Lightworks: Gratis videomontage!

Software voor videomontage kost je vaak een flinke duit, dus daarom verwelkomen we de komst van het gratis pakket Lightworks met open armen. We kijken of het zijn mannetje kan staan.
Na maanden ontwikkeling is onlangs de definitieve versie van videomontageprogramma Lightworks uitgebracht. Diverse Hollywood-films zijn er al mee gemonteerd en nu kun jij er ook mee aan de slag. Het mooie is: je hoeft er niets voor te betalen!

Als je door de zure appel heen bijt van de toch wel lastige workflow van Lightworks, dan zul je zonder meer blij worden van dit programma. Het is stabiel, zeer flexibel en beschikt op de titelgenerator na over alle belangrijke functies die van belang zijn om goed een video te kunnen monteren.

Natuurlijk is het vervelend dat de bestandsondersteuning zowel bij de import als export matig is. Daar staat tegenover dat dit pakket niet alleen gratis is, maar ook nog eens veel beter werkt dan menig betaalde videobewerkingsapplicatie op de consumentenmarkt.

We vallen maar direct met de deur in huis. Met de gratis versie van Lightworks kun je uitstekend een film monteren, maar je moet de eerste paar keer wel een lange adem hebben om vertrouwd te raken met het programma.

De installatie verloopt probleemloos. Op simpele wijze kun je daarna een project aanmaken, waarna de interface verschijnt. De layout ziet er totaal anders uit dan je misschien gewend bent. Er zijn geen monitoren, er is geen tijdlijn en ook ontbreekt een projectenvenster. Wel verschijnt er direct een venster om bestanden te kunnen importeren.

Beperkte codecs
Hier ontstaan de eerste uitdagingen. Omdat je met de gratis versie werkt, is er maar een beperkt aantal bestandsformaten en audio- en video-codecs die je mag importeren. Je zult het moeten doen met avi-, wmv-, vob- en mpeg2-bestanden.

De reden dat bestandsformaten als mp4, mts en mov niet worden ondersteund, heeft te maken met licentierechten. Koop je de Pro-versie, dan verkrijg je die rechten en kun je deze bestanden wel rechtstreeks importeren en bewerken.

Converteren
Wil je niet betalen, dan is dat geen probleem. Je moet dan wel eerst de niet-ondersteunde bestanden converteren. Surf naar www.hdcinematics.com om gratis de DSLR Post Prep Utility te downloaden waarmee je die bestanden kunt omzetten naar een ondersteund formaat voor Lightworks.

De geïmporteerde bestanden worden weergegeven in het Imports-venster. Daar geef je handig de nodig meta-informatie op voor elke videoclip. Je kunt daarbij zelf een keuze maken uit de verschillende beschikbare kolommen. Dankzij die metadata vind je later snel specifieke bestanden terug met de zoekfunctie.

Vensters
De meeste tijd zul je in eerste instantie kwijt zijn aan het vertrouwd raken met de werkwijze van Lightworks. De handleiding is daarbij onontbeerlijk. Je kunt de videobestanden die je wilt gebruiken organiseren in bins of mappen. Die bins kun je weer plaatsen op verschillende racks. Daarnaast zijn er aparte vensters voor geïmporteerde clips en zijn er clips-/edits-vensters die verschijnen nadat je de zoekfunctie gebruikt.

Alle vensters staan zo ingesteld dat ze na het sluiten ervan ook helemaal weg zijn. Dat is frustrerend. Pas nadat je per venster hebt aangegeven dat ze permanent moeten worden, zijn ze daarna weer op te vragen met de rechtermuisknop op specifieke pictogrammen in het Tools-menu. Behalve bins en racks zijn er ook rooms. Zie een room als een apart project waarin je kunt werken. De content die je hebt, is te gebruiken in alle rooms en met een muisklik verwissel je van room.

Montage
Zodra je met de organisatie van bins, racks en rooms bekend bent, kun je beginnen met de montage. Ook daar vliegen de vensters je om de oren. Elke videoclip heeft zijn eigen trimvenster, bewerkingsvenster en tijdlijn.

Je kunt videoclips samenvoegen in een bewerkingsvenster om een scène samen te stellen en te bewerken en die bewerking kun je ook weer apart opslaan in een nieuw venster. Door verschillende scènes te combineren in een nieuwe venster, bouw je je montage op. Het lijkt allemaal vrij onoverzichtelijk, maar als je het eenmaal onder de knie hebt, biedt Lightworks je enorme vrijheid waar geen enkel ander videobewerkingspakket voor consumenten aan kan tippen.

Trimmen
Het inkorten of trimmen van clips gaat met groot gemak in het trimvenster. Per clip geef je een in- en uitpunt op met het toetsenbord of via het beperkte navigatiepaneel. Deze markeringen blijven ook behouden nadat je Lightworks hebt afgesloten. Wil je clips combineren in een scène, dan open je een tijdlijn en voeg je daar de andere clips aan toe. Aan elke tijdlijn mag je onbeperkt tracks toevoegen, zodat ook complexe montages geen probleem vormen.

Lastige tijdlijn
Het trimmen en organiseren van clips op de tijdlijn gaat simpel met de muis. Veel lastiger is het om snel te kunnen navigeren op de tijdlijn. Dit kan namelijk alleen met het toetsenbord of met de hardwarematige controller van € 1800.

Om met het toetsenbord te kunnen werken, zul je eerst bekend moeten zijn met de tientallen verschillende toetsencombinaties. Die staan onder elkaar in het venster van de Key Assignments en kun je zelf wijzigen. Tenzij je al eerder hebt gewerkt met Final Cut of Avid Media Composer, waarvan je de toetsencombinaties kunt overnemen, ben je even zoet om alle toetscombinaties uit je hoofd te leren.

De audiomixer biedt je de optie om gebruik te maken van drie submixes en je kunt per audiotrack het volume instellen. Daarnaast is er een mastermixer en zijn er knoppen om tracks solo af te spelen of om audio te pannen.

Op de tijdlijn wordt een volumelijn weergegeven waarop je keyframes kunt plaatsen om geluid in of uit te faden. Tevens kun je hier het volume wijzigen per track of clip. Lightworks kent één audiofilter en dat betreft de Equalizer. Dit is zeer beperkt, maar men gaat er vanuit dat je de audio bewerkt in een specifiek audioprogramma.

Overgangen en effecten
Lightworks beschikt over zes transitions (overgangen), waarvan je de parameters zelf kunt instellen. Daarnaast zijn er tal van effecten die je kunt toekennen aan individuele clips of aan een totale track. Denk hierbij aan stilistische filters, zoals mozaïek, blur, glow en sharpen, maar ook aan geavanceerde kleurcorrectiefilters en keyfilters.

Verder kun je onder de DVE-filters effecten vinden om snel splitscreens te maken of om een beeld-in-beeld te creëren. Al deze effecten zijn per parameter in te stellen en te keyframen en alle aanpassingen zijn realtime te monitoren. Geen enkel keer hapert de video bij het afspelen en dat is een hele prestatie.
Het enige waar Lightworks echt tekortschiet, is een titelgenerator; deze is alleen beschikbaar in de Pro-versie. Wil je toch titels gebruiken, dan zul je die met een ander programma moeten maken en daarna importeren.

Export
De exportopties in de gratis versie van Lightworks zijn zeer beperkt. Ook dit heeft te maken met licentiekosten. Je kunt de video exporteren naar avi, mxf en mov. Voor de laatste twee bestandsformaten kan dit alleen met de dv-codec.

Kies je voor avi, dan is export naar mpeg2 ook mogelijk. Dat gebeurt dan wel in 4:2:2-formaat met een bitrate die kan oplopen tot 50 Mbit/s. Op de kwaliteit valt niets aan te merken. Exporteren naar dvd of bluray is niet mogelijk.