“Concurrentie van Openbron doet bedrijven zelf vrije software maken”

Sun heeft recent haar karakter van ‘gesloten’ bedrijf opgegeven en is met een heel aantal openbronprojecten gestart. Sun verklaarde dat het Java en Solaris, op softwaregebied de twee vlaggenschepen van Sun, openbron zou maken.

Eind februari stuurde Sun haar openbrontopman Simon Phipps naar Fosdem in Brussel om de verzamelde openbronontwikkelaars te overtuigen dat Sun het goed voorheeft met openbron. IT Professional stelde hem daar enkele vragen over de recente openbroninitiatieven van Sun.

IT Professional: Sun is nu corporate patron van de Free Software Foundation. Wat is daar de betekenis van?
Simon Phipps: Het is een symbolische overeenkomst. We hadden al enige tijd een goede relatie met de FSF. We werkten samen uit hoe de GPL voor Java gebruikt kon worden, bijvoorbeeld. Twee collega’s en ik zitten in het comité voor de GPLv3. We werkten de afgelopen 18 maanden al veel met de FSF samen en we vonden dat het tijd was om deze relatie te veruitwendigen. Zo is het zichtbaarder voor iedereen.

Jullie CEO, Jonathan Schwartz, heeft al zijn liefde betuigd voor GPLv3. Wat heeft Sun met die licentie?
Ik denk dat de derde versie van de GPL softwarepatenten redelijk slim aanpakt. De licentie beschermt bijvoorbeeld leden van de openbrongemeenschap tegen andere leden. Dat is immers één van de publieke geheimen van de huidige licentie: je bent het meest kwetsbaar voor de mensen waarmee je samenwerkt. GPLv3 creëert veiligheid en zekerheid tussen mensen die in de openbronwereld coöpereren. Daarbij heeft GPLv2 maar een kleine passage over softwarepatenten. De licentie is immers geschreven voordat softwarepatenten een realiteit waren. Die patenten werden dus niet adequaat behandeld. Eén van de voordelen voor GPLv3 is dat de bewoording veel minder ruimte voor interpretatie zal laten.

Wat is de invloed van Sun op de ontwikkeling van GPLv3?
Eben (Moglen, professor Recht aan de universiteit van Colombia en advocaat bij de Free Software Foundation, nvdr.) wou de mening van Sun kennen. Hij wou weten wat we als bedrijf dachten over de wijzigingen die hij wou aanbrengen in verband met DRM of softwarepatenten. Hij past de bewoording voor de licentie dan aan. ‘Verspreiding’ veranderde hij bijvoorbeeld in ‘propagatie’ en hij gaf die term dan een bepaalde betekenis in de licentie.

Hij is een briljant advocaat, één van de slimste mensen die ik ooit heb ontmoet, maar zelfs hij kan niet alle implicaties van de veranderingen aan de GPL inschatten. Dus vertellen wij hem wat de gevolgen zijn. Het is mogelijk dat hij niets verandert, maar hij zal tenminste niet verrast worden door de gevolgen van zijn veranderingen.

Is er een toekomst voor een openbron Solaris? Bijvoorbeeld als GNU/Solaris?
Er bestaat al een GNU/Solaris, een Linux distributie waarbij de Linux kernel vervangen is door een Solaris kernel. Deze distributie heet Nexenta. We vinden een GNU/Solaris een geweldig idee. Het huidige publiek van Sun bestaat uit UNIX-gebruikers die zich daar niet echt aan interesseren. Maar we denken dat GNU een sterke toekomst heeft en we zijn zelf benieuwd wat ermee zal gebeuren.

Bovendien vind ik dat de kernel er wel degelijk toe doet, het is geen commodity. De kernel is de plek waar je je sys teem fi jn afstelt en de Solaris kernel is uniek aanpasbaar. Er worden dingen mogelijk die met een Linux kernel niet kunnen, zoals ZFS-bestandssystemen, ingebouwde virtualisatie en service management facility, dat auto-install en voorspellend zelfherstel toelaat.

Zal Solaris dan de GPLv3-kernel worden, aangezien Linux bij GPLv2 zal blijven?
De Solaris gemeenschap heeft over de GPL gediscussieerd en vindt het te vroeg voor GPLv3. Zolang de GPLv3 GNU/Solaris een geweldig idee. Het huidige publiek van Sun bestaat uit UNIX-gebruikers die zich daar niet echt aan interesseren. Maar we denken dat GNU een sterke toekomst heeft en we zijn zelf benieuwd wat ermee zal gebeuren.

Bovendien vind ik dat de kernel er wel degelijk toe doet, het is geen commodity waar je je systeem fijn afstelt en de Solaris kernel is uniek aanpasbaar. Er worden dingen mogelijk die met een Linux kernel niet kunnen, zoals ZFS-bestandssystemen, ingebouwde virtualisatie en service management facility, dat auto-install en voorspellend zelfherstel toelaat.

Zal Solaris dan de GPLv3-kernel worden, aangezien Linux bij GPLv2 zal blijven?
De Solaris gemeenschap heeft over de GPL gediscussieerd en vindt het te vroeg voor GPLv3. Zolang de GPLv3 nog niet finaal is, kunnen we er eigenlijk geen commentaar over geven. De Linux kernel kan niet binnen een redelijke tijd naar GPLv3 gaan. De reden is dat niemand alle copyrights in handen heeft. Daarom is er niemand die de beslissing kan nemen om de Linux kernel te laten migreren naar GPLv3. Er zijn leden van het kernelcomité die luidkeels verkondigen dat ze GPLv3 niet willen. Wel, ze kunnen niet. Om Linux te laten migreren naar GPLv3, moeten ze eigenlijk een nieuwe versie starten. En dan moeten ze alle delen herschrijven waarvoor ze geen goedkeuring krijgen van de copyrighthouders. En dat willen de mensen van de Linux kernel niet doen. Een Linux kernel onder GPLv3 is hoogst onwaarschijnlijk.

Bij Solaris zitten alle copyrights bij Sun, waardoor Sun kan beslissen welke licentie gebruikt zal worden. We gaan die beslissing niet zomaar maken. We gaan eerst goed naar de gemeenschap luisteren. Maar zolang de GPLv3 niet definitief is, kan ik er eigenlijk niets over zeggen.

Welke zakenmodellen ziet u voor openbronsoftware?
Zakenmodellen in openbron zijn erop gebaseerd dat mensen met kennis service commitments kunnen aangaan bij bedrijven. Er is geen probleem met coöperatieve softwareontwikkeling als het aankomt op het aanleveren van zakelijke oplossingen. Iedereen die meewerkt aan de software is iemand die tegenover een klant een belofte kan maken om een bug te herstellen of een feature bij te maken.

Openbron komt dus niet verder dan een service business?
Ja, maar je moet voorzichtig zijn in hoe je over services denkt. Service is immers alles wat je zou krijgen als je een stuk commerciële software koopt. Als je hier in Brussel een tekstverwerker in een doos koopt, en je betaalt er 70 euro voor, dan koop je eigenlijk een dienst. Een bedrijf heeft de software op een cd gezet en heeft een telefoonnummer voorzien voor ondersteuning en ze beschermen je tegen juridische aanvallen van andere mensen.

Als we in het verleden software kochten, zagen we dat niet als een dienst. We moeten zeker zijn dat het woord ‘dienst’ niet minimaliseert wat je krijgt. Je krijgt nog steeds hetzelfde als voorheen: installeerbare software, een updateschema met nieuwe toepassingen, een hulplijn, een handleiding enzovoort. Het verschil is dat de pakketten nu zijn opengebroken, waardoor je als klant zelf kan beslissen voor welke elementen je wil betalen. Voor bedrijven betekent openbron eigenlijk dat ze weer controle krijgen over waar ze hun geld aan besteden. Ze kunnen kiezen om een slimme kerel in te huren die aan hun besturingssysteem zal werken en ze kunnen voor iets anders een contract afsluiten met Sun. In het verleden kocht je een doos van Sun met alles erin.

Wat denk je van Mono, een toepassing die cross-platform .NET-applicaties mogelijk maakt?
Het is de explosie van briljante techniciteit die je van Miguel De Icaza kan verwachten. Het staat buiten kijf dat Miguel zeer energiek en bekwaam is in software maken. Persoonlijk denk ik dat het concept achter Mono gevaarlijk is. Ik weet dat Miguel vindt dat Mono een uitweg biedt aan Windows-programmeurs. Maar ik geloof dat de nettostroom in de toekomst net in de andere richting zal lopen. Dat is een bedreiging voor het ecosysteem rond vrije software. Ik hoop dat de openbronwereld zich bekeert tot Java.

Wat is er belangrijk aan Java? Het is niet de taal of de virtuele machine, het zijn eigenlijk de libraries. Wat programmeurs in de eerste plaats doen, is oproepen aan de Java-klassen aan elkaar weven. Op Mono zijn de enige class libraries die je kan gebruiken, degenen die lijken op .NET. Ze creëren geen abstractie die je lostrekken van vendors. Ze trekken je eerder dieper de Microsoft- wereld in.

Verwacht je dat openbronontwikkelaars voor Mono zullen kiezen?
Sommigen hebben er al voor gekozen. Kijk op de blog van Miguel De Icaza. Hij schrijft regelmatig over nieuwe toepassingen voor Mono. Ontwikkelaars gebruiken de middelen die ter beschikking staan. Maar ik denk dat openbronontwikkelaars eerder voor Java zullen kiezen, als ze een gevirtualiseerde omgeving willen.

Is er op bedrijven zoals SAP nu een druk om ook aan open source te doen?
Ik denk dat er onvermijdelijk druk komt op softwarebedrijven om aan open source te doen. Maar ERP-vendors hebben software die nog het best getypeerd wordt met het woord ‘haarbal’ en die software verandert niet makkelijk in openbronsoftware. Ik denk dat vendors concessies gaan doen aan vrije software. Maar ik denk niet dat ze snel zelf vrije software gaan maken omdat ze nog denken dat ze hun klanten kunnen vastzetten. Pas als er concurrentie is van vrije software, beseffen bedrijven dat ze ook vrije software moeten maken.

Is er voor andere softwaremakers een druk om voor openbron te kiezen?
Ja, de samenleving verandert van een hub-en-spaak-model naar een meshed-samenleving, een onderling verbonden netwerk. In het vroegere model zat elk van je klanten geïsoleerd aan het uiteinde van een spaak. Je kon hun gedrag en perceptie beïnvloeden. In een mesh-model spreekt iedereen met elkaar en is alles zichtbaar. Mensen wantrouwen dingen die ze niet kunnen zien. Transparantie wordt een noodzakelijke factor. En die transparantie in softwareontwikkeling leidt tot vrije software. Als je toch transparant gaat ontwikkelen, kan je het immers even goed in een gemeenschap doen.

De meeste bedrijven spreken van hun Linux strategie als het gaat over openbron. Maar die strategie is meestal beperkt tot veel geld verdienen aan de mensen die Linux gebruiken, eerder dan bijdragen aan de vrije softwarewereld. Ik denk dat deze bedrijven zich noodgedwongen fatsoenlijker gaan moeten gedragen.