Opgelicht op internet: online schurken lokken je in de val

Steeds vaker gebruiken oplichters online tools om je in de val te lokken. Nepadvertenties met foto’s en uitspraken van bekende personen zijn een groeiend probleem. Wie zijn ze en wat verdienen ze eraan?

In de zomer van 2019 kwamen we ze overal tegen. Op bekende websites, Facebook, Instagram en zelfs nieuwswebsites. Nepreclame waarin bekende Belgen zoals Philippe Geubels, Bart de Wever en Marc Coucke verschijnen met straffe uitspraken die te mooi klinken om waar te zijn. Toch blijken de nepadvertenties een succes te zijn en verdienen online oplichters tonnen geld.

De cijfers

De FOD Economie ontving in de eerste helft van 2019 zo’n 1.657 meldingen over oplichting via nepadvertenties met digitale munten zoals Bitcoin, een stijging van 46 procent ten opzichte van 2018 en dat cijfer blijft stijgen. Een serieuze boterham dus met een gemiddelde van 235 meldingen per maand. Volgens de Belgische Financiële toezichthouder (FSMA) maakten in 2018 334 gedupeerden melding van fraude. Opgeteld zouden deze mensen 4,5 miljoen euro verloren zijn. Dat komt neer op zo’n 13.500 euro gemiddeld. Volgens de FSMA zou dat bedrag maar een topje van de ijsberg zijn en kan het om honderden miljoenen euro’s per jaar gaan in de praktijk.

De FSMA heeft o.a. XTB-markets.com al geblokkeerd om verdere oplichting te vermijden.

Wat zijn die nepadvertenties?

Het concept is redelijk eenvoudig. Je bent rustig aan het scrollen op Facebook en je ziet een gesponsord artikel verschijnen waarin gedetailleerd wordt uitgelegd hoe bijvoorbeeld Bart de Wever een interessante investering deed en daarmee een heleboel geld mee verdiende. Omdat je het gezicht herkent en je natuurlijk altijd een extra centje kan gebruiken klik je erop. Maar niets is minder waar.

De gesponsorde berichten gaan vaak over cryptomunten zoals Bitcoin. De bedrijven prijzen in de advertenties hun diensten aan en creëren de perceptie alsof je op zeer korte tijd, gemakkelijk heel veel geld kan verdienen met cryptomunten. Om die berichten geloofwaardiger te maken gebruiken de oplichters afbeeldingen van bekende Vlamingen waardoor je gemakkelijker in de val kan trappen. Maar het blijft niet enkel bij cryptomunten. Ook vrouwelijke bekende Vlamingen worden in de kijker gezet. BV’s als Ann Lemmens en Evi Hanssens worden misbruikt om schoonheidsproducten of vermageringspillen aan te prijzen.

Wat gebeurt er als je erop klikt?

Klik vooral niet op de advertenties. Wie dan toch op zo’n bericht of advertentie klikt, komt op een andere website terecht. Op die website staat dan een uitgebreider artikel waarin toelichting wordt gegeven bij de manier waarop je geld kan verdienen. Vaak gebruiken de fraudeurs het bekende gezicht dan nog eens en lijkt het alsof Bart de Wever zelf het artikel geschreven heeft. Maar vaak kan je in dit artikel al spotten hoe fake de aanbiedingen zijn. De artikels staan namelijk bomvol taalfouten. Toch blijkt dat dit soort artikels heel wat mensen in de val doet lokken. Nadat je het artikel al dan niet hebt gelezen, wordt er via een knop gevraagd om naar een volgende website te gaan. Je komt dan terecht bij een privéfirma die je dan vraagt om geld te investeren. Het bedrijf doet je geloven dat je al je geïnvesteerde geld terug kan verdienen maar dat is uiteraard niet waar. Veel slachtoffers meldden dat het bedrijf dan contact met je opneemt en je vraagt om nog meer geld te investeren.

Zoals eerder vermeld gaat het soms ook over schoonheidsproducten voor vrouwen. In dat geval biedt het bedrijf je zeer interessante producten aan voor een lage prijs. Uiteindelijk zullen de producten nooit tot bij jou komen, al heb je er wel voor betaald. Daarbovenop blijkt uit verschillende meldingen dat je je onbewust ook nog eens hebt ingeschreven in een soort abonnement. Zonder het te beseffen ga je dus maandelijks betalen voor iets dat helemaal niet bestaat.

Wie zit hier achter?

Natuurlijk zijn de bekende Vlamingen die in de advertenties worden aangehaald hier niet van op de hoogte. Philippe Geubels vertelde in augustus aan VRT dat hij helemaal niets te maken heeft met deze frauduleuze praktijken. Die uitspraak geldt trouwens voor alle andere BV’s.

De mensen achter deze advertenties zijn onmogelijk terug te vinden. Het gaat om een wereldwijd netwerk van valstrikken en oplichters. De valse advertenties verschijnen dus niet alleen in ons land, maar over de hele wereld. We hoeven je dus niet te vertellen hoeveel geld deze bedrijven ophalen met dit soort praktijken. Al die kleine bedrijfjes werken nauw samen. Samen zorgen ze ervoor dat ze niet terug te vinden zijn en dat de politie machteloos is. De échte oplichters huren marketingbedrijven in, die op hun beurt via de advertenties mensen naar hun sites lokken. Die marketingbedrijven werken als tussenpersoon en krijgen geld bij elke nieuwe klant die zich aanmeldt bij het valse bedrijf.

Op het eerste zicht lijkt de oplossing simpel. Facebook haalt de advertenties offline en de klus is geklaard. Maar zo simpel is dat niet. Oplichters kennen het systeem van Facebook vanbinnen en vanbuiten en kunnen zo heel snel inspelen op de veranderingen die het platform doorvoert. Er blijkt op het sociale mediaplatform een hele handel te zijn in profielen en pagina’s. Het systeem van Facebook is zo gemaakt dat die profielen en pagina’s kunnen geblokkeerd worden als de advertenties gerapporteerd worden. Echter kopen de oplichters dan gewoon weer nieuwe pagina’s en profielen aan van waaruit ze dan advertenties kunnen uitsturen. Een gebruiker meldt de advertentie dan als fake of frauduleus en Facebook haalt ze offline. Maar geen probleem; de oplichter koopt gewoon weer een nieuw profiel en nog geen uur later staat de advertentie weer online.

Volgens een woordvoerder bij Facebook gebruiken de oplichters in hun advertenties ook een aantal technieken om de veiligheidssystemen te omzeilen. Een ‘i’ wordt vervangen door een ‘1’ of in de naam van een BV wordt een onopvallende letter weggehaald. De oplichters zouden ook woorden als bitcoin of crypto in het begin nog achterwege laten omdat het anders zou opvallen in het systeem.

Wat kan je doen?

Eerst en vooral is het belangrijk om mee te geven dat de oplichters in staat zijn om heel snel hun werkwijze aan te passen. Bedrijven als Facebook en Google proberen zo snel mogelijk de valse advertenties uit hun netwerk te halen, maar iedere keer opnieuw vinden de fraudeurs weer nieuwe manieren. Ondertussen is de aanpak weer gewijzigd. Nepadvertenties verschijnen de laatste tijd niet meer met bekende personen. Fraudeurs gebruiken valse onderzoeksprojecten en resultaten om zogenaamde wondermiddeltjes aan te prijzen. Pillen om te vermageren zijn een mooi voorbeeld. Het is dus opletten geblazen, hierbij een aantal tips van FOD Economie:

1. Lees de kleine lettertjes bij advertenties die je vreemd lijken. Bekijk de algemene voorwaarden en lees contracten die je moet ondertekenen altijd zorgvuldig.
2. Ga nooit in op gratis aanbiedingen die gekoppeld worden aan kosten die je op voorhand moet betalen.
3. Weet met wie je te doen hebt: controleer steeds de identiteit van de aanbieder en ga kritisch om met de informatie die je terugvindt op het internet. Vind je geen duidelijke, betrouwbare gegevens? Ga dan niet in op het aanbod.
4. Deel nooit persoonlijke gegevens: oplichters vragen vaak om een kopie van je identiteitskaart, een foto, bewijs van je domicilie of het nummer van je bankkaart of kredietkaart. Soms beweren ze dat dit wettelijk verplicht is. Ga hier in ieder geval niet op in.
5. Informeer grondig naar het voorgestelde product, de kosten, de risico’s en de rendementen. Als je niet helemaal begrijpt wat het aanbod precies inhoudt kan je de belegging beter links laten liggen. En vooral: laat je niet onder druk zetten door de bedrijven. Want ja, ze zullen er alles aan doen eens ze contact hebben met je.
6. Last but not least: wees op je hoede. Iets dat te mooi is om waar te zijn is dat vaak ook.

Wil je meer weten over online fraude en hoe ermee om te gaan? Surf dan naar www.temooiomwaartezijn.be.