Dossier: Amazon Project Zero en de strijd tegen namaak

E-commerce is aan het bloemen als nooit tevoren in 2020. Deels noodgedwongen natuurlijk, omdat fysiek winkelen lange tijd niet meer mogelijk was door het sluiten van de winkels. Toch zal de toegenomen populariteit van e-commerce wellicht geen momentopname zijn. Ten eerste omdat het nog even zal duren vooraleer we weer kunnen ‘social shoppen’, en ten tweede omdat veel mensen de voordelen van e-commerce hebben leren ontdekken. Producten groot of klein, je kan het allemaal online kopen als je wil. Experten voorspellen dat bij het afsluiten van 2020 in totaal voor 4,13 biljoen dollar producten in webshops zullen gekocht worden door consumenten[1].

Maar online kopen is ook niet zonder risico. Je kan namelijk de producten niet eerst even bekijken alvorens ze te kopen. Zo ben je niet zeker of de producten ook wel van de beloofde kwaliteit zijn. Die vrees moet je trouwens niet enkel hebben wanneer je op een tweedehandsveilingwebsite zoals 2dehands.be zou kijken op zoek naar een goed koopje. Nieuwe producten kunnen evengoed een valstrik zijn.

Hoe namaak herkennen?

E-commerceplatformen werken namelijk zonder het te willen de verspreiding van namaakproducten in de hand. Namaak is een praktijk waarbij onafhankelijke verkopers producten van gereputeerde merken gaan nabootsen, inclusief de logo’s. Zo proberen ze mee te liften op de merkidentiteit van grote bedrijven. Maar de producten zijn uiteraard lang niet van dezelfde kwaliteit. Voornamelijk kledingmerken krijgen in hier in grote mate mee te maken, maar namaak kan echt binnen alle productcategorieën voorkomen. Namaak is niet enkel onethisch, het is ook strafbaar.

Een namaakproduct onderscheiden van het originele is niet altijd zo eenvoudig als je het moet stellen met kleine foto’s in een webshop. Er zijn wel enkele trucjes die je kan hanteren. De productomschrijving en vooral de reviews kunnen je heel veel vertellen. Verkopers van namaakproducten zullen ook vaak die reviews proberen te vervalsen. Met meerdere (fake) accounts geven ze hun producten hoge cijfers, maar weinig informatie in de commentaar zelf. Zie je een product met een karrevracht aan vage positieve reviews (of helemaal geen reviews), dan is enige voorzichtigheid geboden. De prijs is ook altijd een goede indicator. Vergelijk daarom de prijs (en eventuele extra leveringskosten) van het product met gelijkaardige producten. Wees ook altijd voorzichtig met onbekende verkopers die merkproducten verkopen. Bij twijfel koop je best altijd via de webshop van het merk zelf, of bij die van een gecertificeerde retailer waarvan je weet dat je die kan vertrouwen.

Project Zero

Natuurlijk mag je als koper niet te naïef zijn wanneer je op webshops koopt, maar van de e-commerceplatformen mag je toch ook enige verantwoordelijkheidszin verwachten. Zeker van Amazon, de grootste webshop ter wereld. Het businessmodel van Amazon is ook sterk gericht op het openzetten van haar deuren voor onafhankelijke verkopers. Een nobele doelstelling, want het geeft kleine retailers een kans om op te boksen tegen de grote bedrijven, maar langs de andere kant zet Amazon haar deuren ook wagenwijd open voor namaakproducten. Dat het platform er fel door geteisterd wordt, is al langer geen publiek geheim meer.

Daar wil het bedrijf wel komaf mee maken. Begin vorig jaar introduceerde het ‘Project Zero’, een project dat het aantal namaakproducten op het webplatform naar nul moet brengen. Het geheime wapen van Amazon in de strijd tegen namaak is machine learning. Project Zero bestaat uit drie componenten. Een eerste component is het voortdurend scannen van producten die worden aangeboden op Amazon. De algoritmen zijn getraind om logo’s, labels en andere trademarks van bekende merken te herkennen, en nabootsingen daarvan te detecteren. Elke dag worden volgens Amazon 5 miljard producten gescand, en zouden er op deze manier tot 100 keer zoveel namaakproducten kunnen verwijderd worden als dat dit op aanvraag van het merk zelf gebeurt zoals het vroeger ging. Bedrijven krijgen nu ook zelf een online tool van Amazon ter beschikking om namaakproducten van hun merk(en) op te sporen en zelf te verwijderen. Dat kunnen ze zonder toestemming van Amazon doen. Een laatste component is de serialisatie van merkproducten. Dat proces is het individueel scannen van elk product van een merk dat via de webshop gekocht wordt. Elk product krijgt een eigen unieke code, die de producent aan het product kan toekennen. Aan de hand van die code kan Amazon de authenticiteit van een product verifiëren alvorens het naar de consument wordt verzonden.

Project Zero is vandaag de dag actief in zeventien landen, waaronder ook Amazon Nederland. Hoeveel namaakproducten het al heeft kunnen detecteren, daar heeft Amazon tot op heden nog geen cijfers over bekend gemaakt. Het project is zeker niet vrij van beperkingen. Zo blijft de verantwoordelijkheid nog steeds wel grotendeels bij de bedrijven zelf liggen, en worden bedrijven zonder handelsmerken uitgesloten. Amazon rekent ook kosten aan per productunit dat via het serialisatieproces een code krijgt, wat voor kleinere merken niet zo interessant is. Het beperkt zich ook enkel tot het bestrijden van namaak en beschermt bedrijven niet tegen andere inbreuken op hun merkidentiteit. Project Zero is nog vrij nieuw, dus is er zeker nog wel ruimte om dit in de toekomst verder uit te breiden en te optimaliseren.