Spitzer ziet eindelijk buckyballen

De infraroodtelescoop Spitzer heeft voor het eerst solide fullerenen oftewel buckyballen gevonden. De ontdekking leert onderzoekers meer over materie in de ruimte.

Astronomen vonden voor de eerste keer solide, voetbalvormige moleculen in de ruimte. NASA’s Jet Propulsion-laboratorium kondigde gisteren aan dat het de fullerenen vond rond een paar sterren die zich op 6.500 lichtjaar van de aarde bevinden.

Primeur
Buckminsterfullerenen of buckyballs zijn genoemd naar de Amerikaanse architect Richard Buckminster Fuller, die de geodetische koepel beroemd maakte. Buckminsterfullereen heeft een daarmee vergelijkbare vorm. De molecule bevat zestig koolstofatomen en dankzij zijn ongewone, kooiachtige structuur kan hij misschien waterstofbrandstof opslaan of als medische behandeling dienen.

Tot nu vonden astronomen alleen fullerenen in gasvorm in de ruimte. Data van de telescoop tonen aan dat de moleculen, dunner dan een menselijke haar, op elkaar gestapeld waren in een volume dat overeenkomt met tienduizend Mount Everests.

De buckyballen, die op de aarde ook voorkomen, zijn nu de grootste moleculen die bekend zijn in de ruimte. Net zoals een voetbal zijn het combinaties van hexa- en pentagonen. Volgens NASA worden de fullerenen gevormd wanneer je een kaars brandt, en je vindt ze in bepaalde steentypes.

“Astronomen zijn enthousiast over de recente ontdekkingen”, zegt Jan Cami van de universiteit van West-Ontario in een video die werd vrijgegeven door NASA. “Ten eerste zijn we hier al 25 jaar naar op zoek. Ten tweede zijn buckyballen de stabielste en duurzaamste moleculen op aarde. Ze overleven dus perfect in een stellair medium – diep in de ruimte.”

Inzicht over materie
Onderzoekers ‘zagen’ de fullerenen door vibraties te interpreteren die veroorzaakt worden wanneer infraroodstralen weerkaatst of geabsorbeerd worden door de moleculen, verklaart Cami.

De betrokken wetenschappers zijn enthousiast omdat deze ontdekking licht werpt op materie in de ruimte. “Dit resultaat suggereert dat buckyballen wijder verspreid zijn in de ruimte dan dat eerdere Spitzer-resultaten aantoonden”, zegt Mike Werner, projectwetenschapper voor Spitzer bij NASA’s Jet Propulsion-laboratorium in een verklaring.

“Ze kunnen een belangrijke vorm van koolstof zijn, een essentiële bouwsteen voor leven in het universum.”