-Twofish-AES-codering, maakt gebruik van alle rekenkernen en dat zie je. Geen enkele andere processor komt nog maar in de buurt van de Haswell-E.

Kloksnelheid versus kernen
Adobe Photoshop CS6 64-bit heeft baat bij extra kernen en threads, maar vanaf vier cores telt dat voordeel amper nog mee. De nieuwe Haswell is in de Photoshop-filtertest trager dan de processoren met minder kernen, maar hogere kloksnelheden. Gelukkig is de extreme processor volledig te overklokken, zolang je maar een degelijke koeling hebt, en weet waar je mee bezig bent.

Wanneer we de i7 5960X naar 4,2 GHz halen is enkel Devil’s Canyon, met een turbosnelheid van 4,4 GHz, nog sneller. Overklokresultaten van 3,0 naar 4,2 GHz zijn erg degelijk, maar in de praktijk niet aan te raden. Je zult immers schrikken van de elektriciteitsrekening achteraf. Bij gemiddeld gebruik trekt ons systeem met de overklokte i7 350 watt, met de kloksnelheid uit de fabriek is dat slechts 250 watt. Een verschil van 100 watt is niet min, zeker niet wanneer je systeem zo"n hoeveelheid stroom standaard verbruikt.

Betere keuzes
Als CPU voor programma’s die geoptimaliseerd zijn om van meerdere kernen gebruik te maken kan de Haswell E tellen, als je een processor zoekt om je game-machine aan te drijven ben je beter af met de i7-4790K Devil’s Canyon, of zelfs met de lightversies van de Haswell E. De i7 5930K, die maar zes kernen telt, heeft immers een kloksnelheid van 3,5 GHz en de i7 5820K, die minder dan de helft van de 5960X kost, klokt af op een basiskloksnelheid van 3,3 GHz met een turbosnelheid van 3,6 GHz. Dat is nog steeds minder dan Devil’s Canyon, maar nauwelijks, en in ruil krijg je nog steeds twee kernen en vier threads extra, net als compabiliteit met de X99-chipset. De lightversies boeten natuurlijk in op meer dan enkel de hoeveelheid kernen. Zo hebben ze allebei 5 MB L3 cache minder, al is 15 MB nog steeds erg veel. Ter vergelijking: Devil’s Canyon had slechts 8 MB L3 cache en ook dat was niet weinig. De 5830K heeft net als de 5960X 40 PCIe-lanes. De 5820K houd het op een respectabele 28 lanes (Devil’s Canyon en de i7-4690K hebben er 16).

Indien je bereid bent wat geld op tafel te werpen om Haswell-E te overklokken en het volle potentieel van de chip te ontsluiten, zal je nergens beter vinden. Acht kernen van 4,2 GHz kan je, wat het totaalplaatje betreft, niet verslaan, zelfs niet met Devil’s Canyon. Om over de 4 GHz te gaan, en de chip langer dan vijf minuten stabiel te houden, zal je echter moeten investeren in meer dan een koeling met gewone lucht.