Naar een unieke (ICT)-bachelor

Over de voorbije zes maanden brachten 107 lokale ondernemers, op 45 plaatsen, de boodschap: ‘Er is een mooie toekomst, maar zij is ANDERS’. Ook nam ik deel aan zes visitatiecommissies ‘professionele bachelor’. Beide initiatieven lieten mij toe in te zien hoe belangrijk die studierichting wel is. De ultieme bedoeling van de 45 avonden: de competenties beschrijven die nodig zijn om in een versneld gemondialiseerde maatschappij onze welvaart te bestendigen. De toon werd al tijdens de lanceringssessie gezet. Vlaams minister van economie Fientje Moerman hield een warm pleidooi: ‘Wij hebben nood aan meer ingenieurs, wetenschappers en informatici, in plaats van een overaanbod aan criminologen, sociologen en filosofen.’

Nadien was het de beurt aan twee ondernemers: zij nuanceerden één en ander. Panellid nummer 1: ‘Natuurlijk kunnen wij als ICT-bedrijf altijd meer ingenieurs en informatici gebruiken. Nog een groter gebrek hebben wij aan mensen die een normale technische kennis combineren met de bereidheid én de vaardigheid om teams van ingenieurs en informatici in India, China en de VS te mobiliseren’.

Panellid nummer 2, directeur van een milieutechnologiebedrijf: ‘België ligt niet meer in het centrum van de wereld. Enkel dankzij onze vestigingen in Zuid-Amerika, Japan, Zuidoost-Azië zijn wij in staat ook nog jobs in België te vrijwaren.’

En hij ging verder: ‘Van één van onze afdelingsdirecteuren weet ik dat hij een graduaat mechanica is, van een andere denk ik dat hij burgerlijk ingenieur is, van een derde denk ik dat hij net als ik een economist is. Na enige tijd maakt het diploma geen verschil meer uit. Wat telt is betrokkenheid, de bereidheid om zichzelf permanent bij te scholen, teamwerking, willen reizen, intercultureel sociaal vaardig zijn. Wij hebben écht nood aan ‘meer’ Belgische wereldburgers: zij creëren jobs voor lager gekwalificeerden. Teveel getalenteerde Belgen blijven hangen rond hun ‘kerktoren”.

En dan de ervaring als lid van de visitatiecommissie professionele bachelors: de cursussen zoeken horizontaal met elkaar afstemming. Er wordt ingespeeld op de actualiteit en tijdens de vaklessen worden eigentijdse vaardigheden en attitudes ingeoefend. Dus geen aansporing tot het behalen van de grootste onderscheiding – individueel – maar leren hoe het team moet slagen en tegelijkertijd bereiken dat iedereen individueel ook een flinke dosis vakkennis verwerft. Enkelen onder de commissieleden waren geneigd naar de pers te stappen om iedereen aan te raden eerst een professionele bachelor te verwerven. Zeker wanneer ook meer attractieve schakelprogramma’s naar een academische master het licht zien. Iedereen die slaagt in het secundair onderwijs bezit ook de intellectuele capaciteit en werkkracht om een professionele bachelor af te ronden. Dan maken wij eindelijk komaf met het frustrerende watervalsysteem.

Meer mensen zullen een eerste hoger diploma behalen, mét professionele finaliteit. Deze meer mature mensen zijn ook beter in staat om te beslissen in welke richting zij eventueel écht academisch willen verdergaan. Samengevat: de voordelen van zo’n ‘unieke’ bachelor zijn: minder frustraties, een lagere kost voor de maatschappij, een vroegere intrede in het arbeidsproces en een grotere poel van écht gemotiveerde potentiële academische masters. Zo wordt ook tegemoetgekomen aan de terechte verwachtingen van minister Fientje Moerman: wij hebben inderdaad niet enkel nood aan normale vakbekwame ‘wereldburgers’ maar ook aan grensverleggende mathematici en wetenschappers.

Karel Uyttendaele was in een vroeger leven directeur bij Agoria en bij HP en kabinetschef van de Staatssecretaris voor Informatisering van de Staat.