Het geheime recept van het Waalse e-government

Het gaat goed met het e-government in Wallonië. Dat bleek nog bij de recente E-gov Awards 2006 waar Waalse steden of ministeries met maar liefst zeven van de twaalf prijzen gingen lopen. ‘Geen toeval’, zegt Béatrice van Bastelaer, die sinds iets meer dan een jaar aan het hoofd staat van het e-gov-centrum EASI-WAL van het Waalse Gewest. Het geheim schuilt in een totaalaanpak.

EASI-WAL is het resultaat van de versmelting in 2005 van Wall-On-Line en het Commissariat Wallon E-Administration et Simplification tot Easi-Wal. Sinds september 2005 heeft Béatrice van Bastelaer, economiste van opleiding maar met een ruime onderzoekservaring in IT-usability, er de dagelijkse leiding in handen.

IT Professional: Hoe evalueert u het voorbije jaar aan het hoofd van EASI-WAL?
Béatrice van Bastelaer: We zitten op kruissnelheid. Ruim een jaar geleden was het werk voor sommigen van onze ploeg nog vrij nieuw. Maar inmiddels heeft iedereen zijn weg gevonden. We richten ons trouwens niet enkel op e-government, maar op de volledige keten van de administratieve vereenvoudiging. Dat houdt zowel de regelgeving en de procedures in, als de formulieren. Daarna komen de e-gov-applicaties aan bod. Sinds mei zijn we ook afgestapt van een enkele, jaarlijkse evaluatie. Die gebeurt voortaan om de vier maanden.

Wat staat er bij de volgende evaluatieronde op de agenda?
We ronden op dit moment een module af waardoor burgers formulieren elektronisch kunnen ondertekenen. Het decreet, dat de elektronische handtekening rechtsgeldig maakt, vertrok inmiddels naar het Waals parlement, dat het wellicht begin 2007 goedkeurt. Vandaag kunnen we formulieren natuurlijk wel al online invullen, maar het verzenden gebeurt nog altijd via de klassieke post. Er komt, in navolging van de federale overheid, ook een Kafka test die de administratieve lasten ten gevolge van nieuwe beleidsmaatregelen evalueert. Ook op vlak van overheidsopdrachten zijn er verschillende voorstellen om de procedure te vereenvoudigen. Zo werd er onlangs een aanbesteding geplaatst voor de ontwikkeling van een e-procurementportaal.

Vandaag kunnen bedrijven de overheidsopdrachten en de lastenboeken wel raadplegen, maar het is onze bedoeling om uiteindelijk een soort van e-dossier te creeren. De ontwikkeling van dit Waals portaal kan heel snel gebeuren, omdat de functionele analyse en alle specificaties – dankzij ons prototype – al werden beschreven.

Gaat Wallonië de componenten uit het public e-procurement van de federale overheid dan niet overnemen, ondanks de recente interministeriële resolutie die daartoe aanspoorde?
Toch wel, zaken als eAuctions (het houden van elektronische veilingen, nvdr.) zullen we zelf nooit ontwikkelen. Maar op het vlak van eTendering (het elektronisch afhandelen van de indiening en de opening van offertes, nvdr.) stonden we al veel verder. Bovendien nodigde de federale overheid ons vrij laat uit om samen te werken, toen we zelf al voor bepaalde procedures hadden gekozen en het eigenlijk te moeilijk was om de klok nog terug te draaien.

Begin dit jaar zei u nog dat er in het Waals Gewest te vaak naast elkaar wordt gewerkt. Vaak weet een dienst niet dat de collega’s van hiernaast een gelijkaardige oplossing aan het ontwikkelen zijn…
Dat is ondertussen ietsje verbeterd. Uiteraard is het voor een stuk een kwestie van communicatie. Naar aanleiding van die module voor de elektronische handtekening, bijvoorbeeld, is het nu cruciaal dat we duidelijk aan iedereen binnen de Waalse overheid meegeven dat dit de methode is die we voortaan hanteren. Niet alleen de IT’ers, maar ook het topmanagement moet daarvan op de hoogte zijn, zodat er niet nodeloos nieuwe overheidsopdrachten worden gelanceerd.

Daarom hebben we onlangs vier gidsen uitgebracht die we naar alle topmensen sturen. Die gaan elk over een van onze vier pijlers: formulieren, processen, regelgeving en diensten. Daarbij geven we duidelijk aan wat EASI-WAL wel en niet doet en wat we als methode voorstellen. Te zelfder tijd organiseren we daarover ook werkateliers voor ambtenaren.

Begin vorig jaar zei Vlaams minister Geert Bourgeois, die verantwoordelijk is voor e-government, dat Wallonië anderhalf jaar voorloopt op het Vlaamse e-government. Hoe liggen de verhoudingen vandaag?
Ik heb niet de pretentie om te zeggen dat we de eerste van de klas zijn, maar we doen het in vergelijking met de federale, Vlaamse en Brusselse overheid zeker niet slecht. Doordat we vandaag de enigen zijn die zich zowel op de wetgeving, processen, diensten en e-government richten hebben we ons eigen merk gecreëerd. We omvatten de hele keten. Dat is enorm handig: zo analyseren we bijvoorbeeld meteen de wetgeving zodat die aangepast is aan alle e-gov-vereisten. Bovendien blijven we IT als een hulpmiddel zien: de techniek is er louter om het leven van de gebruikers te vereenvoudigen.

We liggen nu op sommige vlakken zeker nog voorop. Het is zeker niet voldoende als bewijs, maar het feit dat Wallonië op de voorbije E-gov Awards met meer dan de helft van de prijzen ging lopen, is wel een teken aan de wand. (Op gewestelijk niveau wist de Vlaamse overheid geen enkele award te winnen, nvdr.) Het bewijst wel dat we er met ons twintigkoppig team en ons actieplan mee in geslaagd zijn om in onze regio een nieuwe dynamiek te creëren. Om opnieuw e-procurement als voorbeeld te nemen: we zijn er met ons systeem in geslaagd om voor één enkel ministerie 250.000 euro te besparen. Louter door de overheidsopdrachten via een xml-gebaseerde oplossing automatisch naar het Bulletin der Aanbestedingen te sturen. De Jepp-dienst van de federale overheid doet dat nog niet en de Vlaamse overheid staat op het vlak van e-procurement nog nergens.

Hoe verklaart u anderzijds de schijnbare paradox dat ondanks een bloeiend e-government de Waalse IT-markt relatief beperkt is?
Dit is gedeeltelijk te verklaren doordat de markt van de openbare aanbestedingen in Wallonië zeer gesloten is. Je ziet er bijna altijd dezelfde bedrijven passeren. Op lokaal niveau zijn er enkele zeer grote intercommunales die zo goed als alle steden en gemeenten bedienen. Daarnaast hebben het Waals ministerie van transport en het ministerie van het Waals Gewest een exclusiviteitscontract met twee IT-bedrijven. Het gaat om een outsourcingscontracten met enerzijds G.I.E.I. voor de back office en anderzijds WIN SA voor de front office. Dat laatste contract loopt nog tot 2012 of 2013, terwijl het andere in principe zelfs geen einddatum kent. Daardoor is er weinig ruimte voor innoverende Waalse IT-bedrijven.