Doet 3D echt pijn aan de ogen?
Driedimensionale beelden zijn tegenwoordig overal te vinden: in de bioscoop, op de nieuwste televisietoestellen, zelfs computermonitoren en draagbare spelconsoles ontkomen er niet aan. Niet iedereen is echter gelukkig met die trend. Veel mensen klagen over pijn aan de ogen bij het kijken naar 3D-beelden.
Wetenschappers van het Vision Science-programma van de Berkeley-universiteit in Californië stellen in een onderzoek vast dat je inderdaad oogpijn kunt krijgen van driedimensionale beelden. Ze hebben ook ontdekt hoe dat precies komt. Daarvoor moeten we eerst even uitleggen hoe je in de werkelijkheid driedimensionale voorwerpen kunt waarnemen.
Om de wereld in drie dimensies te kunnen zien moeten je ogen twee dingen doen. Ze moeten eerst en vooral elk afzonderlijk naar het voorwerp in kwestie draaien, zodat je dus min of meer verplicht bent om scheel te kijken. Tegelijkertijd moet de ooglens zich ook scherpstellen op het object.
Die twee processen zijn in ons brein nauw met elkaar verbonden: als je het ene doet, dan doe je ook automatisch het andere. 3D-tv verbreekt echter die natuurlijke band tussen het scherpstellen en de beweging van je oog. Je kijkt de hele tijd naar een beeld dat op hetzelfde platte vlak staat, maar je ogen moeten wel continu bewegen: je kijkt dan ook steeds scheler naarmate een object op het scherm dichterbij komt.
Verschillen
De wetenschappers merken ook op dat de problemen verschillen bij een computerscherm en de bioscoop. Als de afstand tot het scherm klein is, zijn vooral de voorwerpen die uit het scherm naar je toe komen het meest belastend. In de bioscoop daarentegen zorgen vooral de objecten achteraan in het beeld voor oogpijn.
De oogproblemen zijn trouwens niet exclusief voor beelden waarvoor je een brilletje nodig hebt. Ook brilloze technologie zorgt voor pijnlijke ogen.
Toch bestaan er enkele regels om de belasting voor het oog te beperken. Zo speelt de kwaliteit van het 3D-systeem en de gebruikte bril een rol.
Zorg er ook voor dat de brillenglazen volledig schoongemaakt zijn. Een andere goede tip voor wie gevoelig is voor 3D-beeld, is een plaatsje uitzoeken in het midden van de bioscoopzaal en dat zo ver mogelijk verwijderd van het doek. Probeer ook om je tijdens de film alleen te concentreren op het gedeelte dat in focus is. Doe je dat niet, dan vergroot dat de kans op pijnlijke ogen.
Waarschuwing
Sony en Samsung, twee fabrikanten van 3D-tv’s, erkennen dat het gebruik van 3D-beelden in bepaalde gevallen af te raden is. Bij de introductie van zijn eerste generatie 3D-tv’s in 2010 waarschuwde Samsung gebruikers voor epileptische aanvallen, duizeligheid en spiersamentrekkingen.
Oudere mensen, zwangere vrouwen en kinderen wordt afgeraden om de 3D-functie in te schakelen of op zijn minst te beperken in de tijd. Deze ernstige "disclaimers’ geven eveneens aan dat het bekijken van 3D-materiaal wel degelijk zijn invloed kan hebben op je gezondheid.
Kortom
3D-films kunnen pijn doen aan de ogen. Dat hebben niet alleen bioscoopbezoekers vastgesteld, maar ook wetenschappers. De vraag blijft echter of een beetje oogpijn ook permanente oogschade veroorzaakt. Voorlopig blijven de gevolgen beperkt tot wat hoofdpijn, maar zoals altijd is het beter om te voorkomen dan te genezen. De tv-fabrikanten hebben zich alvast ingedekt.
