6 vrouwen die een enorme impact hebben gehad op de technologiesector

De cijfers liegen er niet om. Technologiebedrijven stralen naar de buitenwereld graag hun inzet voor sociale inclusie en diversiteit uit, maar de techsector is anno 2022 nog steeds een mannenwereld. Statista nam voor een onderzoeksrapport dat vorige zomer verscheen het werknemersbestand van de ‘grote vijf’ (Amazon, Meta, Apple, Google & Microsoft) onder de loep, en kwam tot de conclusie dat gemiddeld 1 op 3 werknemers een vrouw is. Binnen technologische en leidinggevende functies was dat cijfers zelfs maar 1 op 4. Ook aan de absolute top van IT-bedrijven zien we amper vrouwen. Safra Catz, CEO van Oracle Corporation, is een zeldzame uitzondering.

Aan vrouwelijk technologietalent breekt het nochtans niet in onze maatschappij. Maar toch krijgen vrouwen in de IT-sector nog vaak te kampen met hardnekkige conventies die hen hinderen de top te bereiken. Er is dus nog heel wat werk aan de winkel om gendergelijkheid te bereiken, en goede rolmodellen kunnen helpen die kloof te dichten. 11 februari is daarom omgedoopt tot Internationale Dag voor Vrouwen en Meisjes in de Wetenschap. Een dag om baanbrekende bijdragen van vrouwen aan verschillende wetenschappelijke domeinen extra in de verf te zetten. Deze vrouwen hebben hun stempel gedrukt op technologie en IT:

Ada Lovelace: de moeder van de computer

Het woord ‘algortime’ heeft altijd een zeer futuristische klank, maar het eerste computeralgoritme dateert al vanuit de 19e eeuw. De Britse wiskundige Ada Lovelace krijgt van een zekere Charles Babbage de opdracht om een ‘analytische engine’ te ontwikkelen. Het is het allereerste conceptidee voor een computer. Honderd jaar na haar overlijden vormen haar ideeën de inspiratie voor de ontwikkeling van de eerste computer. Hoewel ze zelf nooit achter een computer zat, zien historici Lovelace als de allereerste computerprogrammeur en de pionier van de moderne informatica.

Grace Hopper: de computermarinier

“Amazin Grace” Hopper diende bijna haar volledige leven lang de Amerikaanse marine, waarbinnen ze het als informaticus het schopte tot de rang van officier. Hopper nam één van de allereerste computers onder handen, de Mark I Calculator van IBM. Voor die machine ontwierp ze de allereerste computerprogramma’s en legde ze de basis voor de programmeertaal COBOL. Doorheen haar lange carrière zou ze regelmatig de marine verlaten en weer terugkeren om computeronderzoek te leiden. Hopper genoot heel veel aanzien als computerwetenschapper, maar ook als publieke spreker. De legende luidt dat zij de term ‘debuggen’ voor het oplossen van softwarefouten zou hebben bedacht, omdat de computer Mark II ooit defect was door een mot die in het systeem was gevlogen. 14 jaar na haar overlijden kreeg zij in 2016 nog een presidentiële medaille van Barack Obama.

Mary Allen Wilkes: de eerste pc-eigenaar

Tegenwoordig hebben we allemaal wel minstens één pc thuis, de meeste huishoudens zelfs meerdere. Maar in de jaren 60 was het nog vrij ondenkbaar dat we computers thuis zouden gebruiken. Computers waren toen enorme gevaartes die niet op of onder een bureau pasten. Mary Allen Wilkes heeft daar verandering in gebracht. Zij ontwierp de software voor de LINC. Een computer die nog steeds in geen geval lijkt op de laptop waarmee ik dit artikel getypt heb, maar wel de eerste ‘personal computer’ wordt genoemd. Omdat Wilkes deze in haar woonkamer had staan, mocht zij zich bijgevolg ook de eerst pc-eigenaar noemen.

Adele Goldberg: de inspiratiebron voor Apple

Als je niemand minder dan Steve Jobs geïnspireerd hebt, dan heb je je sporen in de IT-sector wel verdiend. Adele Goldberg ontwierp in de jaren 70 de programmeertaal Smalltalk-80, en hiermee lag zij mee aan de basis van het concept van de ‘graphical user interface’. Een nieuwe manier van interactie tussen computer en gebruikers op basis van visuele cues en widgets ter vervanging van opdrachtregels. Steve Jobs had bewondering voor het werk van Goldberg, al was de wetenschapster niet happig Jobs een demonstratie te geven van Smalltalk-80. Op bevel van haar leidinggevenden deed ze dat wel, en met gekende gevolgen. Jobs zou veel van de ideeën van Goldberg implementeren in Macintosh, het eerste desktop OS van Apple. Aan dat besturingssysteem ligt overigens een andere invloedrijke IT-vrouw mee aan de basis: Susan Kare, de kompaan van Steve Jobs die wel eens onterecht vergeten wordt. Zonder deze twee vrouwen zou Apple misschien nooit de techreus zijn geworden die het vandaag de dag is.

Elizabeth Feinler: de eerste zoekmachine

Net als Apple heeft Google de mosterd van haar succes gehaald bij een toonzettende  computerwetenschapster. Meer bepaald bij Elizabeth Feinler. Feinler stond van 1972 tot 1989 aan het hoofd van het NIC (Network Information Center), zeg maar het Google van die tijd. Het NIC ontwikkelde heel wat principes die later in het world wide web zouden worden geïntegreerd. Één daarvan was een pagina die surfers doorverwees naar bronnen of contactgegevens van personen en bedrijven. Een zoekmachine dus, zij het in zijn meest primitieve vorm (oorspronkelijk was de dienst zelfs enkel per telefoon of mail beschikbaar). Zij begon ook met het registreren van domeinnamen, en ontwikkelde enkele domeinen die vandaag de dag nog steeds veel gebruik worden. Denk maar aan .com, .net, .gov en zo verder. Met de lancering van de beroemde zoekmachine zou Google de principes van Feinler wereldwijd verspreiden.

Marissa Mayer: de motor van Google

Marissa Mayer is één van de machtigste vrouwen in het hedendaagse technologielandschap. In 1999 ging zij aan de slag bij Google. Zij was één van de eerste 20 werknemers van de toen nog piepjonge start-up, en ook de eerste vrouwelijke ingenieur van Google. Maar ze hield zich dapper staande tussen dat mannelijke geweld, en genoot als product manager van Google enorm veel aanzien. Zij lag ook aan de basis van veel Google-applicaties die we niet meer kunnen wegdenken uit ons leven: Google Search, Images, Gmail, Google Maps en veel meer. In 2012 werd ze benoemd tot CEO van dochteronderneming Yahoo. Vijf jaar later trok ze de deuren van Google definitief achter zich dicht om een eigen AI-bedrijf te starten. Fortune plaatste Mayer in 2014 op een zesde plaats in hun Most Influential Leaders-list.  Als er één vrouw is die bewijst dat je als vrouw succesvol kan zijn in het moderne IT-landschap, dan is het wel Marissa Mayer.

Uiteraard is deze lijst verre van exhaustief. Zo hebben Katherine Johnson en Annie Easly als NASA-ingenieurs enorm veel betekend voor de ruimtevaart (Easly als Afro-Amerikaanse vrouw nota bene). Filmactrice Hedy Lamarr ontwikkelde in 1942 een systeem waarmee radiogolven konden beïnvloed worden. Uit dat idee zouden Bluetooth, GPS en Wifi decennia later ontstaan. Maar we moeten niet altijd ver terug gaan in de tijd voor inspirerende voorbeelden. Als CTO van Barack Obama moderniseerde Megan Smith de IT-infrastructuur van het Witte Huis, en zonder Victoria Alonso zouden Marvel-films lang niet zo spectaculair zijn.

En zo zijn in het heden en verleden nog veel vrouwen die aantonen dat technologie geen mannenwereld hoeft te zijn. Hoed af voor al deze briljante vrouwen!