Internet of Things: de teloorgang van domme apparaten
Steeds meer ‘domme’ producten worden ‘slim’. Ze worden onderdeel van het steeds grotere universum van Internet of Things.
Niet alleen kun je steeds sneller en makkelijker met personen over de hele wereld communiceren, ook apparaten zijn steeds vaker in staat om verbonden te zijn. Het containerbegrip Internet of Things (IoT) omslaat in principe alle apparaten die verbonden zijn met het internet. Het wordt ook wel het Internet der Dingen genoemd. Alledaagse ‘domme’ apparaten, zoals een koelkast, wasmachine, tandenborstel en weegschaal kunnen verbinding maken met het internet, waardoor ze veranderen in slimme versies die onderdeel zijn geworden van het steeds groter wordende universum van Internet of Things. De apparaten zijn in staat om data naar de cloud te sturen via wifi, bluetooth en nfc om te communiceren met andere apparaten, zoals je smartphone.
IFTTT
Als consument vinden we het Internet of Things-fenomeen vooral terug in smart home-apparaten. Via Google Assistant, Apple HomeKit of Amazon Alexa kun je de IoT-apparaten in en rondom je huis bedienen en daarbij al dan niet gebruik maken van If This Then That (IFTTT). Je slimme lampen kunnen automatisch aangaan als je thuiskomt van het werk en een slimme koffiemachine kan alvast een verse kop espresso klaarmaken voordat je uit bed komt.
Naast apparaten in huis, gaat het ook om zogenaamde ‘connected cars’. Dit omslaat alle voertuigen op vier wielen die verbonden zijn met internet. Auto’s met een internetconnectie kunnen mankementen aan je auto opsporen en je doorverwijzen naar een garage. Bij een ongeluk met je slimme auto, kan het voertuig automatisch de hulpdiensten inschakelen door verbinding te maken met de alarmcentrale. Maar ook kun je actuele verkeersinformatie op je navigatiesysteem krijgen en muziek laten afspelen vanaf je telefoon. Zelfrijdende auto’s gaan een stapje verder, aangezien deze jou met behulp van een internetverbinding van A naar B brengen zonder menselijke tussenkomst.
“Er zijn zoveel IP-adressen, apparaten en sensoren in omloop dat je het niet eens meer merkt”
Slimmer dan slim
Slimme apparaten zijn meestal voorzien van sensoren om data te kunnen verzamelen. Zo kan een slimme thermostaat detecteren of je thuis bent of niet, maar ook de temperatuur bijhouden en aanpassen op de gewenste hoogte of op basis van jouw leefpatroon. Op basis van alle informatie zijn deze slimme apparaten namelijk in staat om te leren en patronen te ontdekken. Als je bijvoorbeeld elke doordeweekse dag om 13:00 uur thuiskomt, kan de slimme thermostaat jouw huis verwarmen voordat je arriveert.
Waarom zou je willen dat apparaten slimmer worden? Het maakt je dagelijks leven een stuk gemakkelijker, aangezien je steeds minder handelingen zelf hoeft uit te voeren. Je vertelt het apparaat immers wat het op welke momenten moet doen en het apparaat voert dat vervolgens automatisch uit. Het gebruik maken van slimme apparaten kan ook voor geldbesparing zorgen. Een slimme tandenborstel kan bijvoorbeeld je poetsgedrag analyseren en ervoor zorgen dat je beter poetst. Zo zal je in theorie minder vaak last hebben van tandproblemen, waardoor je minder vaak een bezoek hoeft te brengen aan de tandarts. Slimme verlichting en slimme thermostaten worden pas ingeschakeld wanneer je thuis bent of op gewenste tijdstippen, waardoor ze alleen werkzaam zijn als het nodig is. Dat bespaart op de lange termijn een hoop energie en dus geld.
Privacy in het geding
Internet of Things heeft ook een keerzijde. Privacywaakhonden stellen dat consumenten niet genoeg inzicht hebben in de data die ze delen via deze verbonden apparaten. Het is vaak niet bekend wie er toegang heeft tot de gegevens en of de data ook wordt doorverkocht aan andere partijen. Bovendien kan jouw informatie voor ongewenste doeleinden worden gebruikt. Uit de verzamelde gegevens kan worden afgeleid wie je bent en wat je doet. Dat kan gevaarlijke gevolgen hebben. Google en Apple zijn eerder al op de vingers getikt omdat medewerkers konden meeluisteren via smart speakers. Dit was aanvankelijk bedoeld om de spraakcommando’s te analyseren, zodat de spraakherkenning verbeterd kon worden. Het risico was echter dat er ook privacygevoelige informatie kon worden afgeluisterd. Uiteindelijk hebben beide bedrijven het afluisteren van de apparaten gestaakt.
Uit jouw locatiegegevens kan blijken waar je jezelf vaak bevindt. Er kunnen dan verbanden worden gemaakt met waar je woont, waar je werkt, wie je vrienden zijn, hoe vaak je naar het ziekenhuis of langs de huisarts gaat, en of je regelmatig een kerk of moskee bezoekt. Op basis van deze informatie kunnen daarnaast ook onjuiste aannames worden gemaakt. Je kunt in een bepaalde periode bijvoorbeeld regelmatig naar het ziekenhuis gaan omdat je bepaalde medische behandelingen volgt of om een familielid of vriend te bezoeken.
Hackgevoelig
Buiten het risico op privacyschending en alle gevolgen van dien, kunnen verbonden apparaten ook gehackt worden. Hoewel steeds meer apparaten slimme varianten krijgen, zijn ze lang niet allemaal even veilig. Alles wat verbonden is met het internet, kan namelijk gehackt worden. IoT-producten zijn geen uitzondering op deze regel. Zo zijn niet alle camera’s die op wifi werken even veilig. Het komt relatief vaak voor dat ongeautoriseerde personen toegang krijgen tot een camera of babymonitor in huis. Ook persoonlijke gezondheidsstatistieken die je slimme weegschaal of smartwatch verzameld, wil je waarschijnlijk niet op straat hebben liggen.
De veiligheid van IoT licht voor een groot deel in handen van de gebruikers. Het gebruiken van ingewikkelde en unieke wachtwoorden kan kans op een hack verkleinen. Maar zelfs dan kan er een datalek plaatsvinden. De meeste bedrijven informeren je wanneer er sprake is van gelekte gegevens van klanten of gebruikers. Het is dan raadzaam om je wachtwoord te veranderen. Het regelmatig updaten van de software en firmware zorgt ervoor dat je de laatste beveiliging gebruikt. Op veel apparaten is daarnaast tweestapsverificatie in te schakelen. Een andere manier om de kans op potentieel kwaad te beperken is om slimme apparaten volledig uit te schakelen wanneer je deze niet gebruikt. Ook een VPN kan de apparaten binnen jouw netwerk beschermen.
Niet alle slimme apparaten zijn even veilig. Goedkope apparaten via AliExpress kun je beter links laten liggen en inruilen voor producten van fabrikanten die gebruik maken van geavanceerde encrypties en andere beschermingsmethoden. Het is belangrijk om van tevoren na te gaan wat een bedrijf met jouw opgeslagen gegevens kan doen en of deze bijvoorbeeld kunnen worden doorverkocht aan derden.
Buitengesloten
Het gaat echter niet enkel om het beschermen van je inloggegevens. Als kwaadwillenden toegang kunnen krijgen tot je camera’s in huis of je slimme thermostaat, kunnen zij mogelijk ontdekken dat je niet thuis bent, waardoor je een doelwit kunt worden van inbrekers.
Een ander nadeel van de overschakeling naar het Internet of Things is dat mensen steeds afhankelijker worden van slimme apparaten. Als je een slim deurslot gebruikt om je huis af te sluiten, kan een storing of cyberaanval bij het bedrijf achter het slimme slot ervoor zorgen dat je niet meer binnen kunt raken. Natuurlijk kan een slotenmaker als laatste uitweg je deur weer voor je openen als je bent buitengesloten.
Waar gaat het heen
De wereld wordt steeds slimmer, maar het is lastig om te voorspellen wat de toekomst zal brengen. Wat we wel weten is dat de werkwijze van bedrijven verandert en dat het contact tussen klant en personeel fluctueert. Bij enkele fastfoodketens is het al mogelijk om via een scherm op een paal een bestelling te plaatsen, die automatisch wordt gedeeld met het winkelend personeel. Dankzij de coronapandemie zijn steeds meer restaurants en cafés gaan werken met tablets of QR-codes om bestellingen op te nemen. Ook bij de supermarkt is contact met een winkelmedewerker niet langer noodzakelijk, je kunt je boodschappen op steeds meer plaatsen zelf scannen en afrekenen.
Voormalig Google-directeur Eric Schmidt deelde in 2015 op het World Economic Forum in Zwitserland dat hij verwacht dat het internet zoals wij dat kennen. Volgens Schmidt zijn er op een gegeven moment zoveel IP-adressen, apparaten en sensoren in omloop dat je het niet eens meer merkt. Er zijn zoveel slimme dingen omhanden waar je interactie mee hebt, waardoor het onderdeel van je leven wordt, zonder dat je het doorhebt.
Er gebeurt nog altijd veel op het gebied van Internet of Things. Zo is het de verwachting dat artificiële intelligentie, zoals spraak- en gezichtsherkenning, nog belangrijker gaat worden voor IoT. Ook het bijhouden van persoonlijke informatie, bijvoorbeeld via een smartwatch of fitness tracker zullen belangrijker worden. De wearables beschikken over steeds meer sensoren om je gezondheid te kunnen meten.
In het dagelijks leven zal IoT (onbewust) steeds meer van toepassing zijn. Zo kan er gebruik worden gemaakt van speciale verkeerslichten die kunnen detecteren hoe druk het is en daarop kunnen afstemmen hoe de verkeersdoorvoer het efficiëntst gerealiseerd kan worden. In enkele steden wordt hier al mee geëxperimenteerd. Connected Cars kunnen op hun beurt files vermijden dankzij deze informatie.
Het is mogelijk dat verzekeringsinstanties meer gebruik gaan maken van de data die IoT oplevert. Zo zouden verkeersmaniakken gestraft kunnen worden voor hun rijgedrag door hogere verzekeringspremies te betalen. Brave burgers zouden op hun beurt weer een korting kunnen krijgen op de premie die ze betalen. Dit levert ook ethische vraagstukken op. Mag een verzekering wel onderscheidt maken op basis van deze persoonlijke gegevens? Dit soort kwesties zullen steeds meer aan de orde komen naarmate Internet of Things nog meer groeit.
