Kan de pakjeseconomie blijven groeien?

Wie vandaag online een paar oorbellen of een stapel onderbroeken bestelt, kan deze al binnen een dag ontvangen. In de korte tijdsperiode tussen verzending en aankomst gaat een pakje door verschillende handen, al dan niet mechanisch, om zo snel mogelijk op je stoep te belanden. Kopers verwachten die snelle levertijd ook. Als webshop moet je dezer dagen niet afkomen met ‘binnen een week geleverd’, want dan gaat je klant op zoek naar een snellere concurrent. Om maar te zeggen: logistiek is essentieel voor e-commerce, en een punt waarop online bedrijven elkaar sterk bekampen. Er gaan tegenwoordig echter veel kritische stemmen op over de houdbaarheid van dat systeem.

Stopwatch

Het succes van e-commerce is voor een groot deel gestoeld op een snelle levering. Wanneer je voor de keuze staat om naar een winkel te gaan of om online een bestelling te plaatsen, speelt de tijd waarin je je product krijgt een grote rol. Als een online levering niet binnen enkele dagen kan gebeuren, opteren de meeste kopers voor een fysieke winkeltocht. Veel hangt uiteraard af van wat je verkoopt. Webshops met unieke stukken kunnen het zich veroorloven om wat meer tijd te nemen, in de FMCG-sector heb je die marge niet.

Levertijden voor pakketjes staan momenteel al erg scherp. Amazon biedt in de VS de mogelijkheid aan om binnen het uur te leveren, in China doet Alibaba hetzelfde. Ook bij ons bekijkt een bedrijf als Bol.com de optie om pakjes binnen de twee uur aan de deur te krijgen. Er is bovendien geen reden om aan te nemen dat webshops die tijden niet nog scherper zullen willen stellen. De klant staat immers centraal, en die wil zijn pakketje liefst niet morgen maar vandaag al hebben. En als het kan natuurlijk zonder extra kosten geleverd.

Onzichtbare lasten

Je kan je de vraag stellen of het leveringsmodel van e-commerce houdbaar is. Er zijn niet alleen de praktische problemen die moeten worden aangepakt om snelle leveringen mogelijk te maken, of de financiële vraagtekens die je kan plaatsen bij de leveringskosten. De logistieke activiteiten van online bedrijven hebben ook op een onrechtstreekse manier een impact op onze economie in de vorm van milieuvervuiling en extra wagens op de weg.

Een recente studie aan de Universiteit van Antwerpen becijferde dat het logistieke model van e-commerce in België dagelijks een onzichtbare maatschappelijke kost van 45.000 euro met zich meebrengt, of gemiddeld 30 cent per pakje. In België wordt het gemiddeld aantal leveringen geschat op 150.000 per dag. Omdat die ook steeds sneller geleverd moeten worden, zitten bestelwagens niet altijd even vol. Tel daar ook nog eens het fenomeen van gemiste leveringen bij, waarbij koeriers meerdere keren hetzelfde pakje moeten aanbieden. Bovendien woont een significant deel van de Belgen buiten stedelijk gebied, wat de transportroute langer maakt en dus de indirecte lasten verzwaard.

Oplossingen

E-commerce terugdraaien is geen optie, het is het transportmodel dat tegen de lamp moet worden gehouden. Logistieke bedrijven experimenteren al met alternatieve leveringsopties. Denk bijvoorbeeld aan leveringen per fiets en andere milieuvriendelijke vervoersmiddelen. De Belgische start-up Parcify voerde bijvoorbeeld eind vorig jaar een proefproject met levering via kajak en paddle board in Amsterdam.

Ook het fenomeen van crowdshipping probeert de negatieve gevolgen van vervoer te adresseren, al blijkt het in de praktijk niet zo duurzaam als gedacht. Een andere piste om te volgen is de verdeling van pakketten. Het werken met een centraal afhaalpunt, zoals in de vorm van pakjesautomaten, kan het aantal kilometers op de weg ook terugdringen.

Perspectief

Je kan de opkomst van e-commerce ook uit positieve hoek bekijken. De dingen die we online bestellen en laten leveren gaan we niet zelf ophalen met de wagen. Aangezien een koerier meerdere pakketten verdeeld, krijg je zo een carpool-effect dat het aantal wagens op de weg kan doen dalen. Technologieën in opkomst zoals zelfrijdende wagens en drones kunnen ook hun steentje toe bijdragen aan een verminderde logistieke voetafdruk voor webshops.

Uiteindelijk is het de klant die beslist. Als die een levering binnen het uur wil en een webshop heeft de mogelijkheden om op korte termijn een koerier uit te sturen, dan kan je ervan uitgaan dat die bestelwagen over het asfalt van de Belgische wegen zal tuffen, duurzaamheid of niet.