De strategie van de samoerai
Miyamoto Musashi (1584-1645) was een van de grootste samoerai van zijn tijd. Van zijn dertiende tot zijn twintigste heeft hij meer dan zestig tegenstanders bestreden en elk van hen verslagen, met soms niet meer dan een stuk hout als wapen. Musashi heeft het einde van zijn leven in een grot gespendeerd en daar schreef hij zijn gedachten neer in het beroemde werk ‘De vijf wielen’. Hij noemde dat werk ‘de gids voor wie strategie wil begrijpen’.
Zodra je de weg van de strategie hebt gevonden, schrijft hij, is er niets meer dat je niet begrijpt. Hij stelt dat een goede strateeg zijn strategie, stijl en techniek aanpast aan het gevecht waarin hij verwikkeld zit. (//en.wikipedia.org/wiki/Miyamoto_Musashi).
De lessen van Musashi kan je terugbrengen tot negen principes, waarvan de vijf belangrijkste als volgt kunnen worden samengevat: van alles de voordelen en de nadelen kunnen onderscheiden; beter worden door te oefenen; wat men niet kan zien, moet met dan maar instinctief kennen; aandacht besteden aan het kleinste detail; niets nutteloos doen. Deze principes kunnen een handige leidraad zijn in ons dagelijks gevecht om efficiënt en doeltreffend te zijn, en eigenlijk alle deugden van een geslaagd economisch en professioneel leven te bereiken. In de ingewikkelde informaticawereld van vandaag, laat een goede strategie toe om heel wat nodeloze investeringen en inspanningen te vermijden.
Een goede strategie is dan ook veel meer dan een eenvoudige opsomming van projecten die verwezenlijkt moeten worden. Het is een kunst die de technologie, de behoeften, de mogelijkheden, de kosten, de relaties en risico’s verenigt. Een echte IT-strategie komt er wanneer men zorgvuldig de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden afweegt, zoals de samoerai het ons leerde.
In zijn boek ‘The Embattled Fortress’ beschreef auteur Joseph E. Izzo in 1986 al strategieën om IT-departementen te helpen met het verhogen van de productiviteit van de organisatie. Hij zet hen aan om de creativiteit en innovatie te bevorderen, en om de informatie te voorzien die de ondernemingen echt nodig hebben. Izzo, die ook al verwees naar Musashi, zegt dat vijand, niet de technologie, noch de gebruiker of IT-leverancier is. De vijand is volgens hem de status quo, met name het feit dat men oplossingen van gisteren gebruikt om een antwoord te vinden op problemen van morgen.
Dat herinnert mij aan projecten waar men kant en klare ‘sleutel op de deur’ tools wilde kopen, in de hoop om, als bij wonder, hun slechte geanalyseerde problemen op te lossen. ‘Laten we een ERP plaatsen. Dat zal ons verplichten om onze behoeften en data te structureren’, dat hoorde ik uit de mond van een IT-directeur die al vier jaar met zijn project worstelt. Zijn data zijn nu nog altijd niet gehomogeniseerd en de gebruikers verliezen er massa’s tijd mee.
De theorieën van Joseph Izzo, die een twintigtal jaren geleden werden gepubliceerd, en de filosofie van onze oude samoerai van drie eeuwen geleden, leren ons hoe moeilijk het is om een vat te krijgen op ‘de strategie’. Wat zeker is, is dat een vleugje innovatie en creativiteit de zaken kan vergemakkelijken.
Georges Ataya is hoogleraar aan de Solvay Business School, managing partner van ICT Control SA-NV en vice president international van het IT Governance Institute.
