Een week met CyanogenMod

Disclaimer: Net gisteren rolde de nieuwste CyanogenMod-versie binnen (Android 7.1 – CM 14.1). Ik installeerde deze en ging er kort mee aan de slag. Het onderstaande verslag is echter gebaseerd op CM13.1 (Marshmallow). Wel heb ik de screenshots aangepast naar de meest recente versie, om de mogelijkheden van CyanogenMod kort te schetsen. Het nieuwste OS wou helaas niet goed samenwerken met het interne geheugen, waardoor de afbeeldingen gemaakt werden met een andere smartphone.

Elke smartphone wordt beter met CyanogenMod. Zo luidt tenminste de bewering die geregeld herhaald wordt door de vele aanhangers van het Android-gebaseerde Android-alternatief – dat betekent dat het besturingssysteem een alternatief wil zijn voor Android, terwijl het er zelf op gestoeld is (en de verschillen voor een ongetraind oog slechts nauwelijks merkbaar zijn).

Door de jaren heen hebben zowel Android als Cyanogen goed naar elkaar gekeken en elkaars beste en nuttigste functies overgenomen. Daardoor lijken beide varianten meer dan ooit tweelingbroers, waardoor je je kan afvragen: heeft het eigenlijk nog wel nut om de standaard Android-beleving in te ruilen voor CyanogenMod?

Waarom?

Vandaag is de voornaamste reden om een wissel te overwegen dan ook niet die van extra functies. Wel een overtuigende reden is het ‘mee zijn’. Smartphoneproducenten (ik noem ze bewust producenten en niet gewoon fabrikanten) verkiezen vaak hun eigen schil over Android te gooien. Die is vaak log en vertraagt je toestel, en is doorgaans ook de reden dat je vaak maanden moet wachten op een nieuwe update voor je toestel.

Dat is jammer, want elke maand voorziet Google nieuwe updates die je toestel beter doen functioneren, terwijl ze belangrijke veiligheidsproblemen aanpakken. Android N/O/P/Q/…? Bij de meeste producenten zal je minstens een half jaar tot vaak zelfs een jaar moeten wachten om het nieuwste binnen te krijgen. Een smartphone uit de lage en gemiddelde prijsklassen kan doorgaans slechts rekenen op één upgrade naar een nieuw OS (en soms zelfs dat niet, zoals bij de Moto E het geval was).

Dat zijn dan problemen die een CyanogenMod kan oplossen. En vanwege de reeds genoemde veiligheids- en prestatieverbeteringen wil je die nieuwe Android-versie toch wel. Elke nieuwe versie kan namelijk beter aan de slag met de hardware die voorhanden is. Elke nieuwe Android-update zal je toestel beter doen draaien – tenzij je toestel echt té oud wordt. Het is deze claim die ik graag diepgaander wilde onderzoeken.

Materiaal

Het gebruikte materiaal is een Motorola Moto G 4G; je kan het de Moto G van generatie 1.5 noemen. Geen noemenswaardige upgrade ten opzichte van het oorspronkelijke model, op de toevoeging van 4G na. Dit model is op het moment van schrijven 2,5 jaar oud (kwam uit in mei 2014) en botste dus na een jaar (twee jaar na de lancering van de oorspronkelijke hardware) al tegen zijn limiet aan, aangezien de allereerste (nagenoeg identieke) versie van de Moto G verscheen in november 2013. We spreken met andere woorden van hardware die exact drie jaar oud is.

[related_article id=”185846″]In den beginne draaide het toestel op Android 4.4.2 en het duurde tot bijna een jaar na de opkomst van Android 5 (Lollipop) eer die versie beschikbaar was. Dat is extra opvallend wanneer je weet dat Moto G’s historisch gezien draaien op een bijna pure Android-schil. Erg veel compatibiliteitswerk zou Motorola dus niet mogen gehad hebben. De updates stopten echter bij versie 5.1.1: geen Marshmallow.

Marshmallow

Via het relatief eenvoudige proces dat ik eerder beschreef in onze CyanogenMod-workshop kwam Android 6 alsnog op deze Moto G terecht. De workshop dateert reeds van twee maanden geleden, dus was de eerste stap meteen duidelijk: de ‘Nightly build’ updaten. Bij Cyanogen heb je twee paden die je kan bewandelen: Nightly builds en Snapshots (die laatste worden ook wel Milestones genoemd).

Nightly builds zijn experimentele updates die de allerlaatste patches en extra’s meedragen. Bijna dagelijks verschijnt er een nieuwe versie – is dat niet het geval dan betekent dat dat er een fout in de code zat waardoor een build niet correct kon worden opgebouwd. De Nightlies kunnen dus vaak nieuwe bugs meebrengen. Snapshots zijn dan weer stabiele versies waarbij zo goed als alles zou moeten werken. Deze builds kunnen vaak enkele maanden overbruggen.

Technisch gezien is er ook nog een derde Cyanogen-versie: CyanogenOS, vaak verward met de ‘echte’ CyanogenMods. CyanogenOS is een consumentenversie die op sommige toestellen standaard wordt meegeleverd. De originele OnePlus is het bekendste voorbeeld daarvan. Toestellen met dit OS zullen veel regelmatiger updates ontvangen (alsook sneller overgaan naar de nieuwste Android-versie) dan toestellen van pakweg Sony of Samsung. Deze versies zijn doorgaans erg stabiel en betrouwbaar. Het is overigens deze versie die wordt opgedoekt en vervangen door een modulaire aanpak.

Ontwaken zonder koffie

Een avontuur beginnen, zelfs al is het op je smartphone, is nooit makkelijk als je niet helemaal voorbereid bent. Een telefoon die eerst nog moet updaten, is als een werkdag beginnen en merken dat de koffie op is. Het beestje is al 2,5 jaar oud, dus de update vergt een beetje tijd. Meteen een goede reden om in te stellen dat ik slechts één keer per week de melding wil krijgen dat er een nieuwe Nightly build beschikbaar is – tenzij ik tegen hinderlijke bugs aanloop natuurlijk.

Leven op het ritme van Nightly builds kan je een beetje vergelijken met spelen op de lotto: heb je pech, dan heb je enkele foute cijfers in handen, en win je niets. Als een Nightly ergens een cijfertje verkeerd plaatst, is het goed mogelijk dat ettelijke apps plots crashen. Gelukkig heb je elke dag een nieuwe kans. De build die ik gebruikte kende (alleszins geen opvallende) problemen.

Ezels en renpaarden

Van bij het opstarten tot het doorbladeren van apps: alles lijkt vlotter te draaien post-Cyanogen. Minder haperingen bij het scrollen in apps of door webpagina’s, een sms typen lukt beter, al valt eveneens meteen op: van een ezel kan je geen renpaard maken. Terwijl apps vlotter werken eens je ze geopend hebt, duurt het vaak wel even vooraleer een app effectief geopend is.

Zware apps vereisen zo een stevige innerlijke Zen en mobiele spellen zijn vaak moeilijk te gebruiken. Voor enkele apps blijkt de Moto G zelfs nu al helemaal verouderd. Facebook Messenger wou bijvoorbeeld helemaal niet werken. Dat is een probleem, aangezien je via de mobiele website, noch via de app, je berichten kan lezen. Om te converseren met Messenger zou je met andere woorden steeds een computer in de buurt moeten hebben. Facebook Messenger Lite zou in dat opzicht de oplossing kunnen aanreiken, maar die app is bedoeld voor groeilanden en daardoor nog niet bereikbaar in westerse landen. Ooit misschien?

Spelen en modelleren

Een spel spelen op een oud toestel is moeilijk, maar dat betekent niet dat je met het toestel zelf geen leuke dingen kan doen. Naast deze vijf dingen kan je je smartphone eindelijk volledig naar je eigen smaak instellen. Zie je de digitale klok in je meldingenbalk liever in het midden staan? Dat kan. Je batterij-icoontje is niet duidelijk genoeg? Pas het aan naar wens. Ben je niet tevreden met de kleurenschema’s die gebruikt worden, dan pas je ook die volledig aan naar smaak. Alles dat onder de visuele paraplu valt, kan je aanpassen.

Barst in de facade

Na een weekje was ik voldoende overtuigd van de mogelijkheden van een alternatief besturingssysteem voor je smartphone. Een oud toestel kan een tweede (halve) leven krijgen met CyanogenMod en opnieuw bruikbaar worden. Updates liggen binnen handbereik en je kan tamelijk snel aan de slag met die nieuwe versie voor Android waarvoor jouw toestel zogezegd te oud is.

Allemaal goed en wel, maar bij CyanogenMod moet je rekening houden dat je toch af en toe tegen enkele beperkingen aan zal lopen. Zo werkten zware apps als Facebook Messenger niet (Pokémon Go vreemd genoeg wel) en kreeg ik af en toe een foutmelding dat er iets mis was met het geheugen. Sommige problemen kunnen opgelost worden door een nieuwe Nightly te installeren, maar anderen zijn dieper geworteld.

Daarom is het misschien geen slecht idee om CyanogenMod te draaien in twee specifieke scenario’s:

1. Je hebt je toestel vervangen en je wilt eens iets leuks doen met je oude Android.
2. Je bent ontevreden van Android/je wilt toch nog updates ontvangen voor je huidige toestel.

Is je toestel echt versleten, dan kan Cyanogen de pijn nog enigszins verlichten, maar dan zal je er niet het maximum kunnen uithalen. Alleszins veel plezier ermee en onthoud: spelen met CyanogenMod doe je op eigen risico.