Robotchirurgie in België: een blik achter de schermen

Professor Alexandre Mottrie is een uroloog aan het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis te Aalst en staat wereldwijd bekend om zijn expertise op het vlak van robotchirurgie. Om uit te zoeken wat van hem een goede robotchirurg maakt en hoe robotchirurgie juist in zijn werk gaat, ga ik bij hem op bezoek.

Nadat ik enkele van mijn meest prangende vragen heb gesteld, wordt de arts echter weggeroepen voor een nieroperatie. Ik krijg onmiddellijk een chirurgenschort aangemeten en wordt naar een operatiekwartier gedirigeerd. Het interview dat ik voor ogen had, wordt plotsklaps omgetoverd tot een live demonstratie.

Voorbereiding

In het operatiekwartier staat een team dokter Mottrie op te wachten. De patiënt is al onder narcose gebracht, op een tafel liggen allerhande instrumenten klaar en tegen de muur staat een Da Vinci-robot te wachten om aan de slag te gaan.

Slechts aan het begin van de operatie dient de uroloog in contact te komen met zijn patiënt. Hij maakt enkele incisies in de buik van de man, waarna de robot richting de operatietafel wordt gereden. Eenmaal de vier armen van het toestel in de buikholte van de patiënt zijn ingebracht, kan de operatie daadwerkelijk van start gaan.

In de hoek

Om de operatie uit te voeren, trekt dokter Mottrie zich terug achter een werkstation dat in een hoekje van de kamer is geplaatst. Op een touchscreen kijkt hij nog snel even een recente scan van de man na, waarna hij twee controllers vastneemt. Met deze controllers kan de arts zonder problemen de instrumenten die aan de robotarmen zijn bevestigd bewegen.

“Dankzij de robot kan ik drie instrumenten en een camera bedienen. De robot geeft me dus eigenlijk een extra paar handen,” legt Mottrie uit, terwijl hij zich een weg baant doorheen vetweefsel, op zoek naar de patiënt zijn nier. “Met de voetpedalen kan ik erg eenvoudig de besturing wisselen tussen de verschillende armen. Bovendien is het mogelijk om de instrumenten die bevestigd zijn aan de robot te verwisselen.”

Extra paar ogen

De Da Vinci-robot zorgt echter niet alleen voor een extra paar handen, maar eveneens voor een extra paar ogen. Onder de live beelden die in de buikholte van de patiënt worden genomen, kan namelijk een model getoond worden van de patiënt zijn nier. “Met behulp van scans van de patiënt kan een model van de nier worden gereconstrueerd,” legt de arts uit. “Dit maakt het een stuk eenvoudiger om te opereren.”

Dat een model de arts kan helpen bij zijn operatie geloof ik maar al te graag. De buikholte van de patiënt is namelijk gevuld met vetweefsel, waartussen de nier verborgen ligt. Bovendien geraakt het weefsel tijdens de operatie stilaan bedekt met een laagje bloed. “Vetweefsel bevat vele kleine bloedvaatjes,” stelt Mottrie mij gerust.

Het instrument waarmee de uroloog doorheen het vetweefsel van zijn patiënt snijdt, is bovendien niet zomaar een schaar. Het uiteinde is verwarmd, waardoor kleine bloedvaatjes onmiddellijk worden dichtgeschroeid. Dit moet de ergste bloedingen voorkomen.

Innoverende klipjes

Na een hoop zoek- en snijwerk weet professor Mottrie het gezwel dat zich in de patiënt zijn nier bevindt te lokaliseren. Vakkundig snijdt hij het gezwel los, waarna het door een assistent in een zakje wordt gestoken. Met zak en al wordt het kwaadaardig stuk weefsel uit de patiënt zijn buik verwijderd.

Ook het dichtnaaien van de nier is een stukje innovatie op zich. “Het is erg eenvoudig om door nierweefsel heen te snijden. Daarom maken we gebruik van klipjes om de draad vast te zetten. Dit zorgt ervoor dat de draad niet door de nier heen glijdt,” legt professor Mottrie uit.

Toekomst

Wanneer ik aan dokter Mottrie vraag of er in de toekomst robots zullen zijn die autonoom kunnen opereren, is hij erg zeker van zijn stuk. “Ik ben er rotsvast van overtuigd dat robots in de toekomst autonoom zullen worden. Dit zal echter niet voor morgen, maar overmorgen zijn,” zegt hij beslist.

Momenteel hebben de robots echter ook al veel te bieden voor chirurgen. Gedurende de gehele operatie kon dokter Mottrie namelijk rustig op een krukje zitten, met een tas koffie aan zijn zijde. “Bij klassieke chirurgie krijgen artsen vaak rug- en nekklachten. Robots kunnen de loopbaan van chirurgen daarom met vijf tot zeven jaar doen toenemen,” legt de arts uit. “Bovendien kunnen we ons werk beter doen, wanneer het opereren eenvoudiger wordt gemaakt.”