Peperdure Russische satelliet haalt ruimte niet

De derde Dragoncapsule van SpaceX plonsde gisteren veilig neer in de stille Oceaan. Het ruimteschip kwam van het ISS en had resultaten van experimenten aan boord.

Op het einde van de maand vertrekt de tweede helft van Expeditie 40 naar het ISS met een Soyuz, nadat ongeveer een maand geleden de eerste helft vertrok, en vorige week kwam expeditie 39 veilig terug aan op onze planeet in de steppen van Kazachstan. Ruimtevaart krijgt geen prominente plaats meer in de dagelijkse verslaggeving en een mens zou de indruk krijgen dat het hele gedoe zowaar routine is geworden. Niets blijkt minder waar, zoals we enkele dagen geleden konden zien.

Als er iets misloopt met een raket van NASA horen we dat meteen, maar nieuws van Russische kant doet er soms iets langer over om tot aan de grotere nieuwsmedia door te sijpelen. Toch lanceert ook Rusland er vrolijk op los. Afgelopen donderdag vertrouwden de Russen een Express AM4R-telecommunicatiesatelliet toe aan een Proton-M-raket. De satelliet kostte omgerekend zo’n 150 miljoen euro en moest een van Ruslands meest geavanceerde kunstmanen worden.

Om de term kunstmaan te verdienen moest het technologische hoogstandje echter een stabiele baan om de aarde bereiken, en daar liep het mis. Aanvankelijk verliep de lancering van de Proton volgens het boekje. De spectaculair uitziende raket wordt al sinds 1965 gebouwd en is een van de succesvolste zware boosters ter wereld.

Verbrand
De Proton-M bestaat uit vier trappen: een onderste trap met zes raketmotoren, een tweede trap met vier motoren, een kleine derde trap met één motor en een vierde trap waar de vracht veilig in zit weggestopt. 540 seconden lang verliep alles goed. Dat is een hele tijd, de missie had nog 40 seconden nodig om te slagen. Tijdens die laatste etappe is de derde trap van de raket aan het werk, en daar liep het mis.

Om nog ongekende redenen week de Proton met de dure satelliet aan boord plots af van de vooropgestelde koers. Het veiligheidsmechanisme trad in werking, en de raketmotor sloeg af. Op die hoogte zit de raket en de lading echter al op een suborbitaal traject. Dat wil zeggen dat het geheel terug door het dikste deel van de dampkring moet passeren op z’n ongecontroleerde weg naar de begane grond. Klinkt als slecht nieuws, maar dat is er niet. De hele raket brandde op in de dampkring, inclusief de uiterst giftige vloeibare brandstof van de derde trap.

De Russen zijn wijselijk verzekerd voor mislukte lanceringen, dus het falen betekent geen financiële aderlating voor de ruimtevaartorganisatie Roscosmos. De tijd en manuren die het kost om een hightechsatelliet te bouwen zijn natuurlijk wel verloren. Er kroop jaren werk in het bouwen van AM4R en dat werk smolt in enkele seconden als sneeuw voor de zon weg.

Rusland stopt met alle lanceringen van Proton-M-raketten vanaf Baikonur tot het onderzoek naar het falen is afgerond. Geplande bemande Soyuz-missies gaan wel door. Spijtig genoeg halen de Russen de mislukking aan om nog ééns te benadrukken dat ze hun geld vanaf 2020 beter niet langer in het ISS investeren, maar in andere ruimtevaartprojecten.