Linux: Wat is het en wat is de beste versie?

Wellicht denk je dat Windows het populairste besturingssysteem is omdat je het simpelweg overal om je heen ziet, maar Linux is overal. Wedden dat jij thuis een of meerdere toestellen hebt die op Linux draaien? Robots, smart tv’s, smartwatches, e-readers, Tesla’s, zelfs de Large Hadron Collider en zowat het hele internet. Quasi alle webservers gebruiken namelijk Linux (en servers in het algemeen eigenlijk). Kortom, het lijkt alsof Linux ‘onbelangrijk’ is omdat Windows zo alomtegenwoordig is, maar zonder Linux stopt de wereld met draaien.

Waarom vertrouwen zoveel gigantische bedrijven op Linux en niet op Windows? Het belangrijkste feit is dat Linux stabiel is. En dan bedoel we écht stabiel. Installeer Linux op een kwalitatieve server, en Linux zal blijven draaien tot de server het na tientallen jaren begeeft. En waarom is het zo stabiel? Omdat Linux open source is. Er is een gigantische community van duizenden mensen die sleutelen aan betere versies van Linux. Het feit dat de broncode gewoon openbaar is, zorgt er ook voor dat Linux (in de meeste gevallen) gratis te gebruiken is. Er zijn uitzonderingen, maar daar zal je als thuisgebruiker niet meer in aanraking komen.

Aangezien zoveel mensen sleutelen aan Linux, betekent dat ook dat de code heel kwalitatief en efficiënt is. Om vlot Windows te kunnen draaien heb je deftige hardware nodig, maar je kan Ubuntu probleemloos installeren op een oude computer of bijvoorbeeld op een Raspberry Pi van 20 euro. Dat maakt Linux dus ideaal voor smart home toestellen. In een tijd waar de privacyschandalen elkaar in sneltempo opvolgen, is privacy ook een enorm belangrijk voordeel van Linux. Aangezien iedereen kan rondneuzen in de broncode, zou het meteen ontdekt worden wanneer bedrijven gebruikers bespioneren. Vergelijk het gerust met een open keuken waar een die-hard community van duizenden mensen de chef nauwlettend in het oog houdt. Je hoeft dus niet te vrezen dat de chef wat vergif in je eten gooit, want iemand van de community zal het wel gezien en gemeld hebben.

Windows of Linux?

Waarom gebruiken we dan überhaupt nog Windows in plaats van Linux? Dat komt grotendeels door compatibiliteit van software. Zowat alle software is beschikbaar op Windows, maar dat is zeker niet het geval met Linux. Dan gaat het bijvoorbeeld om Microsoft Office of games. Tegenwoordig wordt dat echter steeds minder een probleem, aangezien bedrijven steeds vaker een SaaS-variant (Software as a Service) van hun producten lanceren. Microsoft Office is bijvoorbeeld ook volledig via je browser te gebruiken. En gamen kan je tegenwoordig zelfs in de cloud via Google Stadia, GeForce Now of Shadow. Kortom: het wordt steeds makkelijker om te switchen naar Linux zonder je vertrouwde applicaties te moeten opgeven. De reden waarom zoveel mensen Windows gebruiken is niet omdat het het beste systeem op de markt is, maar wel omdat het de marktleider is. Jammer, maar dat is helaas hoe de wereld werkt. Het is lang niet altijd het beste product dat wint.

Linux installeren? Niet zo snel!

Hebben we je warm gemaakt om Linux even een kans te geven? Mooi, dat was de bedoeling! Er is eigenlijk geen enkele reden waarom je het systeem niet tenminste even zou proberen. Maar uiteraard wil je niet je volledige Windows-installatie verwijderen zodat je Linux kan uitproberen. Daarom raden we aan om Linux te installeren via een virtuele machine (zoals Parallels of Virtualbox) of om een dual-boot op te zetten (zie onze cursus in dit nummer). Zo kan je steeds wisselen tussen Windows en Linux.

Maar, je kan niet zomaar naar Linux.com gaan en op de installatieknop klikken. In tegenstelling tot Windows, zijn er namelijk tal van verschillende aftakkingen beschikbaar van Linux. Iedereen kan namelijk zijn eigen versie (distributie of distro) uitbrengen. Dat zorgt ervoor dat er een grote verscheidenheid is van distributies die zich elk focussen op een bepaalde doelgroep. Zo is er een distributie voor cyber security experts, voor scholen, voor kinderen en zelfs een distributie die gebruikt wordt door Google medewerkers (al kan je daar niet zelf mee aan de slag). Welke distributie heb je precies nodig? Allereerst moeten we ons afvragen: hoe werken distributies?

De beste Linux distributies

Linux is eigenlijk de zogenaamde kernel, de fundamenten van het besturingssysteem die rechtstreeks communiceren met je computerhardware. Vervolgens is de community aan de slag gegaan om tal van verschillende distributies te maken. Je kan Linux gerust zien als het skelet, het is de community die de software aankleedt en een eigen gezicht heeft. Elke distributie beschikt over een eigen interface, functionaliteiten en tools die worden meegeleverd bij de installatie. Verder in dit stuk gaan we enkele van de populairste distributies bekijken. We richten ons op de distributies die zo eenvoudig mogelijk in gebruik zijn. Ondanks het feit dat distributies zoals Ubuntu en Linux Mint steeds gebruiksvriendelijker worden, is er nog steeds een grotere leercurve dan bij Windows. Geef de moed echter niet op, je zal gaandeweg veel bijleren!

1. Ubuntu

Ubuntu is verreweg de populairste Linux distributie. Zijn populariteit heeft hij grotendeels te danken aan de gebruiksvriendelijkheid. In feite heb je nog eens drie verschillende versies van Ubuntu: een desktopversie, serverversie en cloudversie. Elke twee jaar verschijnt er een nieuwe LTS-versie van Ubuntu, wat “Long Term Support” inhoudt. Dit betekent dat de versie minstens vijf jaar lang onderhouden zal worden.

Met zo’n hoge mate van onderhoud, geniet je ook van het feit dat enorm veel software compatibel is met Ubuntu. De software werkt heel vlot en vooral voor Mac-gebruikers zal de software bekend lijken. Ubuntu is de go-to Linux distributie die wordt aangeraden aan beginners. Hierdoor vind je online tal van video’s, artikelen en cursussen die je helpen bij het werken met Ubuntu. De software is te downloaden via Ubuntu.com/desktop en verder in deze cursus leer je zelfs hoe je de software naast Windows installeert.

2. Linux Mint

Wie overstapt van Windows naar Linux, kan best aan de slag gaan met Linux Mint. De software vertoont namelijk tal van gelijkenissen met Windows. Neem bijvoorbeeld het startvenster linksonder en de taakbalk rechtsonder. Linux Mint is gebaseerd op Ubuntu, dus ook hier kan je rekenen op een uitstekende ondersteuning. Traditioneel bij Linux is dat je steeds tal van mogelijkheden krijgt om de software aan te passen naar je eigen wensen. Ook bij Linux Mint krijg je dus tal van mogelijkheden voorgeschoteld om de software een eigen gezicht te geven.

Kiezen tussen Ubuntu en Mint is dus behoorlijk lastig en hangt af van persoonlijke voorkeur, want onder de motorkap zijn ze grotendeels hetzelfde. Ben je een fan van de Mac-interface, kies dan voor Ubuntu. Ben je een voorstander van Windows, kies dan voor Linux Mint.

3. Fedora

Fedora (Workstation) richt zich voornamelijk tot ontwikkelaars. Dat doen ze in eerste instantie met de GNOME bureaubladomgeving die als bedoeling heeft om afleiding te minimaliseren, zodat je jouw volledig kan concentreren op je werk. Fedora maakt enkel gebruik van open source tools en blijft op die manier trouw aan de ware aard van Linux. Dat Fedora gemaakt is voor ontwikkelaars, betekent echter niet dat je de software niet hoort te gebruiken als simpele thuisgebruiker. Het zal echter wel wat uitdagender zijn dat Ubuntu of Mint. Het feit dat Fedora enkel open source software gebruikt, zorgt er namelijk ook voor dat er geen drivers worden voorgeïnstalleerd voor wifi, bluetooth, je grafische kaart en meer. Dat kan dus wel even voor kopzorgen zorgen.

4. Manjaro

Manjaro is een van die distributies die constant updates krijgen, een rolling-releasemodel noemen we dat. Dat heeft meteen ook een nadeel, want je loopt meer risico dat iets breekt wanneer je een update uitvoert. Op dat vlak is Ubuntu of Mint dus nog steeds de betere keuze, aangezien de updates stabieler zijn. “Eenvoud” is het kernwoord bij Manjaro (die een afgeleide is van Arch). Dankzij het rolling-releasemodel moet je namelijk niet het hele systeem upgraden of herinstalleren wanneer je wil updaten naar de nieuwste versie. Een reden waarom Manjaro wordt aangeraden aan beginners, is vanwege de ‘Hardware Detection’. Tijdens de installatie zal de software automatisch nakijken welke hardware je hebt om vervolgens automatisch de drivers te installeren. Bovendien is de grafische interface heel intuïtief in gebruik.