Paradoxen van de mondialisering I
Ondernemingen, en ICT-bedrijven in het bijzonder, zien maatschappelijke veranderingen het eerst. Iedereen kan leren uit hun ervaringen. Dat is een belangrijke stelling van het boekje ‘De toekomst is mooi maar anders. Waarom wereldburgers winnen’ (publicatie eind maart). In een vroegere column werd de ICT-sector al aangespoord om zich meer breed maatschappelijk te profi leren. De sector zit in een vooruitgeschoven positie, lag aan de basis van de informatiemaatschappij en was ook het eerste slachtoffer van de productiviteitsgroei die mogelijk werd gemaakt door de invoering van ICT.
In het geciteerde boekje vind je een compilatie van de visies en opinies van 118 Belgische ondernemers, over de kansen die de mondialisering te bieden heeft. Hun visies durven wel eens tegen heilige huisjes schoppen maar onderschrijven meer en meer de ervaringen die al werden opgedaan in de ICT-sector.
Zo is er de algemeen aanvaarde ‘waarheid’: ‘België, één van de top-exportlanden ter wereld’. Wij voelen ons daar zeer goed bij en hebben de neiging op onze lauweren te gaan rusten. Dat is fijn, voor zover de multinationals uit de automobielen chemiesectoren (incl. Caterpillar) in België blijven en zij niet verhuizen naar de nieuwe groei-economieën. Het boekje houdt dan ook een indringend pleidooi voor meer endogeen Belgische doorgroeiers op de wereldmarkten. ‘Een nood aan meer Belgische ondernemers die de touwtjes in handen houden van wereldwijde netwerken’, heet het.
Idem dito voor het comparatief voordeel van onze – vermeende – centrale ligging. Zowel in het zuiden als in het noorden van het land laten bewindvoerders uitschijnen dat onze centrale ligging in West-Europa en onze logistieke faciliteiten in sterke mate onze toekomstige welvaart kunnen verbeteren of bestendigen. Het boekje heeft het daarentegen over ‘de vloek’ van onze centrale ligging. ‘Wij hebben het in het verleden te gemakkelijk gehad. Midden een West-Europese markt met 300 miljoen inwoners waren wij – met de nadruk op ‘waren’ – een gegeerde locatie voor multinationals en internationale instellingen.
Het centrum van de wereld heeft zich echter definitief oostwaarts verplaatst en wij hebben nooit geleerd zelf echt wereldwijd te ondernemen. België telt twintig procent meer inwoners dan het vrij excentrisch gelegen Zweden. Toch kan dat land uitpakken met wereldmerken als Ikea, Ericsson, H&M, Mönlycke, Tetra Pak, SKF, Volvo, Saab, Scania, Electrolux, Alfa Laval, ABB, Atlas Copco, Sandvik, Husqvarna, Stena Line, AstraZeneca enzovoort. Wie van oudsher uit pure noodzaak wereldwijd móest gaan, was er dan ook als eerste bij om de vruchten te plukken van de opening van de wereldeconomie.
Nog zo een nobele doelstelling van onze politici: ‘Wij moeten meer internationale ondernemingen naar België krijgen’. Allemaal boter aan de gang, zegt het boekje. ‘Megamultinationals trekken allemaal naar het snel ontluikende Oosten, zij komen niet meer naar West-Europa, dus ook niet meer naar België. Fiscale stimuli helpen niet.’ Anderzijds stellen sommige ondernemers: ‘De concurrentie uit China is een godsgeschenk.’ Zij zien in de bikkelharde concurrentie met China zowel een aansporing tot meer eigen creativiteit als een belangrijke toekomstige markt voor onze unieke, duurdere producten!
Vervolg over veertien dagen, met opgemerkte stellingen over de waarde van diploma’s, over starters (nooit zo gemakkelijk), humanisten en technologie, wetenschap en technologie met zachte accenten, Afrikaans ondernemerschap, subsidies, patenten, nieuwe visies van vakbonden enzovoort.
Karel Uyttendaele(karel.uyttendaele@pandora.be) was in een vroeger leven directeur bij Agoria en bij HP en kabinetschef van de Staatssecretaris voor Informatisering van de Staat.
