Het internet als basisbehoefte

Als het internet plots uitvalt, dan is de kans groot dat er bij jou op kantoor of thuis enige vorm van chaos ontstaat. Beide situaties zijn in mijn persoonlijke leven al meermaals voorgevallen. Als het internet op de redactie het laat afweten, wordt het voor ons onmogelijk om content online te plaatsen en informatie te verzamelen om die content te schrijven in de eerste plaats. Bijna alle bedrijven zijn vandaag de dag sterk afhankelijk van een internetverbinding, daar kan je niet omheen. Zelfs al werk je met lokale bestanden en programma’s, je mails beantwoorden zonder internetverbinding is nog steeds onmogelijk. Als je bestanden, zoals de mijne, in de cloud staan, kom je ook in de problemen, aangezien die cloud net zo onbereikbaar wordt als de wolken in de lucht.

Liever een dag zonder stromend (drink)water?

Een paar jaar terug kon je mij misschien nog horen zeggen dat ik met gemak een dag of twee zonder internet zou kunnen. Intussen maken YouTube-filmpjes en Netflix-series deel uit van mijn dagelijkse routine, hangt er een Chromecast aan mijn televisie en zet ik mijn lampen aan door een commando te geven aan mijn Google Home Mini. Dit wil zeggen dat een deel van mijn appartement in hoge mate afhankelijk is van een werkende internetverbinding. Zelfs televisiekijken met mijn Proximus-decoder gaat niet zonder internet. Zonder internet verdwijnt er plots een groot deel van mijn ontspanningsmogelijkheden, al is dat niet het einde van de wereld.

Maar weeg eens voor jezelf af wat je liever zou willen: een dag zonder internet of een dag zonder stromend water? Ga er hierbij ook even van uit dat je net op die dag een volle vaatwasmachine hebt, een stapel vuile was en van plan was om een douche te nemen. Wat zou jij kiezen? Ik zou oprecht graag zeggen dat ik hierbij voor de basisbehoefte van het stromend water kies, maar de internetgek neemt het hier over en laat het stromend water wel een dag links liggen. Op langere termijn zou de keuze voor het water wel vanzelfsprekend zijn, aangezien dat noodzakelijk is om te overleven, maar op korte termijn gaat dat verhaal niet op, althans niet voor mij.

Van verslaving naar noodzaak

Het internet vindt bovendien zijn weg steeds sneller naar onze levens. Ik behoor zelf tot de zogenaamde millenials, maar kan me nog duidelijk een periode herinneren waarin ik niet in aanraking ben gekomen met het internet. Mijn ouders introduceerden me wel vroeg aan computerspelletjes, maar die stonden nog op cd-roms. Het internet was nog onbekend terrein op dat punt. Intussen worden baby’s bijna geboren met een tablet in de hand en kunnen ze er vaak ook sneller mee aan de slag dan hun oma’s en opa’s. Aan de ene kant is dit goed, omdat technologie nu eenmaal blijft evolueren en je dus ook sneller achterop kunt raken. Aan de andere kant wordt het internet – want al die spelletjes op de tablet staan wel op een of andere manier in verbinding met het internet – vanaf het begin in hun levens gegooid. Ze gaan dus nooit anders geweten hebben.

We zijn niet verslaafd, we hebben het alleen nodig.

Een paar jaar terug spraken we nog over een verslaving aan het internet en werd dat snel als problematisch gezien. Intussen zijn we meer en meer afhankelijk geworden van het internet en komen we er bijna elke minuut van de dag mee aanraking, waardoor die verslaving plots op de achtergrond is verdwenen. Het internet heeft zich zodanig in onze levens gewurmd dat we lijken te vergeten waar we van komen. En dan heb ik het niet eens over onze voorouders van honderden jaren geleden. Als je terugkijkt naar hoe alles 20 jaar geleden verliep, merk je al snel het verschil op. We zijn meer dan ooit verbonden met alles en iedereen om ons heen. Of dat een positief of negatief iets is, laat ik in het midden.

In quarantaine?

Kinderen tijdens de eerste levensjaren in een soort van internetquarantaine stoppen, klinkt misschien heel drastisch en overdreven, maar is het dat echt wel? Goed, de woordkeuze is niet ideaal, maar tijdens de eerste jaren van hun opvoeding kinderen zo weinig mogelijk in aanraking laten komen met het internet is zo slecht nog niet. Deels ligt die verantwoordelijkheid bij het onderwijs, maar zeker ook bij de ouders zelf. Ik merkte zelf pas hoe groot de impact van internet op mijn leven was geworden toen ik even zonder internet zat. Het duurde even voor ik wist wat ik met mezelf moest aanvangen in afwachting van een oplossing. Die oplossing moest ik (ironisch genoeg) dan ook op het internet vinden, aangezien ik nergens een telefoonnummer van mijn telecomprovider heb ophangen. Gelukkig is er in dat geval nog even het mobiele internet, maar zonder enige vorm van internet, had er niets anders opgezeten dan naar een fysieke winkel gaan. Als heel dit gebeuren zich dan afspeelt op zondag, zijn die fysieke winkels dicht en zit je al helemaal in de nesten.

Ikzelf hoor nog bij de laatste generatie die zich een tijd zonder internet kan herinneren, maar de huidige generatie kinderen heeft die tijd niet meegemaakt. Daarom zou het misschien nog niet zo slecht zijn om ook hen bij wijze van spreken te leren hoe het is om zonder internet te leven, al is het maar om aan te tonen dat er ook nog andere manieren van entertainment zijn.

Ook op vakantie lijken we niet zonder dat verdomde internet te kunnen. Al is het maar om ’s avonds even te checken wat onze vrienden aan het doen zijn of om zelf een statusupdate van die vakantie te posten. De internetverbinding tijdelijk doorknippen lijkt voor sommigen ook steeds moeilijker te worden, maar die moeilijkheid is iets waar we als samenleving verantwoordelijk voor zijn.

Onrust en vanzelfsprekendheid

Jijzelf hebt er misschien geen problemen mee om even een week of twee op vakantie te gaan en niets van jezelf te laten horen, maar hoe zit het met de mensen om je heen? Als je de gewoonte hebt gecreëerd om geregeld op sociale media een teken van leven te vertonen – dit kan een simpele tweet zijn of zelfs een vind-ik-leuk op Facebook – en dan plots net iets te lang verdwijnt, dan beginnen mensen zich zorgen te maken. Als dat ene bericht te lang op ongelezen staat, dan is het einde van de wereld plots heel dichtbij. Dan heerst er een kleine onrust want niemand kan je bereiken en je laat niets van je weten. Bellen en sms’en blijft nog steeds een mogelijkheid, maar als je hier ook niet op reageert, dan is de chaos compleet. De conclusie blijft hetzelfde, hoe actiever je bent en hoe vaker je interactie hebt met anderen, hoe moeilijker het wordt om onaangekondigd even weg te gaan. Eens je in aanraking komt met het internet en die verbinding aangaat, wordt het moeilijk om die verbinding te verbreken.

Als laatste wil ik het nog even hebben over de vanzelfsprekendheid van het internet. Bovenstaande situatie mag dan alleen gaan over sociale media, maar hangt wel samen met het feit dat het internet als iets vanzelfsprekend wordt gezien. Iets dat er is, dat er altijd zal zijn en dat iedereen tot zijn beschikking heeft. Als je vroeger een huis ging huren of kopen, moest je ervoor zorgen dat er stromend water, elektriciteit en centrale verwarming was. Intussen is dit stromend water, elektriciteit, centrale verwarming én internet geworden.

De toekomst van het internet

Over de jaren heen heeft het internet gezorgd voor zowel goede dingen en slechte dingen, maar een ding is zeker. Een aanzienlijk deel van de wereldbevolking kan intussen niet meer zonder en een iets kleiner deel kan zich zelfs geen wereld zonder internet meer inbeelden. Het internet benoemen als basisbehoefte gaat nog steeds enkele bruggen te ver voor mij. Er zijn immers mensen die met gemak overleven zonder internet en niet het gevoel hebben dat ze iets missen. Misschien staan zij zelfs gelukkiger in het leven dan wij. Vergeet tot slot niet waar we van komen. Miljarden jaren hebben we overleefd zonder dat internet en amper dertig jaar kunnen velen al niet meer zonder. De mensen die het hebben over een basisbehoefte, denken best nog een keer na, aangezien ik het eerder zie als een genormaliseerde verslaving.