Het geheim van Wikipedia
Hoe is Wikipedia kunnen uitgroeien tot de vijfde meest bezochte website ter wereld? Oprichter Jimmy Wales legt het zelf uit.
Wikipedia viert dit jaar zijn tiende verjaardag. Maandelijks trekt de encyclopediewebsite ruim 420 miljoen bezoekers. Aan inhoud is er geen gebrek: Wikipedia telt ruim 20 miljoen artikelen in 270 talen.
Minder dan honderd werknemers
Dat is opmerkelijk, want Wikipedia wordt haast volledig gerund door vrijwilligers. Alleen de sitebeheerder is vast in dienst en ook bij The Wikimedia Foundation, de organisatie achter de website die zich bezighoudt met fondsenwerving, staan maar 95 personen op de loonlijst.
Oprichter Jimmy Wales had tien jaar geleden niet durven hopen op een dergelijk succes, zo vertelt hij tijdens zijn toespraak op het Creativity World Forum in Hasselt. Wales had er dan ook al enkele mislukte projecten opzitten.
Al doende leert men
In 1996 richtte hij de website Loop Lunch (archiefpagina) op. Daarmee kon je bij de restaurants in de binnenstad van Chicago online een middagmaal bestellen en laten leveren. Het internetpubliek en de restauranthouders waren daar echter nog niet klaar voor en het project flopte.
Toch houdt Wales geen wrang gevoel over aan Loop Lunch. “Ik hanteer altijd een motto dat in Silicon Valley zeer populair is: faal sneller. Dat betekent dat je meer nieuwe dingen onderneemt en risico’s spreidt. Innovatie vereist falen.”
“Ik hoop ook dat ik nog enkele mislukkingen ga meemaken in mijn leven. Anders zou dat betekenen dat ik teer op het succes van Wikipedia en op mijn lauweren rust”, aldus de immer optimistische Wales.
Ook een eerste poging om een online-encyclopedie op poten te zetten met kwalitatieve artikelen die vrij en gratis beschikbaar zijn, ging de mist in. Nupedia, dat in maart 2000 van start ging, vormde wel de basis voor het huidige Wikipedia.
Iedereen mag helpen
Het grote probleem van Nupedia was het omslachtige controlesysteem. Artikels werden geschreven en nagekeken door academici en tussen de beslissing om een onderwerp te behandelen en de publicatie van het artikel zaten zeven stappen.
Toen Nupedia in 2003 de deuren sloot, waren er 24 artikels gepubliceerd en zaten er nog 74 in de workflow. Begin 2001 startte Wales met het zijproject Wikipedia, dat veel soepelere regels hanteerde. Iedereen kan al dan niet anoniem zijn bijdrage aan een artikel leveren en een nieuw onderwerp toelichten.
Om misbruik te voorkomen en de vlotte werking te garanderen heeft Wales een complexe structuur opgezet. Zo stemmen de actieve leden, de Wikipedians, over veranderingen voor ze worden doorgevoerd en zijn er beheerders die een beslissing kunnen overrulen en vandalen kunnen verbannen.
Naast een democratie (leden die stemmen) en een aristocratie (de beheerders of admins) is de Wikipediagemeenschap ook een monarchie met oprichter Jimmy Wales in de rol van de koning. Hij heeft het laatste woord en kan indien nodig de regels veranderen. “Maar zoals elke goede koning, grijp ik maar zelden in”, aldus Wales.
Digitaal collectief geheugen
Wikipedia telt dankzij zijn vrijwilligers, de Wikipedians, na tien jaar ruim 20 miljoen artikels in 270 verschillende talen en is uitgegroeid tot het digitale collectief geheugen van de mensheid.
De gemiddelde Wikipedian is vandaag 26 jaar oud en er is een kans van 87% dat het om een man gaat. Hooggeschoolden zijn sterk vertegenwoordigd. Wales wil dat over vijf jaar een kwart van de Wikipedians een vrouw is. Om dat te bereiken zal onder meer de tool om artikelen aan te passen gebruiksvriendelijker gemaakt worden.
