Cursus: verwijder jezelf van het internet
Alles wat je doet op het internet is voor eeuwig. Elke zoekterm die je ooit ingaf, elk account dat je hebt aangemaakt, … Het zegt allemaal iets over wie we zijn in de onlinewereld. Het is vandaag de dag geen publiek geheim meer waarom technologieplatformen die we vaak gebruiken zoals Facebook en Google die data met graagte bewaren. Op basis van al je muiskliks en schermaanrakingen creëren zij een digitaal profiel voor je waar ze mee naar adverteerders stappen. Die zijn op hun beurt dan weer erg geïnteresseerd in ons profiel om je advertenties te tonen die het beste bij jouw leefwereld aansluiten.
Het internet zal alles waar je op klikt tegen je gebruiken.
Google Flights
Zoek je via Google Flights naar vliegtickets, dan zal je ‘toevallig’ de dagen nadien veel advertenties te zien krijgen voor reispakketten naar de bestemming(en) die je opgezocht hebt. Maar de platformen kunnen onze data evengoed als lokaas gebruiken om je als een vis aan de haak te slaan. Heb je via Amazon al wel eens naar een nieuwe smartphone gezocht? Dan zal Amazon je voornamelijk goede deals voor smartphones willen tonen en verslind jij uren kattenfilmpjes via Facebook, dan verschijnen die ook altijd bovenaan je nieuwsfeed. Omdat je relevante content te zien krijgt, blijf je hangen op hun platform en laat je weer nieuwe stukjes data achter om je digitaal profiel verder te vervolledigen. Data is het olie van de eenentwintigste eeuw, zegt men weleens.
Gelukkig zijn we ons tegenwoordig veel bewuster van het feit dat we betalen met onze data om internetdiensten gratis te kunnen gebruiken dan pakweg tien jaar geleden. Het kantelpunt was het Cambridge Analytica-schandaal rond Facebook. Het inmiddels opgedoekte Britse databedrijf Cambridge Analytica gebruikte de gegevens van miljoenen Amerikaanse Facebook-gebruikers om hen gericht advertenties van de Trump-campagne in 2016 te tonen. Het schandaal deed een bom ontploffen rond Facebook die onze relatie met sociale media voorgoed zou veranderen. Hoe hard je inzit met het feit dat je altijd en overal gevolgd wordt op het internet is natuurlijk een persoonlijke keuze, maar het is wel iets waar je je goed bewust van moet zijn als je veel tijd online spendeert.
Nieuws over grootschalige cyberaanvallen confronteren ons regelmatig met het feit dat onze gegevens ook in de verkeerde handen kunnen vallen. Vind je die gedachte heel akelig? Je staat niet helemaal machteloos tegenover de internetbonzen. Het is zeker geen slecht idee om af en toe je digitaal profiel eens leeg te maken en weer met een schone lei te beginnen.
Al je data van het internet verwijderen is een werk zonder einde.
Zo verwijder je jezelf van het internet
Stap 1: Verwijder browsergegevens
Een goede plaats om te beginnen is onze browser, want die houdt natuurlijk best veel gegevens over ons internetgebruik bij. Dit gaat dan voornamelijk over opgeslagen accounts en wachtwoorden, cookies, andere sitegegevens en de surfgeschiedenis. Deze gegevens verwijderen is gelukkig zo gebeurd. We nemen Google Chrome als voorbeeld, maar voor andere browsers zal de werkwijze grotendeels gelijk zijn. Ga binnen je algemene browserinstellingen (rechtsboven in de taakbalk van de browser) op zoek naar het menu Privacy & Beveiliging. Hier zie je de mogelijkheid staan om je browsegegevens te wissen. Google Chrome maakt het je makkelijk om alles in één actie te verwijderen, sommige browsers maken nog onderscheid tussen de browsegeschiedenis en cookies. Klik hierop en selecteer wat je wil verwijderen en voor welke periode.
Wij willen onze historiek volledig leegmaken, dus vinken we alle opties aan en kiezen we de periode Alles. Klik op Gegevens wissen. Voor welke website die je nu bezoekt zal je je opnieuw moeten aanmelden en de cookievoorkeuren moeten instellen. Hou er rekening mee dat van zodra je je surfsessie verder zet je historiek opnieuw zal worden aangevuld. Je zal deze actie dus regelmatig moeten herhalen. Chrome voorziet geen optie om je geschiedenis automatisch te laten leegmaken, dus dit zal je handmatig moeten verrichten. Cookies en sitegegevens kan je wel laten leegmaken van zodra je je browser sluit. Bepaalde websites kan je hiervoor nog whitelisten. Dit kan via het menu Cookies en andere sitegegevens.
Stap 2: (Inactieve) accounts verwijderen
Hoeveel onlineaccounts heb je ondertussen? Ik zou deze vraag niet voor mezelf kunnen beantwoorden. De accounts dat je nu gebruikt, kan je misschien nog wel opsommen, maar hoeveel accounts heb je ooit eens aangemaakt om een bepaalde webpagina éénmaal te bezoeken maar nadien nooit meer te gebruiken? Die ongebruikte accounts zijn echter minder onschuldig dan ze lijken, want elk account bevat informatie over jezelf die externe partijen kunnen terugvinden. Inactieve accounts kan je dus best maar verwijderen. Ze doen meer kwaad dan goed. Maar ze opsporen kan soms lastig zijn. Je browserhistoriek of opgeslagen aanmeldingen in de browserinstellingen kunnen hier een hulp bij zijn (als je ze inmiddels nog niet verwijderd hebt natuurlijk). Daarnaast kan je in de privacy-instellingen van Facebook gaan kijken welke platformen nog aan je Facebook-account gekoppeld zijn of in je mailbox kijken van welke websites je nog mailverkeer ontvangt (tip: deze durven wel eens in je spambox te belanden). Een andere leuke gratis tool is Namechk. Ondanks dat de tool in eerste plaats dient om te controleren of een bepaalde gebruikersnaam al in gebruik is, kan je ook zoeken naar socialemedia-accounts die jouw naam dragen. Typ je naam in de zoekbalk (of een gebruikersnaam die je vaak gebruikt) en de tool toont je op welke platformen die al ‘bezet’ is. Hopelijk herinner je je dat wachtwoord nog.
Nu is het een goed moment om jezelf de vraag te stellen: hoeveel internetaccounts wil ik nog bewaren? Wil je echt in de anonimiteit verdwijnen, dan moet je eigenlijk komaf maken met al je onlineaccounts. Sociale media, webshops, … Weg ermee! Sommige platformen laten je wel een beetje zoeken naar het juiste menu om je account definitief te verwijderen; ze zien je niet graag gaan. Bij Facebook bijvoorbeeld zit dit achter Je Facebook-gegevens. Voor je je account voorgoed wegdoet, kan je je foto’s eerst nog downloaden als je die zou willen bewaren. Vergeet zeker ook je extra e-mailaccounts niet. Ook hier geldt weer het principe om eerst de mailaccounts te verwijderen die je niet meer gebruikt.
Stap 3: Verwijder persoonlijke informatie
Je zou denken dat samen met je accounts al je onlinesporen uitgewist zijn, maar helaas zijn we er nog lang niet. Data zit wijdverspreid over het internet en overal kan je stukjes informatie over jezelf terugvinden. De GDPR-wet zet ons wel in een rechtmatige positie om webbeheerders te vragen al onze persoonlijke gegevens te laten wissen, maar dit is vaak een hele procedure. Wanneer je een account verwijdert op een website, betekent dat niet per se dat al je activiteit op die website met dezelfde actie verloren gaat. Het bespaart je heel wat gedoe om dit te controleren vooraleer je je account verwijdert. Want nadien zal je dit vaak enkel nog kunnen doen door contact op te nemen met de beheerders van de website. Die ongelukkige forumpost van vijf jaar geleden kan vroeg of laat nog altijd als een boemerang in je gezicht terugkeren.
Google is een deel van de oplossing
Wanneer de informatie niet rechtstreeks aan jou kan gelinkt worden, kan je eventueel nog wel wat laten passeren. Het is een heel ander paar mouwen als het echt gaat om persoonlijke informatie die je niet zomaar te grabbel wil gooien. In dit geval kan je de hulp van Google inschakelen als de webbeheerder niet meteen reageert of niet met je verzoek instemt. Google biedt je de mogelijkheid om inhoud te laten verwijderen uit alle diensten van Google, van Search tot Maps en YouTube. Vind je bijvoorbeeld een afbeelding die je niet echt zint, dan kan je bij Google een verzoek indienen om die pagina uit de zoekresultaten te laten halen. Dat betekent nog wel niet dat de informatie voorgoed verdwenen is (die verantwoordelijkheid ligt altijd bij de webbeheerder), maar de kans dat iemand via Google nog op die pagina uitkomt is zo goed als nihil.
Het kan ook voorvallen dat een afbeelding ook na verwijdering door de webbeheerder nog zichtbaar is in Google Afbeeldingen. De afbeelding zit dan nog opgeslagen in het cachegeheugen van de Google-servers. Ook dan kan je een verzoekje indienen bij Google om hun servers leeg te maken. Je kan deze meldingsdienst ook gebruiken om beelden van je huis te laten verwijderen uit Google Earth of Google Street View, als je niet wil dat vreemden je adres en huis kunnen terugvinden via de navigatiedienst. Je weet nooit zeker met welk doeleinde iemand je huis opzoekt. Google zal elk verzoek eerst grondig evalueren of het gegrond is, dus het kan wel even duren vooraleer de bewuste pagina ook echt uit de zoekresultaten verdwijnt.
Een laatste tip die we je hier kunnen geven is om je telefoonnummer eens een keer te googelen. Er zijn heel wat websites (zoals whosenumber.info) die lijsten van telefoonnummers bijhouden en waar je dat bepaald telefoonnummer zelfs een ‘review’ kan geven. Dit kan wel eens van pas komen als een onbekend telefoonnummer je opbelt, maar het is niet altijd prettig dat iedereen je telefoonnummer zomaar kan opzoeken. Namen staan daar gelukkig niet bij, maar die digitale telefoonboeken weten wel in welk land je woont en bij welke provider je bent aangesloten. Ook kunnen zoekresultaten voor telefoonnummers of mailadressen je nog leiden naar profielpagina’s waarvan je het bestaan vergeten was. Hoeveel stappen je ook neemt, je zal wellicht niet in staat zijn om alles van het internet te verwijderen. Het internet is een eindeloos universum waar data zich sneller dan het licht verspreidt. De beste manier om te voorkomen dat mensen je data kunnen verzamelen is om zeer bewust bezig te zijn met wat je precies deelt.
